büyük iskender

(bkz: arrian)'ın kayıtlarına göre tarihin en büyük konuşmalarından birini yapmıştır. opis'in kapısında ( bağdat'a yakın bir bölge) askerlerinin bazılarını eve göndermek istediğinde, ayaklanmaları üzerine 13 elebaşını öldürmeden önce yaptığı bir konuşmadır.

" söyleyeceğim şey sizi eve geri göndermek için değildir. istediğiniz yere gidebilirsiniz. ama benim size nasıl davrandığımı ve sizin bana nasıl davrandığınızı bilmenizi istiyorum. doğru olduğu şekilde, babam phiip'ten başlayacağım. babam sizi bulduğunda sizler yalnızca çiftçiydiniz, üstünüzde hayvan derisi vardı ve bir kaç koyun besliyordunuz dağların yamaçlarında. onları komşularınızdan zar zor koruyordunuz. onun yönetiminde, şehirlerde iyi yasalar ve adetler ile yaşamaya başladınız. sizi kölelerden sizin köylerinizi sürekli yağmalayan barbarların efendisi yaptı. trakya'nın çoğunu fethetti, limanları zenginlik ve ticaret olsun diye aldı ve madenleri çalıştırdı. tesalililer sizi ürkütürdü! şu an onları yönetiyoruz. makedonya'ya saldırmak için bir şans arayan atinalılar ve trakyalılar şu an o kadar acizler ki , ki şahsım savaşta küçücük bir rol oynadı, bizden artık hürmet değil onları korumamızı bekiyorlar! babam mora adasına gitti ve onların evlerini düzenledi. daha sonra farsilere karşı başlatılan bir kampanyada tüm yunanlıların komutanı ilan edildi. ve bunların hepsi sadece 1 saatte oldu. babam sizler için bunları yaptı. kendi başına mükemmel ama benden aldıklarınıza kıyasla çok küçük bir şey. o zamanlar farisilerin denizlere hükmetmesine rağmen çanakkale boğazını geçtim ve muhteşem darius'un valisini yendim. sizi iyonya, aiolis ( izmir) phyrigia ( ankara civarı), lydia ( manisa civarı)'nın yöneticileri yaptım ve kuşatarak miletus ( aydın civarı)'u aldım. ülkenin gerisi kendiliğinden teslim oldu ve ve onların zenginlikleri sizin oldu. savaşmadan aldığım kıbrıs'ın ve mısır'ın tüm zenginlikleri şimdi sizin. filistin, suriye, mezapotomya ve babiller, şimdi hepsi sizin! lidya'nın zenginliği, iran'ın hazineleri, hindistan'ın 1mücevherleri ve denizler. sizler şimdi vali oldunuz! general ve kaptan oldunuz. kendim için bu pembe pelerin ve taçtan başka ne aldım? hiçbir şey! hiç kimse benim sizleri güvende tutması için aldığım şeyler dışında benim zenginliğimi gösteremez. zaten ben onları ne yapabilirim ki? sizin yediğiniz şeyleri yiyorum, sizden fazla dinlenmiyorum. bir çok kez sizler rahat uyuyun diye geceyi nöbet tutarak geçirdim. aranızdaki kim benim onun için çalıştığımdan çok onun benim için çalıştığına inanıyor? hadi! yaralarınız varsa açın ve gösterin. ben de size benimkileri göstereyim! benim vücudumun, en azından ön tarafının, yarasız tek bir yeri yok. benim vücudum düşünebileceğiniz her silahın yaraları ile dolu. kılıçlar, taşlar, oklar, klaplar ( clubs). hepsi sizin şanınız, zenginliğiniz ve yaşamlarınız için. ve hala burada durup sizleri yönetiyorum dağların, ırmakların, denizlerin, yerkürenin ve ovaların fatihi olarak. düğünlerimizi beraber kutladık, çocuklarınızın çoğu benim kuzenim olacak. her ne kadar size iyi ödeme yapılsa ve aldığımız her kötü yağmalasanız da borçlarınızı ödedim nasıl borçlandığınızı dahi sormadan. çoğunuz benim verdiğim altın taçlar, cesaret ve onur madalyaları takıyor. aramızdan öldürülen, görkemli bir sona ulaşan herhangi birini tüm onurumuzla gömdük. çoğu makedonya'da tunç heykeller ile ölümsüzleştirildi. aileleri onurlandırıldı ve vergilerden muaf tutuldu. benim emrim altında, düşmandan kaçarken tek bir insan ölmedi. ve şimdi sizlerden bazılarını yaralandığı ve sakatlandığı veya yaşlandığı için kahramanlar olarak karşılanması için evine göndermek istiyorum. ama hepiniz gitmek istediğiniz için, o zaman hepiniz hadi gidin. eve gidin ve onlara kralınızın, iskender'in, farisilerin, medlerin, baktriyalıların, iskitlerin fatihi, şimdi parthialıları, harezmileri, hirkenyıları ve hazar denizine kadar yöneten, hindikuş dağlarını aşan, ceyhun ve seyhun nehirlerini geçen, hatta (bkz: dionysus)'un zamanından beri indus nehrini dahi aşan, himalayaları da aşardım eğer korku içinde olmasaydınız, ındus nehrinin ağzından akdeniz'e yelken açan , hiç kimsenin ordusunu göndermediği gedrosia ( baluçistan bölgesi) çölünü aşan, carmania ( doğu hindistan)'yı donanması basra körfenize açılmışken alan kişiyi, eve gittiğinizde, susa'ya vardığınızda onlara onu terk ettiğinizi ve eve gittiğinizi söyleyin. onu, fethettiğiniz yerlerin yabancı askerlerine emanet ettiğinizi söyleyin. muhtemelen bu rapor insanların gözünde şanlı ve tanrıların gözünde de değerli olacak.
gidin!"

