1.
başlığı nasıl açılmamış diye düşündüğüm 699 doğumlu hanefi mezhebi imamı. imam-ı azam olarak anılır. bir rivayete göre, ebu hanife, insanları ehli beyt'e yardıma davet ettiği için hapsedilmiş ve her gün kırbaçlanmıştır. ve bunun sonucunda vefat etmiştir. bazı rivayetler de ise zehirletildiği anlatılır. bazı rivayetler, ebu hanife'nin, hz. hüseyin'in torunu imam zeyd'e maddi destekte bulunduğunu söyler.
imam hz. muhammed bakır (12 imam'ın beşincisi) ile ebu hanife arasında şöyle bir olayın yaşandığı rivayet edilir:
"imam hz. muhammed bakır, ebu hanife'ye "dedemin yolunu ve hadislerini kıyas yoluyla değiştiren sen misin?" diye sual etmiş.
ebu hanife şöyle demiş: "sen, sana yakışır bir şekilde yerine otur. ben de bana yakışır şekilde yerime oturayım. dedeniz hz. muhammed'e hayatında sahabeleri nasıl saygı duyuyorlarsa, bu şekilde ben de size saygı besliyorum. şimdi sen bana kadının mı yoksa erkeğin mi zayıf olduğunu, kadının mirasta nisbetle hissesini, namazın mı orucun mu daha faziletli olduğunu, idrarın mı yoksa meninin mi pis olduğunu söyler misin?"
imam bakır, kadının mirasta erkeğe nisbetle yarısı olduğunu, erkekten zayıf olduğunu, namazın oruçtan faziletli olduğunu ve idrarın meniden pis olduğunu söyler.
ebu hanife şöyle der, "kıyaslasaydım, kadın erkekten zayıftır diye ona mirastan iki hisse verir, idrar yapıldıktan sonra gusledilmesini, meni çıktıktan sonra sadece abdest alınmasını söylerdim. adet halindeki kadının kılamadığı namazları kaza etmesini, orucu kaza etmemesini emrederdim. kıyasla dedenizin dinini değiştirmekten allah'a sığınırım."
ebu hanife, imam buhari tarafından da bazı konularda eleştirilmiştir.
ayrıca, 12 imamdan olan imam hz. ca'fer-i sâdık, ebu hanife'nin hocasıydı.
imam hz. muhammed bakır (12 imam'ın beşincisi) ile ebu hanife arasında şöyle bir olayın yaşandığı rivayet edilir:
"imam hz. muhammed bakır, ebu hanife'ye "dedemin yolunu ve hadislerini kıyas yoluyla değiştiren sen misin?" diye sual etmiş.
ebu hanife şöyle demiş: "sen, sana yakışır bir şekilde yerine otur. ben de bana yakışır şekilde yerime oturayım. dedeniz hz. muhammed'e hayatında sahabeleri nasıl saygı duyuyorlarsa, bu şekilde ben de size saygı besliyorum. şimdi sen bana kadının mı yoksa erkeğin mi zayıf olduğunu, kadının mirasta nisbetle hissesini, namazın mı orucun mu daha faziletli olduğunu, idrarın mı yoksa meninin mi pis olduğunu söyler misin?"
imam bakır, kadının mirasta erkeğe nisbetle yarısı olduğunu, erkekten zayıf olduğunu, namazın oruçtan faziletli olduğunu ve idrarın meniden pis olduğunu söyler.
ebu hanife şöyle der, "kıyaslasaydım, kadın erkekten zayıftır diye ona mirastan iki hisse verir, idrar yapıldıktan sonra gusledilmesini, meni çıktıktan sonra sadece abdest alınmasını söylerdim. adet halindeki kadının kılamadığı namazları kaza etmesini, orucu kaza etmemesini emrederdim. kıyasla dedenizin dinini değiştirmekten allah'a sığınırım."
ebu hanife, imam buhari tarafından da bazı konularda eleştirilmiştir.
ayrıca, 12 imamdan olan imam hz. ca'fer-i sâdık, ebu hanife'nin hocasıydı.
devamını gör...
2.
ebu ve hazretlerin her birine başlık açmaya kalkılsa, site veri tabanının bile yetersiz kalacağını düşündüğüm tanım.
ne yana baksak her dönem bir hacı hoca hazret türetmeyi çok iyi bildiğimiz için olsa gerek...
ne yana baksak her dönem bir hacı hoca hazret türetmeyi çok iyi bildiğimiz için olsa gerek...
devamını gör...
3.
imam-i azam ebu hanife. hanefi mezhebinin kurucusu/imami. hanefi mezhebi gunumuzde en yaygin mezheptir. ebu hanife bir muctehittir.
kendisi hakkinda azeri bir sii sitesinde sunulan iddialara cevap vericez simdi.
1. ebu hanife'nin domuz eti hakkinda fetvasi. muhammed bin hibban es sicistani "el-mecruhin"inde soyle yaziyor:
"bir kisi ebu hanife'nin yanina gelip sordu: domuz eti yiyen adam hakkinda ne diyorsun. ebu hanife soyle cevap verdi: hicbir mahzuru yoktur."
cevap: bu rivayetin kaynagi suveyd bin abdulazizdir. kendisi imam malik'in muvatta'sinin ravilerinden olmasina ragmen, munkerul hadis yani sika (guvenilir) ravilere muhalif olarak rivayet ettigi hadisleri olan ravi, ve metrukul hadis yani hadis uydurmasa bile gunluk hayatinda yalan soyleyen ravi, yani bunlarla itham etmistir. ki ebu hanife aleyhine bu rivayeti paylasan ibn hibban, bu raviyi itham etmesine ragmen, tutarsiz sekilde bu rivayeti ebu hanife aleyhine kullanmistir. sunu da soyleyeyim ki, ibn hibban, ebu hanife'yi elestiren bir alimdir.
