failed state

2007 nin hikayesi malezya modeliydi: kapitalizme adapte "kapsamı genişletilmiş" şeriat, a.k.a kalpazan tipi şeriat.

yönetim aklı abd 'den ithal, state modeli aparması. yersen.

ekonomide made in china, emek de pekala özelleştirilebilir.

tanım: müşterek aklı olmayan, komşudan aldığı yarım akılla hareket eden devlet wanna-be 'lere verilen ad.

çuvallamış devlet karşılığını önerdiğim ingiliz icadı kavram.

tarihte var örneği: hasta adam.

genelde devletin en temel fonskiyonları* bile yerine getiremediği devletler* için kullanılsa da ben daha geniş tanımlıyorum. bana göre fikir ve amaç birlikteliği tamamen kopmuş devletler için de kullanılabilir bu. yani türkiye gibi halkın tamamen kutuplaştığı ve kamplaştığı, iki kampın da ayrı telden çaldığı ve birbirlerini anlamadıkları bir dil konuştuğu türkiye gibi ülkeleri de dahil edebiliriz buna.

devlet olma vasfını kaybetmiş devlet.

balkanlardaki çoğu devlet bu tanıma uyar. dil varmıyor ama çok yakında anadolu'da...

günümüzdeki en net örneği haiti'dir. ülkenin yüzde sekseni çetelerin hakimiyetindeymiş şu anda. 2024 yılının kasım ayı ortasına kadarki kısmında çeteler arası ve çete-polis çatışmalarında 4500'den fazla insan ölmüş. sadece geçen hafta en az 150 ölüm yaşanmış.

haiti'den abd'ye bir şekilde göçebilen pek çok insan, amerikalıların kedisini köpeğini kesip pişirip yiyor bu arada. hatta 2024 abd seçimleri öncesinde göçmen sorunları tartışılırken evcil hayvanların başına gelenler çok konuşulmuştu. hem meksika hem abd'de çiftçilerin kümes, ağıl ve ahır hayvanlarını da kaçırıp yiyorlar.

yenidoğan çetesi, 515 haşimi ve 505 şabani gibi suriyeli suç çeteleri, afgan torbacılar, polis şeyda yıldız'ı şehit etmesine rağmen başına bir şey gelmeyen kasper çetesi derken aklıma bir ülkeyi getirmiştir. herhalde mozambik idi adı.

failed star, türkçe'de başarısız devlet anlamına gelen siyasi bir terim olup çeşitli nedenlerden dolayı istikrarsız olmuş ülkeler için kullanılır.