asıl adıyla makedonyalı ııı. aleksandros ya da yaygın adıyla büyük iskender antik yunan makedonya krallığının kralıdır.

büyük iskender.
m.ö. 356 yılının temmuz ayında makedonya nin pella şehrinde doğmuş, 13 yıl gibi kısa bir sürede dünyanın yarısını fethetmiş pers leri defalarca bozguna uğramış insanlık tarihinin gördüğü en meşhur ve dominant hükümdarlarindan biridir. kendisi için sayısız destanlar öyküler hikâyeler nameler şarkılar yazılmıştır.

çözenin asya'nın hakimi olacağı söylenen ünlü gordion düğümünü kılıçla keserek artık çözülmüş olduğunu ilan eden, m.ö. 336-323 yılları arası yaptığı doğu seferi ile bilinen büyük hükümdar.
arkeoloji müzesi'ndeki iskender lahdi'nde tasviri bulunmakla beraber, lahit ona ait değildir.

" bir koyunun liderlik ettiği aslan ordusundan korkmam, ama bir aslanın liderlik ettiği koyun ordusundan korkarım" sözünün sahibi tarihin gördüğü en dominant hükümdar.

günümüz slav makedonlarının kendilerine sahiplendirmek istedikleri helen lideri. o kadar büyük bir dehadır ki yunanlarla aralarının bozuk olmasının sebebi de günümüzde tam olarak bu adamın sahiplenilememesiden kaynaklanmaktadır. kendi çağına kıyasladığımız zaman, bilinen dünyanın çoğunu istila etmesinden ötürü bir dünya fatihi sayılabilir. hem de bunu 10 yıldan kısa bir süre içinde yapmıştır. tabii ki çok büyük bir liderdir ve kıskançlıklara yol açmıştır, eğer elimizde öyle bir imkan varsa biz de mi sahiplensek acaba?