2. maliki mezhebinin kurucusu/imami, imam malik, ebu hanife'nin dinde hile kullandigini soylemistir. soyle ki, hatib el-bagdadi, "tarih"inde soyle yaziyor:
"bize ali bin muhammed el-muedd haber verdi, bize ebu ali bin es-sevvaf haber verdi, bize abdullah bin ahmed bin hanbel verdi, bize mansur bin ebi muzahim rivayet etti ve dedi ki: imam malik'in ebu hanife zikrederken soyle dedigini duydum: o, dinde hile kullandi, o, dinde hile kullandi.
seyh beser eved maruf rivayetin senedinin "sahih" oldugunu soylemistir.
bu rivayet ayrica hanbeli mezhebinin kurucusu/imami ahed bin hanbel'in "el-ilel" kitabinda a mevcuttur:
"bize mansur bin ebi muzahim rivayet etti ve dedi ki: iman malik'in ebu hanife zikrederken soyle dedigini duydum: o, dinde hile kullandi, o, dinde hile kullandi."
yine hatib el nagdadi, "tarihi bagdad"inda soyle bir rivayet naklediyor:
"bize ibn rezzak haber verdi, bize ebu bekir eş-şafii haber verdi, bize cafer bin muhammed bin el-hasan el-kadi rivayet etti ve dedi ki: duydum ki, mansur bin ebi muzahim dedi ki: imam malik'in ebu hanife zikrederken soyle dedigini duydum: o, dinde hile kulllandi, dinde hile kullananin ise dini olmaz."
seyh beser eved maruf rivayetin senedinin sahih oldugunu soylemistir.
cevap: burda sunu belirtmek lazim ki, ahmed bin hanbel, el-ilel eserini ravi ve hadislerde gorulen kusurlar hakkinda yazmistir. yani bu da muhtemelen onun bu rivayete guvenmedigini gosteriyordur.
ki hatib bagdadi'ye gelince o, 1002 dogumludur. halbuki rivayetin son halkasindaki ebu ali, 970'de vefat etmistir yani benim bulabildigim kadariyla. yani bagdadi'den 32 yil once.
yani rivayetin senedi kopuk, murseldir. bu da rivayeti itibar edilmez yapar. allahu a'lem.
ki bunu gectim, bu rivayeti imam malik'ten aktaran mansur guvenilir bir ravidir. kendisi 850'de vefat etmistir. halbuki arapca vikipediye gore 771 yilinda dogmustur. o, imam malik'in ebu hanife'yi zikir cekerken gordugune sahit olamaz. cunku ebu hanife, mansur'un dogumundan 4 yil once vefat etmistir.
demek ki bu rivayet sahih degildir allahu a'lem.
3. sufyan es-sevri, ebu hanife'nin iki defa kufurden döndügünü soylemistir. soyle ki, imam ahmed'in oglu abdullah bin ahmed bin hanbel, "es-sunne"sinde soyle yaziyor:
"bana abdullah bin muaz el-anberi rivayet etti ve dedi ki: babamin soyle dedigini duydum: sufyan es-sevri'nin soyle dedigini duydum: ebu hanife iki defa kufurden donmustur." // ricalleri sika(guvenilir)dir.
yine ayni kitapta su da gecer;
"bana ebu el-fazl el-horasani rivayet etti, bise seleme bin şebib rivayet etti, bize el-firyabi rivayet etti ki, sufyan es-sevri'nin soyle dedigini duydu: ebu hanife zindik fikirlerinden defalarca dönmüştür." // ricalleri sikadir.
yine ayni kitapta soyle geciyor:
"bana ibrahim bin said et-taberi rivayet etti ve dedi ki: muaz bin muaz'in soyle dedigini duydum: sufyan es-sevri'nin soyle dedigini duydum: ebu hanife iki defa kufurden donmustur." // ricalleri sikadir.
gorundugu gibi, bunlari inceleyen dr. muhammed said salim el-kahtani, her uc rivayetin ravilerinin sika (guvenilir) kisiler oldugunu bildirmistir.
cevap: evet, evvela sunu soylemek gerekir ki, hatib bagdadi kitabinda sahih zincirle sufyan-i sevri'nin ebu hanife'yi gorunce ayaga kalkip kucagladigi, karsisina oturttugu falan diye onu sevip saydigina dair bir rivayet de nakleder. dolayisiyla sufyan'in ebu hanife'yi onu elestirdigi rivayetler yaninda, onu ovdugu rivayetler de vakidir.
ustteki onun kufurden donmesi rivayetine gelirsek, sunu soylemek lazim ki ilk rivayetin senedi allahu a'lem sahihtir.
ya bu olayin aslini arapca bir sitede soyle okudum, bir rivayet vermis ali el-kari. islamda bir guruh var, buyuk gunahlara mi kucuk gunahlara mi ne kufur diyorlar. ebu hanife'yi de bundan dolayi tovbeye davet etmisler ebu hanife tovbe etmis falan. sonra halk arasinda ebu hanife 2 kere kufurden tovbeye cagirildi diye yayilmis. yani olay allahu a'lem bu rivayete gore bu.
ki bu arada bu konuda sunu da soylemem lazim, ki galiba sufyani sevri'nin kendisi dahil, bizim alimlerimizin soyle bir prensibi var, 2 alim, 1 alim diger alimi elestirirse, ve bu alim o alimin cagdasiysa sozune guvenilmez.
neden? cunku arkadaslar, 2 cagdas alim, birbirini kiskanabilir vs. bu sebepten de sozune itibar edilmez.
ki bu her konuda boyledir. hani denir ya, yasarken degerini bilemedik falan. insan cagdasini onemsemez, hatta elestirir fakat vefat edince degere biner.
ki baska alim tarafindan elestirilmemis alim yoktur ki dostlar. alim bunlar. ictihadlari birbirine uymayinca birbirlerini elestirmisler. olay bu.
ebu hanife'yi kotuleyecekseniz fetvasini, gorusunu falan verin. oyle cagdasi alimlerin sozuyle adam curutulemez ki.
4. imam malik, ebu hanife'nin iyilesmez bir hastalik oldugunu soylemistir! soyle ki, hatib el bagdadi, "tarih"inde soyle yaziyor:
"cafer dedi ki: bize el-hasan bin ali el-hulyvani rivayet etti ve dedi ki: mutarrif'in soyle dedigini duydum: duydum ki, malik soyle dedi: iyilesmez hastalik dini mahveder, ebu hanife de iyilesmez hastaliktir."
seyh beser eved maruf rivayetin senedinin sahih oldugunu soylemistir.
cevap: arkadaslar burda bahsedilen cafer, benim ayni kitabin e-book haline baktigimda, cafer bin muhammed bin el-hasan olmalidir. ki bu isimle tespit edebildigim da firyabi cafer var. ki o da 913'te vefat etmis, bagdadi 1002 dogumlu dersek sened yine kopuk, mursel. eger bahsi gecen cafer, firyabi ise bu da rivayeti itibar edilmez kilar.
ha baska caferse de koy gozune(anladin sen) banane senedde ismi "cafer" diye belirtmisler. cafer ne olm, 1000 tane cafer var. ben bunu buldum hadi buyur. o sebepten geciyorum.
