evrim teorisinin genellikle bidayetinin darwin ile başladığının aksine, ondan yaklaşık dörtyüz yıl evvel meşhur eseri mukaddime'de, evrimi detaylı olarak anlatan sosyolog-tarihçi'dir. tabii darwin'den önemli bir farkla ki, evrimin salt tabiat süreci ile değil, milyonlarca yıl süren ve yaratıcının belirlediği tabiat süreci neticesinde olduğu yönündedir. bununla beraber bugün avrupada aydınlanma dönemi ve sonrasına yön vermiş bir çok düşünürün temel fikirlerininde öncülü sayılır ibn haldun ; malthus'un nüfus teorisi, marx'ın diyalektik materyalizm' i ve alt-üst yapı kuramı,
spencer'in doğal ayıklama teorisi gibi kuramların ilk örnekleri ibn haldun'un mukaddime'sinde ziyadesiyle vardır. "sosyoloji" kavramını auguste comte'dan yüzyıllar evvel icat edip literatüre kazandıramadığı için, ilk sosyolog olma ünvanını comte'a kaptırmış olma talihsizliği nden kendisinin de haberi olmamış olsa da, tarihin ilk sosyoloğu ve ilk sosyoloji eseri vereni ibn haldun'dur.
devamını gör...