tarihin en iyi komutan ve devlet adamlarından. savaş meydanında kendinden kat kat büyük orduları; dönemine göre üstün savaş teknolojisi ve üstün komutanlık yetenekleri ile kazanmıştır. öncelikle; şu videoda görülebileceği üzere, piyadelerini; dönemin diğer piyadelerinin kullandıklarından çok daha uzun mızraklar ile donatmıştır. falanks denen formda savaşan piyadeler; ağır ve manevra kabiliyeti düşüktür fakat uzun mızrakları ve yüksek disiplinleriyle nedeniyle düşmanın yaklaşmasına izin vermeden yok edebilmektedir. ayrıca; zırhları ve flanks formasyonu sayesinde okçu tehlikesine göre daha iyi koruma sağlamıştır.
falaks formasyonunun getirdiği yavaşlık ve kısıtlı manevra dezavantajını elit süvari birlikleri ile kapatmıştır iskender. bir diğer dezavantaj olan kanatlardan saldırıya açık olma tehlikesini de bu falanksların kanatlarına yerleştirdiği hafif piyade birlikleri ile kapatmıştır. bu daha hafif zırhlı piyadeler hem falanksların kanatlarını korumuş, hem de bozulan düşmanı kovalamak konusunda faydalı olmuştur. daha kısa mızraklar ve kılıçlarla savaşan bu birlikler; önce mızraklarını fırlatır sonra çektikleri kılıç ile görevlerini ifa etmektedir.

iskender'in genel olarak kullandığı taktik; kendinden seneler sonra hannibal barca'nın en mükemmel şekilde uyguladığı örs-çekiç taktiğidir. düşman ordunun merkezini falanksları ile kitlemek, ardından süvariler ile arkaya sızarak ya da kanatlardan indirilen güçlü bir çekiç darbesi ile düşmanı yok etmek. en güzel ve kusursuz uygulanışı az önce de dediğim gibi hannibal barca tarafından (bkz: cannae savaşı)'nda uygulanmıştır. ancak gaugamela savaşı da iskender'in bu taktiği güzel uyguladığı bir savaştır. aynı taktik daha sonra hannibal, sezar, atatürk tarafından da uygulanmıştır. stalingrad'da jukov ve rokoskovsky de daha modern ve farklı bir şeklini kullanmıştır bu taktiğin.

babası filip'in başlattığı askeri reform ve donanım geliştirme çalışmalarını; iskender devam ettirmiş ve kullandığı taktiklerle yenilmez olmuş, bilinen dünyanın çoğunu fethetmiştir. iskender'i büyük komutan yapan tek şey örs-çekiç taktiği değildir. duruma ve düşmanın konumuna göre değişik taktikler uygulamasını da bilmiştir. örneğin; hydaspes savaşı'nda fillerle donatılmış hint ordularını darma duman etmiştir. çok büyük komutan çook.

rivayete göre karısı tarafından zehirlenmiş, geride veliaht bir oğlan çocuğu bırakmadığı için kurduğu imparatorluk parçalanmıştır. o parçalardan mısır'da kurulan ptolemy hanedanı ve anadolu-orta doğu-balkanlar bölgesine hükmeden selevkoslar tarihi açıdan oldukça önemli işler yapmışlardır. kültürel anlamda; doğu-batı sentezini tam anlamıyla sağlayan yegane devlet onun devleti olmuştur.

büyük iskender, neredeyse 15 yıl süren fetihleri sırasında hiçbir savaşı kaybetmedi.
yetenekli bir müzisyen ve konuşmacı, aynı zamanda da alkol bağımlısıydı.

iskender'in ölüm nedeni antik dünyanın en büyük gizemlerinden biri olmaya devam ediyor. mö. 323’te, babil’de ıı. nabukadnezar’ın sarayında verdiği partide bir kase şarap içtikten sonra hastalanan iskender, sadece iki hafta sonra, henüz 32’sindeyken hayata veda etti.

bir fıçı içinde yaşayan filozof diyojen’e: “büyük iskender olmasaydım diyojen olmak isterdim.” diyendir.