5. imam malik, ebu hanife'nin ummete kilic kaldirmasi daha hayirli olurdu demistir! ibn abdilberr el-maliki, "muhtasar cami bena el-ilm ve fazlih"inde soylebir rivayet nakletmistir:
"ibn vezza dedi ki: ebu cafer el-ayli'nin soyle dedigini duydum: halid bin nizar'in soyle dedigini duydum: malik'in soyle dedigini duydum: ebu hanife'nin kilic alip ummete karsi savasmasi, kiyas ve reyi onlarin arasinda yaymaktan daha az zararli olurdu."
misirli selefi alimi seyh ebh-eşbal ez-zuheyri bu rivayetin senedinin "hasen"(yani sahihle zayif arasi ama sahihe daha yakin olan makbul bir haber cesidi) oldugunu kaydetmistir.
cevap: arkadaslar bu yine mursel. soyle ki ibn vezza 900'de vefat etmistir. oysa kitabi yazan abdilberr, 978 dogumludur. yani ibn vezza'dan 78 sene sonra dogmustur. e sormazlar mi sen bu rivayeti kimden aldin, o kimden aldi falan diye. o 78. heleki kitabi 30-40 yasinda yazdi dersek, 118-128 sene var en az ibn vezzayla arasinda arkadaslar. e bu surec boyunca muhtemelen arada olmayan o 2 ravi kim? muamma.
simdi burda su sorulcak, koca koca seyhler sahih diyo sen degil diyon. arkadaslar cunku, kopuk habere guvenilip guvenilmemesi konusu ihtlaflidir. bir kisim alim guvenilir bir kismi guvenilmez demisler.
ben guvenmiyom hadiscilerin cogu gibi, ondan bu tip haberlere itibar etmiyom.
hani sonucta ibn vezzayla arasinda 1 asirdan fazla var, dimi? akil var mantik var neden guveniyim?
6. imam malik, ebu hanife'nin zikredildigi mekanda yasamak zor olur demistir! hatib el-bagdadi, "tarih"inde soyle bir rivayet nakletmistir:
"bize ibn rezzak haber verdi ve dedi ki: bize muhammed bin abdullah bin ibrahim rivayet etti ve dedi ki: bize cafer bin muhammed bin el-hasan el-kadi rivayet etti ve dedi ki: bize ibrahim bin abdurrahim rivayet etti ve dedi ki: bize ebu mamer rivayet etti ve dedi ki: bize el-velid bin muslim rivayet etti ve dedi ki: malik bin enes bana dedi ki: sizin kendi aranizda ebu hanife'nin reylerine dayandiginiz oluyor mu? ben soyle dedim: evet. (malik) dedi ki: o zaman sizin ulkede yasamak zor olur."
seyh beser eved soyle demistir: senedi sahihtir, ricalleri sikadir.
yine ayni kitapta soyle geciyor:
"ali bin muhammed el-muaddel haber verdi ve dedi ki, bize muhammed bin ahmed bin el-hasan ee-sevvaf haber verdi ve dedi ki, bana abdullah bin ahmed bin hanbel haber verdi ve dedi ki: bize ebu mamer, el-velid bin muslim'in soyle dedigini rivayet etti: imam malik bana dedi ki: halk sizin ulkenizde ebu hanife'nin adini aniyor mu? soyle dedim: evet. soyle cevap verdi: o zaman sizin ulkede yasamak zor olur.
seyh beser eved soyle demistir: senedi sahihtir, ricalleri sikadir.
cevap: burda sunu soylemek gerekir, ikinci rivayet ali bin muhammed'den naklen. hatib bagdadi boyle bir raviden bahsediyor ki 897'de dogmustur, eger bu ravi o ise o zaman bagdadi bu rivayeti ondan rivayet etmis olamaz yani bu rivayet mursel. zaten rivayetin senedinin basinda "bize rivayet etti" dememesi de bunu gosteriyor olabilir allahu a'lem. ilk rivayete gelelim.
ya simdi surda su husus var, ilk rivayetin senedindeki ravilerden bir kismini bulamadim. velid bin muslim sika yani guvenilir bir ravi ama hata yapan bi raviymis.
ama hadi rivayeti sahih olarak ele alalim, burda ustte belirttigim prensip gecerli.
bizim alimlerimize gore, bir alimi, cagdasi bir alim yerdiginde biz o soze itibar etmeyiz.
neden? cunku ikisi de cagdas oldugundan, birbirini kiskanma, haset vb. bir durum olabilir.
bundan ilave, imam malik'in, ebu hanife'yi ovdugu rivayetler de vakidir.
e biz de deriz ki, imam malik, ebu hanife'yi onceden sevmezdi, sonradan sevmistir. nitekim ibn ishak'i da yermisti, ama sonradan arkadas olmuslardi.
ki ebu hanife hakkinda fazla soylenti vardi, bu sebepten cagdasi bir kisim alim onu overken, bir kismi yermistir.
hatta, onu tanimayanlarin, mesela imam evzai'nin "onun bidatci oldugu soyleniyor" deyip de, tanidiktan sonra onun buyuk bir alim olduguna kanaat getirdigine dair rivayet de vakidir.
yani onu yeren alimler, hakkindaki kotu kanaatleri isitip buna binaen fikir sahibi olmus, tanidikca sevmislerdir allahu a'lem.
yani ben meseleyi boyle acikliyorum ve bu konuyu da geciyorum.
ki burda soyle bir husus var, bir alim tarafindan yerilmemis kac alim vardir? biz onun hakkindaki alimlerin soylemine degil, icraatine bakariz degil mi?
yani bu siinin guvenip sevdigi sii alimleri hic mi baska sii alimi tarafindan yerilmemistir?
e burdaki esas mesele o yermenin ne kadar rasyonel ve saglam temele dayandigidir. zaten bir alim, baska bir alim tarafindan yerilmemisse bu onu buyuk yapma, aksine kucuklestirir.
zira bir ilim erbabi, illaki yerilecektir kendisinin gorusunu kabul etmeyen bir zat tarafindan.
mesela biz siayi yeriyoruz diye, sia, sialigini veya siz ehli sunneti yeriyornuz diye, biz ehli sunnetligimizi birakiyor muyuz? hayir.
e o zaman?
7. şafiiliğin kurucusu/imami imam şafii, islam'da ebu hanife'den daha şerli birisinin dogmadigini soylemistir! soyle ki, hatib el-bagdadi, "tarih"inde soyle bir rivayet naklediyor:
"bize ebu el-ala muhammed bin el-hasan el-verrak haber verdi ve dedi ki: bize ahmed bin kamil el-kadi haber verdi ve bize muhammed bin omer el-nersi haber verdi ve dedi ki: bize muhamed bin abdullah eş-şafii haber verdi. bize abdulmalik bin muhammed bin abdullah el-vaiz haber verdi, dediler ki: bize ebu ismail er-tirmizi rivayet etti ve dedi ki: bize ebu tovbe rivayet etti ve dedi ki: bize el-fezari rivayet etti ve dedi ki: el-evzai ve sufyan'in soyle dediklerini duydum: islam'da ebu hanife'den daha ugursuz bir kisi dogmamistir. eş-şafii dedi ki: isalm'da ebu hanife'den daha şerli bir kisi dogmamistir."
seyh beser eved maruf soyle diyor: senedi sahihtir, ricalleri sikadir(yani guvenilirdir).
cevap: olm bu nasi bi rivayet la, yuh. rivayetin senedinde 9 tane ravi var. ole uzun sened mi olur lan.
neyse is basa dustu, senedi biz incelicez arkadaslar.
1. el-verrak - 930-1022 yillari arasinda yasadi, hatib bagdadi'nin soyledigine gore guvenilirdi.
2. ahmed bin kamil el-kadı - 874-961 yillari arasinda yasadi. darekutni kendisini hadis rivayetinde titiz degil, yazili rivayet kullanmaz da sadece hafizasina guvenir diye tenkit etmistir. buna ragmen guvenilir diyen de var.
3. el-nersi - 952-1035 yillari arasinda yasamistir. burda bir olay var arkadaslar, fatk etmissinizdir. ahmed 961de vefat ederken, bu rivayeti aldigi nersi 952de doguyor. yani ahmed vefat ettiginde o, 8-9 yaslarindaydi. burdaki konu su, ahmed, bu rivayeti kendisi 80li yaslarindayken, 8-9 yasinda olan nersi'den mi aldi? hadi olabilir diyrlim. neden olmasin.
4. muhammed bin abdullah eş-şafii - bu raviyi imam şafii ile karistirmayin. bu baska şafii olup 874-965 yillari arasinda yasamistir. kendisi guvenilirdir. simdi burda da konu su ki, safii vefat ettiginde nersi 12-13 yasindaydi. tabi bu donem kendisinden rivayet almis olabilir neden olmasin gene.
5. el-vaiz - evet arkadaslar el vaiz de 951-1039 yillari arasinda yasamis yani muhammed ondan cocukken rivayet duymus olabilir ya da bu vaiz baskadir ve bu arada guvenilir bu da. neyse gecelim.
6. ahmed bin fadl - fevaid diye kitap yazmis falan arastirmaya usendim hadi gecelim.
7. ebu ismail tirmizi - yine 800lerde yasamis galiba guvenilir bi ravi.
8. ebu tovbe - olm ebu tovbe ne kac tane ebu tovbe var ben nerden bilem hangisi yani gec allah askina ya...
9. el-fezari - tahmini 804'te vefat etmis bir muhaddis ve fakih. kendisi guvenilirdir.
evet arkadaslar goruldugu uzere cok garip bi senet.
tam 9 ravi, yani valla acayip uzun ve garip yani.
fakat arkadaslar, gelin gorun ki, bu ilgiye itibar edilmez...
evet. neden itibar edilmez?
zira, bu rivayeti safii'den fezari aktariyor. lakin, safii dedi ki diyor. yani arapcasinda haddesena kal diyor. yani fezari, evzai ve sufyan'in oyle dedigini bizzat duydugunu soyluyor.
fakat rivayetin devaminda safii icin vekal deniyor. yani ve safii dedi ki. yani adam, safi hakkinda, haddesena "duydum" demiyor, boyle dedi diyor. yani kendisinin bunu duyup duymadigi mechul.
ki ben internette fezari'ye bakinirken, kednisi evzai, sufyan, imam malik ile falan gorusmus birisi, ama imam safii ile gorustugu de belirtilmemis.
yani burda ne oluyor, evet fezari bu sozleri bizzat imam evzai ve sufyani sevri'den almis olabilir, ama imam safi'nin sozunu muhtemelen ondan almamis, baskasindan duymustur. bu da rivayetin imam safii kismini mursel yani kopuk yapar ve itibar edilmez kilar.
burda akla su soru gelebilir, e imam evzai ile sufyan'in sozleri ne olacak. sufyan meselesini yukarida aciklamistim fakat imam evzai'nin de ebu hanife'yi tanimazken onu duyduklariyla tenkit ettigi, taniyip munazara ettikten sonra susup onun hakkindaki fikirlerini olumlu yonde degistirdigine dair rivayet vakidir.
su halde imam evzai'nin bu sozu de ebu hanife ile karsilasmasindan once olmalidir allahu a'lem.
gecelim.
8. sufyan es-sevri, bu ummette ebu hanife'den daha zararli bir kisinin dogmadigini soylemistir. ahmed bin hanbel'in oglu abdullah bin ahmed bin hanbel "sunne"sinde soyle bir rivayet naklediyor:
"muhammed bin amr bin abbas el-bahili bana rivayet etti, el-esmai bana rivayet etti ve dedi ki: suyan es-sevri soyle dedi: kufe'de, veya bu ummette ebu hanife'den daha zararli bir kisi dogmamistir."
kitabi inceleyen seyh muhammed dais salim el-kahtani, bu rivayetin senedinin hasen(yani zayifla sahih arasinda ama sahihe daha yakin olan makbul haber cesidi) derecesinde oldugunu bildrimistir.
cevap: simdi gene senedi inceleyelim,
evvela kitabin yazari abdullah bin ahmed, 828-903 yillari arasinda yasamistir. senede gecelim,
1. muhammed bin amr bin abbas el-bahili - 863'de vefat etmis olup guvenilirdir.
2. asmai - 740-831 yillari arasinda yasamistir. guvenilirdir.
3. sufyan es-sevri, 715lerde dogmus-778'de vefat etmistir.
rivayetin zinciri genel itibariyle guvenilirdir.
fakat biz bunu zaten ustte belirtmistim. sufyan ile ebu hanife arasinda gerginlik olduguna dair rivayetler varsa da sufyan'in onu ovdugune dair rivayetler de var. onceleri aralari bozuk olup sonradan barismis olabilirler.
ki keza ebu hanife hakkinda bircok yalan yanlis haber oldugundan, bunlari duyanlar ilk once ona dusmanlik besliyor, tanidikca seviyordu zaten.
ki bir alimin bir alim hakkinda soylediginden ziyade hem de tenkit edilen alimin ameline bakmak da evladir.