öldükten sonra büyük sıfatını almış hükümdardır.
gerçek ismi alexander. arapça konuşanların alexander'i el iksender olarak algıladığından ks sesi dillerinde olmadığından o sesi ters çevirip sk yaptıklarından, önündeki el takısı da çıkarılınca iskender olarak kalakalmıştır. literatürümüze de öyle girmiştir.

efsaneye göre frigler, kahinlerin sözüne uyup şehre kağnı ile giren ilk adamı, yani gordios'u kral ilan ederler. gordios da kızılcık dallarından örmüş olduğu bağlarla arabasını tapınağa bağlar ve bu düğümü çözecek kişinin asya 'ya hakim olacağını söyler. o kördüğümü çözmeye uğraşanlar o kadar enerjiye rağmen aylarca uğraşsalar da çözemezler. tarihte büyük iskender olarak anılan makedonya kralı da, düğümün büyüsüne kapılarak şehre girer ve uzunca bir çabadan sonra kılıcını çekip kızılcık dallarından oluşan düğümü dağıtır.

gerçekten de dendiği gibi iskender, asya'nın hakimi olur. birçok devleti tarihten silmiş, kendi imparatorluğunu kurmuştur. tarih kitaplarında çok büyük askeri deha olarak tanıtılır. ama söylenceye göre sabırsız davranıp düğümü erkenden çözdüğü için lanetlenmiş kabul edilir ve 33 yaşında hastalıktan ölür. kaba kuvvetin çare olmadığına örnek verilir.

babamın "bu adam türkiye'de yaşamış mi?" demesi sonrası iskenderun ilçesinin adının nereden geldiğini anlatmam sonrası, "kim bilir hangi gavur uydurdu bu hikâyeyi." demesi.
ey cehalet! nasıl bir karanlıksın sen?!

duble iskenderdir. gençliğimde 5 dakika içinde gömerdim.

tarihin en büyük komutanlarından biridir ve yaptığı kültür taşımacılığıyla da dünyanın kaderine yön vermiş bir efsanedir.

büyük ismini kesinlikle hak ediyor. tam bir askeri deha.

politik deha değildir ama.

ımperatorvm persicum.

bir kral ve tarihin en başarılı komutanlarından biri. aristotelesi ikinci babası olarak görüyordu, lan o zaman neden ikinci baban olarak gördüğün adamın hocası olan platonun devlet kitabında geçen o meşhur "ütopya" devletini kurmadın. eğer büyük iskender yaşasaydı, bu sorum karşısında muhtemelen ağlar, affet derdi. şaka bir yana gerçekten yaşasa ve ben ona bu soruyu sorsam herhalde beni idam ederdi. *

makedonlar ve yunanlar tarafından paylaşılamayan kişi. ayrıca bir baba zula şarkısına ilham olmuştur.

dünya tarihinin gelmiş geçmiş en tanrı parçacığı adamlarından biri olabilir. çünkü kimse bakmazken anadolu'da termossos'u ele geçirirken, bakarken pers'leri dize getirdiğini görebiliriz. annesi olimpia'nın babası 2.philip'in canına kasttan sorumlu olabileceği bilinmektedir. babası ölmeden önce aristoteles'ten oğluna dersler aldırtmıstır. bu dersler savaş sanatı gibi derslerden ziyade mantık dersleridir. bir hergele olan çok sevdiği atı bukefolos için bir mezar bile yaptıran büyük iskender hayran olduğu babil şehrini mühendislik katkılarıyla şahlandırıp oracıkta otuzlu yaşlarda şüpheli biçimde vefat etmiştir.

dünya tarihinde cengiz han ile birlikte oldukça büyük bir etki bırakan hükümdar.

boyu itibariyle o kadar büyük olmayan , askeri zekası ve başarısıyla adını yazdırmış makedon hükümdar .

(bkz: 1.5 porsiyon)
(bkz: tamam vurmayın)