9. selefi şeyhi elbani, hanefi fikhini asagiliyor! soyle ki, o, zekiyeddin el-munziri'nin "muhtasaru sahih muslim"inin incelemesinde, 2060'ci hadisin dipnotunda soyle soyluyor:
"bu hadis acikca bildiriyor ki, isa (aleyhisselam) bizim seriatinizda hukum verecek. kitab (kuran) ve sunnet ile yoneticilik edecek, yani kitab ve sunnetin disinda olan incil, hanefi fikhi vs. bu gibi seylerle degil!"
bu selefi (vehhabi) şeyhi, hanefi fikhini kuran ve sunnetten uzak olarak goruyor. ehli sunnet akidesine mensup insanlarin buyuk cogunlugunun hanefi fikhina tabi oldugunu hesaba katarsak, bu sahsin kuran ve sunnetten uzak olarak gordugu muslumanlarin sayisi insani dehsete getiriyor.
cevap: oncelikle arkadaslar, elbani bazilari tarafindan elestirilmis bir isimdir. kendisinin bazi aykiri gorusleri oldugu soylenmistir ki selefidir ki bildiginiz uzere selefilik genel olarak sunnilere gore dogru bir grup degildir. fakat yine de bu iddiaya cevap vermemiz gerekirse. elbani, buyuk hanefi alimlerine gore oluler isitir mi diye kitap yazmis, babasi nuh necati koyu bir hanefi olan bir adamdir. o ebu hanife'ye dusmanlik beslememistir. fikihta buyuk bir alim oldugunu belirtmekle beraber bazi alimlerin onu hadiste zayif olarak adlandirdiklarini iddia etmistir. burda isa, kitab ve sunnetten ayri hanefi fikhiyla hukum vermeyecek konusu, allahu a'lem bu hanefi fikhina dusmanlik degildir. sadece bazi kimseler isa gelince hanefi veya safii fikhiyla hukum verecek diyorlar. elbani bunu reddetmis, isa'nin mezhep degil, kuran ve sunnetle hukum verecegini belirtmistir.
evet arkadaslar kisaca bu kadardi.
hadi simdi dagilabilirsiniz.
kendisi hakkinda azeri bir sii sitesinde sunulan iddialara cevap vericez simdi.
1. ebu hanife'nin domuz eti hakkinda fetvasi. muhammed bin hibban es sicistani "el-mecruhin"inde soyle yaziyor:
"bir kisi ebu hanife'nin yanina gelip sordu: domuz eti yiyen adam hakkinda ne diyorsun. ebu hanife soyle cevap verdi: hicbir mahzuru yoktur."
cevap: bu rivayetin kaynagi suveyd bin abdulazizdir. kendisi imam malik'in muvatta'sinin ravilerinden olmasina ragmen, munkerul hadis yani sika (guvenilir) ravilere muhalif olarak rivayet ettigi hadisleri olan ravi, ve metrukul hadis yani hadis uydurmasa bile gunluk hayatinda yalan soyleyen ravi, yani bunlarla itham etmistir. ki ebu hanife aleyhine bu rivayeti paylasan ibn hibban, bu raviyi itham etmesine ragmen, tutarsiz sekilde bu rivayeti ebu hanife aleyhine kullanmistir. sunu da soyleyeyim ki, ibn hibban, ebu hanife'yi elestiren bir alimdir.
2. maliki mezhebinin kurucusu/imami, imam malik, ebu hanife'nin dinde hile kullandigini soylemistir. soyle ki, hatib el-bagdadi, "tarih"inde soyle yaziyor:
"bize ali bin muhammed el-muedd haber verdi, bize ebu ali bin es-sevvaf haber verdi, bize abdullah bin ahmed bin hanbel verdi, bize mansur bin ebi muzahim rivayet etti ve dedi ki: imam malik'in ebu hanife zikrederken soyle dedigini duydum: o, dinde hile kullandi, o, dinde hile kullandi.
seyh beser eved maruf rivayetin senedinin "sahih" oldugunu soylemistir.
bu rivayet ayrica hanbeli mezhebinin kurucusu/imami ahed bin hanbel'in "el-ilel" kitabinda a mevcuttur:
"bize mansur bin ebi muzahim rivayet etti ve dedi ki: iman malik'in ebu hanife zikrederken soyle dedigini duydum: o, dinde hile kullandi, o, dinde hile kullandi."
yine hatib el nagdadi, "tarihi bagdad"inda soyle bir rivayet naklediyor:
"bize ibn rezzak haber verdi, bize ebu bekir eş-şafii haber verdi, bize cafer bin muhammed bin el-hasan el-kadi rivayet etti ve dedi ki: duydum ki, mansur bin ebi muzahim dedi ki: imam malik'in ebu hanife zikrederken soyle dedigini duydum: o, dinde hile kulllandi, dinde hile kullananin ise dini olmaz."
seyh beser eved maruf rivayetin senedinin sahih oldugunu soylemistir.
cevap: burda sunu belirtmek lazim ki, ahmed bin hanbel, el-ilel eserini ravi ve hadislerde gorulen kusurlar hakkinda yazmistir. yani bu da muhtemelen onun bu rivayete guvenmedigini gosteriyordur.
ki hatib bagdadi'ye gelince o, 1002 dogumludur. halbuki rivayetin son halkasindaki ebu ali, 970'de vefat etmistir yani benim bulabildigim kadariyla. yani bagdadi'den 32 yil once.
yani rivayetin senedi kopuk, murseldir. bu da rivayeti itibar edilmez yapar. allahu a'lem.
ki bunu gectim, bu rivayeti imam malik'ten aktaran mansur guvenilir bir ravidir. kendisi 850'de vefat etmistir. halbuki arapca vikipediye gore 771 yilinda dogmustur. o, imam malik'in ebu hanife'yi zikir cekerken gordugune sahit olamaz. cunku ebu hanife, mansur'un dogumundan 4 yil once vefat etmistir.
demek ki bu rivayet sahih degildir allahu a'lem.
3. sufyan es-sevri, ebu hanife'nin iki defa kufurden döndügünü soylemistir. soyle ki, imam ahmed'in oglu abdullah bin ahmed bin hanbel, "es-sunne"sinde soyle yaziyor:
"bana abdullah bin muaz el-anberi rivayet etti ve dedi ki: babamin soyle dedigini duydum: sufyan es-sevri'nin soyle dedigini duydum: ebu hanife iki defa kufurden donmustur." // ricalleri sika(guvenilir)dir.
yine ayni kitapta su da gecer;
"bana ebu el-fazl el-horasani rivayet etti, bise seleme bin şebib rivayet etti, bize el-firyabi rivayet etti ki, sufyan es-sevri'nin soyle dedigini duydu: ebu hanife zindik fikirlerinden defalarca dönmüştür." // ricalleri sikadir.
yine ayni kitapta soyle geciyor:
"bana ibrahim bin said et-taberi rivayet etti ve dedi ki: muaz bin muaz'in soyle dedigini duydum: sufyan es-sevri'nin soyle dedigini duydum: ebu hanife iki defa kufurden donmustur." // ricalleri sikadir.
gorundugu gibi, bunlari inceleyen dr. muhammed said salim el-kahtani, her uc rivayetin ravilerinin sika (guvenilir) kisiler oldugunu bildirmistir.
cevap: evet, evvela sunu soylemek gerekir ki, hatib bagdadi kitabinda sahih zincirle sufyan-i sevri'nin ebu hanife'yi gorunce ayaga kalkip kucagladigi, karsisina oturttugu falan diye onu sevip saydigina dair bir rivayet de nakleder. dolayisiyla sufyan'in ebu hanife'yi onu elestirdigi rivayetler yaninda, onu ovdugu rivayetler de vakidir.
ustteki onun kufurden donmesi rivayetine gelirsek, sunu soylemek lazim ki ilk rivayetin senedi allahu a'lem sahihtir.
ya bu olayin aslini arapca bir sitede soyle okudum, bir rivayet vermis ali el-kari. islamda bir guruh var, buyuk gunahlara mi kucuk gunahlara mi ne kufur diyorlar. ebu hanife'yi de bundan dolayi tovbeye davet etmisler ebu hanife tovbe etmis falan. sonra halk arasinda ebu hanife 2 kere kufurden tovbeye cagirildi diye yayilmis. yani olay allahu a'lem bu rivayete gore bu.
ki bu arada bu konuda sunu da soylemem lazim, ki galiba sufyani sevri'nin kendisi dahil, bizim alimlerimizin soyle bir prensibi var, 2 alim, 1 alim diger alimi elestirirse, ve bu alim o alimin cagdasiysa sozune guvenilmez.
neden? cunku arkadaslar, 2 cagdas alim, birbirini kiskanabilir vs. bu sebepten de sozune itibar edilmez.
ki bu her konuda boyledir. hani denir ya, yasarken degerini bilemedik falan. insan cagdasini onemsemez, hatta elestirir fakat vefat edince degere biner.
ki baska alim tarafindan elestirilmemis alim yoktur ki dostlar. alim bunlar. ictihadlari birbirine uymayinca birbirlerini elestirmisler. olay bu.
ebu hanife'yi kotuleyecekseniz fetvasini, gorusunu falan verin. oyle cagdasi alimlerin sozuyle adam curutulemez ki.
4. imam malik, ebu hanife'nin iyilesmez bir hastalik oldugunu soylemistir! soyle ki, hatib el bagdadi, "tarih"inde soyle yaziyor:
"cafer dedi ki: bize el-hasan bin ali el-hulyvani rivayet etti ve dedi ki: mutarrif'in soyle dedigini duydum: duydum ki, malik soyle dedi: iyilesmez hastalik dini mahveder, ebu hanife de iyilesmez hastaliktir."
seyh beser eved maruf rivayetin senedinin sahih oldugunu soylemistir.
cevap: arkadaslar burda bahsedilen cafer, benim ayni kitabin e-book haline baktigimda, cafer bin muhammed bin el-hasan olmalidir. ki bu isimle tespit edebildigim da firyabi cafer var. ki o da 913'te vefat etmis, bagdadi 1002 dogumlu dersek sened yine kopuk, mursel. eger bahsi gecen cafer, firyabi ise bu da rivayeti itibar edilmez kilar.
ha baska caferse de koy gozune(anladin sen) banane senedde ismi "cafer" diye belirtmisler. cafer ne olm, 1000 tane cafer var. ben bunu buldum hadi buyur. o sebepten geciyorum.
5. imam malik, ebu hanife'nin ummete kilic kaldirmasi daha hayirli olurdu demistir! ibn abdilberr el-maliki, "muhtasar cami bena el-ilm ve fazlih"inde soylebir rivayet nakletmistir:
"ibn vezza dedi ki: ebu cafer el-ayli'nin soyle dedigini duydum: halid bin nizar'in soyle dedigini duydum: malik'in soyle dedigini duydum: ebu hanife'nin kilic alip ummete karsi savasmasi, kiyas ve reyi onlarin arasinda yaymaktan daha az zararli olurdu."
misirli selefi alimi seyh ebh-eşbal ez-zuheyri bu rivayetin senedinin "hasen"(yani sahihle zayif arasi ama sahihe daha yakin olan makbul bir haber cesidi) oldugunu kaydetmistir.
cevap: arkadaslar bu yine mursel. soyle ki ibn vezza 900'de vefat etmistir. oysa kitabi yazan abdilberr, 978 dogumludur. yani ibn vezza'dan 78 sene sonra dogmustur. e sormazlar mi sen bu rivayeti kimden aldin, o kimden aldi falan diye. o 78. heleki kitabi 30-40 yasinda yazdi dersek, 118-128 sene var en az ibn vezzayla arasinda arkadaslar. e bu surec boyunca muhtemelen arada olmayan o 2 ravi kim? muamma.
simdi burda su sorulcak, koca koca seyhler sahih diyo sen degil diyon. arkadaslar cunku, kopuk habere guvenilip guvenilmemesi konusu ihtlaflidir. bir kisim alim guvenilir bir kismi guvenilmez demisler.
ben guvenmiyom hadiscilerin cogu gibi, ondan bu tip haberlere itibar etmiyom.
hani sonucta ibn vezzayla arasinda 1 asirdan fazla var, dimi? akil var mantik var neden guveniyim?
6. imam malik, ebu hanife'nin zikredildigi mekanda yasamak zor olur demistir! hatib el-bagdadi, "tarih"inde soyle bir rivayet nakletmistir:
"bize ibn rezzak haber verdi ve dedi ki: bize muhammed bin abdullah bin ibrahim rivayet etti ve dedi ki: bize cafer bin muhammed bin el-hasan el-kadi rivayet etti ve dedi ki: bize ibrahim bin abdurrahim rivayet etti ve dedi ki: bize ebu mamer rivayet etti ve dedi ki: bize el-velid bin muslim rivayet etti ve dedi ki: malik bin enes bana dedi ki: sizin kendi aranizda ebu hanife'nin reylerine dayandiginiz oluyor mu? ben soyle dedim: evet. (malik) dedi ki: o zaman sizin ulkede yasamak zor olur."
seyh beser eved soyle demistir: senedi sahihtir, ricalleri sikadir.
yine ayni kitapta soyle geciyor:
"ali bin muhammed el-muaddel haber verdi ve dedi ki, bize muhammed bin ahmed bin el-hasan ee-sevvaf haber verdi ve dedi ki, bana abdullah bin ahmed bin hanbel haber verdi ve dedi ki: bize ebu mamer, el-velid bin muslim'in soyle dedigini rivayet etti: imam malik bana dedi ki: halk sizin ulkenizde ebu hanife'nin adini aniyor mu? soyle dedim: evet. soyle cevap verdi: o zaman sizin ulkede yasamak zor olur.
seyh beser eved soyle demistir: senedi sahihtir, ricalleri sikadir.
cevap: burda sunu soylemek gerekir, ikinci rivayet ali bin muhammed'den naklen. hatib bagdadi boyle bir raviden bahsediyor ki 897'de dogmustur, eger bu ravi o ise o zaman bagdadi bu rivayeti ondan rivayet etmis olamaz yani bu rivayet mursel. zaten rivayetin senedinin basinda "bize rivayet etti" dememesi de bunu gosteriyor olabilir allahu a'lem. ilk rivayete gelelim.
ya simdi surda su husus var, ilk rivayetin senedindeki ravilerden bir kismini bulamadim. velid bin muslim sika yani guvenilir bir ravi ama hata yapan bi raviymis.
ama hadi rivayeti sahih olarak ele alalim, burda ustte belirttigim prensip gecerli.
bizim alimlerimize gore, bir alimi, cagdasi bir alim yerdiginde biz o soze itibar etmeyiz.
neden? cunku ikisi de cagdas oldugundan, birbirini kiskanma, haset vb. bir durum olabilir.
bundan ilave, imam malik'in, ebu hanife'yi ovdugu rivayetler de vakidir.
e biz de deriz ki, imam malik, ebu hanife'yi onceden sevmezdi, sonradan sevmistir. nitekim ibn ishak'i da yermisti, ama sonradan arkadas olmuslardi.
ki ebu hanife hakkinda fazla soylenti vardi, bu sebepten cagdasi bir kisim alim onu overken, bir kismi yermistir.
hatta, onu tanimayanlarin, mesela imam evzai'nin "onun bidatci oldugu soyleniyor" deyip de, tanidiktan sonra onun buyuk bir alim olduguna kanaat getirdigine dair rivayet de vakidir.
yani onu yeren alimler, hakkindaki kotu kanaatleri isitip buna binaen fikir sahibi olmus, tanidikca sevmislerdir allahu a'lem.
yani ben meseleyi boyle acikliyorum ve bu konuyu da geciyorum.
ki burda soyle bir husus var, bir alim tarafindan yerilmemis kac alim vardir? biz onun hakkindaki alimlerin soylemine degil, icraatine bakariz degil mi?
yani bu siinin guvenip sevdigi sii alimleri hic mi baska sii alimi tarafindan yerilmemistir?
e burdaki esas mesele o yermenin ne kadar rasyonel ve saglam temele dayandigidir. zaten bir alim, baska bir alim tarafindan yerilmemisse bu onu buyuk yapma, aksine kucuklestirir.
zira bir ilim erbabi, illaki yerilecektir kendisinin gorusunu kabul etmeyen bir zat tarafindan.
mesela biz siayi yeriyoruz diye, sia, sialigini veya siz ehli sunneti yeriyornuz diye, biz ehli sunnetligimizi birakiyor muyuz? hayir.
e o zaman?
7. şafiiliğin kurucusu/imami imam şafii, islam'da ebu hanife'den daha şerli birisinin dogmadigini soylemistir! soyle ki, hatib el-bagdadi, "tarih"inde soyle bir rivayet naklediyor:
"bize ebu el-ala muhammed bin el-hasan el-verrak haber verdi ve dedi ki: bize ahmed bin kamil el-kadi haber verdi ve bize muhammed bin omer el-nersi haber verdi ve dedi ki: bize muhamed bin abdullah eş-şafii haber verdi. bize abdulmalik bin muhammed bin abdullah el-vaiz haber verdi, dediler ki: bize ebu ismail er-tirmizi rivayet etti ve dedi ki: bize ebu tovbe rivayet etti ve dedi ki: bize el-fezari rivayet etti ve dedi ki: el-evzai ve sufyan'in soyle dediklerini duydum: islam'da ebu hanife'den daha ugursuz bir kisi dogmamistir. eş-şafii dedi ki: isalm'da ebu hanife'den daha şerli bir kisi dogmamistir."
seyh beser eved maruf soyle diyor: senedi sahihtir, ricalleri sikadir(yani guvenilirdir).
cevap: olm bu nasi bi rivayet la, yuh. rivayetin senedinde 9 tane ravi var. ole uzun sened mi olur lan.
neyse is basa dustu, senedi biz incelicez arkadaslar.
1. el-verrak - 930-1022 yillari arasinda yasadi, hatib bagdadi'nin soyledigine gore guvenilirdi.
2. ahmed bin kamil el-kadı - 874-961 yillari arasinda yasadi. darekutni kendisini hadis rivayetinde titiz degil, yazili rivayet kullanmaz da sadece hafizasina guvenir diye tenkit etmistir. buna ragmen guvenilir diyen de var.
3. el-nersi - 952-1035 yillari arasinda yasamistir. burda bir olay var arkadaslar, fatk etmissinizdir. ahmed 961de vefat ederken, bu rivayeti aldigi nersi 952de doguyor. yani ahmed vefat ettiginde o, 8-9 yaslarindaydi. burdaki konu su, ahmed, bu rivayeti kendisi 80li yaslarindayken, 8-9 yasinda olan nersi'den mi aldi? hadi olabilir diyrlim. neden olmasin.
4. muhammed bin abdullah eş-şafii - bu raviyi imam şafii ile karistirmayin. bu baska şafii olup 874-965 yillari arasinda yasamistir. kendisi guvenilirdir. simdi burda da konu su ki, safii vefat ettiginde nersi 12-13 yasindaydi. tabi bu donem kendisinden rivayet almis olabilir neden olmasin gene.
5. el-vaiz - evet arkadaslar el vaiz de 951-1039 yillari arasinda yasamis yani muhammed ondan cocukken rivayet duymus olabilir ya da bu vaiz baskadir ve bu arada guvenilir bu da. neyse gecelim.
6. ahmed bin fadl - fevaid diye kitap yazmis falan arastirmaya usendim hadi gecelim.
7. ebu ismail tirmizi - yine 800lerde yasamis galiba guvenilir bi ravi.
8. ebu tovbe - olm ebu tovbe ne kac tane ebu tovbe var ben nerden bilem hangisi yani gec allah askina ya...
9. el-fezari - tahmini 804'te vefat etmis bir muhaddis ve fakih. kendisi guvenilirdir.
evet arkadaslar goruldugu uzere cok garip bi senet.
tam 9 ravi, yani valla acayip uzun ve garip yani.
fakat arkadaslar, gelin gorun ki, bu ilgiye itibar edilmez...
evet. neden itibar edilmez?
zira, bu rivayeti safii'den fezari aktariyor. lakin, safii dedi ki diyor. yani arapcasinda haddesena kal diyor. yani fezari, evzai ve sufyan'in oyle dedigini bizzat duydugunu soyluyor.
fakat rivayetin devaminda safii icin vekal deniyor. yani ve safii dedi ki. yani adam, safi hakkinda, haddesena "duydum" demiyor, boyle dedi diyor. yani kendisinin bunu duyup duymadigi mechul.
ki ben internette fezari'ye bakinirken, kednisi evzai, sufyan, imam malik ile falan gorusmus birisi, ama imam safii ile gorustugu de belirtilmemis.
yani burda ne oluyor, evet fezari bu sozleri bizzat imam evzai ve sufyani sevri'den almis olabilir, ama imam safi'nin sozunu muhtemelen ondan almamis, baskasindan duymustur. bu da rivayetin imam safii kismini mursel yani kopuk yapar ve itibar edilmez kilar.
burda akla su soru gelebilir, e imam evzai ile sufyan'in sozleri ne olacak. sufyan meselesini yukarida aciklamistim fakat imam evzai'nin de ebu hanife'yi tanimazken onu duyduklariyla tenkit ettigi, taniyip munazara ettikten sonra susup onun hakkindaki fikirlerini olumlu yonde degistirdigine dair rivayet vakidir.
su halde imam evzai'nin bu sozu de ebu hanife ile karsilasmasindan once olmalidir allahu a'lem.
gecelim.
8. sufyan es-sevri, bu ummette ebu hanife'den daha zararli bir kisinin dogmadigini soylemistir. ahmed bin hanbel'in oglu abdullah bin ahmed bin hanbel "sunne"sinde soyle bir rivayet naklediyor:
"muhammed bin amr bin abbas el-bahili bana rivayet etti, el-esmai bana rivayet etti ve dedi ki: suyan es-sevri soyle dedi: kufe'de, veya bu ummette ebu hanife'den daha zararli bir kisi dogmamistir."
kitabi inceleyen seyh muhammed dais salim el-kahtani, bu rivayetin senedinin hasen(yani zayifla sahih arasinda ama sahihe daha yakin olan makbul haber cesidi) derecesinde oldugunu bildrimistir.
cevap: simdi gene senedi inceleyelim,
evvela kitabin yazari abdullah bin ahmed, 828-903 yillari arasinda yasamistir. senede gecelim,
1. muhammed bin amr bin abbas el-bahili - 863'de vefat etmis olup guvenilirdir.
2. asmai - 740-831 yillari arasinda yasamistir. guvenilirdir.
3. sufyan es-sevri, 715lerde dogmus-778'de vefat etmistir.
rivayetin zinciri genel itibariyle guvenilirdir.
fakat biz bunu zaten ustte belirtmistim. sufyan ile ebu hanife arasinda gerginlik olduguna dair rivayetler varsa da sufyan'in onu ovdugune dair rivayetler de var. onceleri aralari bozuk olup sonradan barismis olabilirler.
ki keza ebu hanife hakkinda bircok yalan yanlis haber oldugundan, bunlari duyanlar ilk once ona dusmanlik besliyor, tanidikca seviyordu zaten.
ki bir alimin bir alim hakkinda soylediginden ziyade hem de tenkit edilen alimin ameline bakmak da evladir.
9. selefi şeyhi elbani, hanefi fikhini asagiliyor! soyle ki, o, zekiyeddin el-munziri'nin "muhtasaru sahih muslim"inin incelemesinde, 2060'ci hadisin dipnotunda soyle soyluyor:
"bu hadis acikca bildiriyor ki, isa (aleyhisselam) bizim seriatinizda hukum verecek. kitab (kuran) ve sunnet ile yoneticilik edecek, yani kitab ve sunnetin disinda olan incil, hanefi fikhi vs. bu gibi seylerle degil!"
bu selefi (vehhabi) şeyhi, hanefi fikhini kuran ve sunnetten uzak olarak goruyor. ehli sunnet akidesine mensup insanlarin buyuk cogunlugunun hanefi fikhina tabi oldugunu hesaba katarsak, bu sahsin kuran ve sunnetten uzak olarak gordugu muslumanlarin sayisi insani dehsete getiriyor.
cevap: oncelikle arkadaslar, elbani bazilari tarafindan elestirilmis bir isimdir. kendisinin bazi aykiri gorusleri oldugu soylenmistir ki selefidir ki bildiginiz uzere selefilik genel olarak sunnilere gore dogru bir grup degildir. fakat yine de bu iddiaya cevap vermemiz gerekirse. elbani, buyuk hanefi alimlerine gore oluler isitir mi diye kitap yazmis, babasi nuh necati koyu bir hanefi olan bir adamdir. o ebu hanife'ye dusmanlik beslememistir. fikihta buyuk bir alim oldugunu belirtmekle beraber bazi alimlerin onu hadiste zayif olarak adlandirdiklarini iddia etmistir. burda isa, kitab ve sunnetten ayri hanefi fikhiyla hukum vermeyecek konusu, allahu a'lem bu hanefi fikhina dusmanlik degildir. sadece bazi kimseler isa gelince hanefi veya safii fikhiyla hukum verecek diyorlar. elbani bunu reddetmis, isa'nin mezhep degil, kuran ve sunnetle hukum verecegini belirtmistir.
evet arkadaslar kisaca bu kadardi.
hadi simdi dagilabilirsiniz.
devamını gör...
4.
5.
adına hanefi mezhebi kurulan ve bu mezheple alakası olmayan samimi bir alim. kur'an iktisat ve hukuk sistemine karşı devrim yapmış emevilerce çeşitli işkencelere uğramıştır.
devamını gör...
6.
hanefi mezhebiyle alakasi olan, bicok kitabindan da gorebildigimiz, yuzlerce, hatta binlerce hadis aktarmis alimdir.
ayrica emevilere karsi da isyan etmemistir. tasvip etmedigi politikalari olmus ama "isyan" derecesine varmamistir.
kurancilarin ima ettigi gibi modernist, 30 hadis kabul eden 1 adam degil. aksine talebeleri tarafindan derlenilen musned turu kitaplarda kendisi tarafindan aktarilan binlerce hadis bulmak mumkun.
ayrica emevilere karsi da isyan etmemistir. tasvip etmedigi politikalari olmus ama "isyan" derecesine varmamistir.
kurancilarin ima ettigi gibi modernist, 30 hadis kabul eden 1 adam degil. aksine talebeleri tarafindan derlenilen musned turu kitaplarda kendisi tarafindan aktarilan binlerce hadis bulmak mumkun.
devamını gör...