gezgin satıcı problemi

bir satıcının, bir şehirden yola çıkarak her şehre yalnızca tek bir kez uğrayarak başladığı yere dönmesi ve bunu yaparken en kısa ve en düşük maliyetli yolu kullanması üzerine kurgulanmış problem.

günlük hayatta da karşımıza çıkan bir problem aslında. kargo dağıtıcılarının zamandan kazanmak için en kısa ve trafiği açık yolları kullanması ya da evinizden çıkıp kitapçıya, markete, balıkçıya uğrayıp eve döneceğiniz en kısa yolu bulmanız gibi durumlarda karşılaştığımız bir optimizasyon sorunu.

çözüm için en kolay yöntem, bir sonraki şehrin en yakındaki şehir olarak seçilmesi adımlarıyla uygulanır. ancak hata payı vardır ve en iyi rota sonucu elde etmek için pek de güvenilir değildir. bir başka plan da yakıt ve zamandan en fazla tasarruf yapılabilecek alternatifler oluşturmaktır ama yine de en iyi rotayı vermeyebilir.

belki ufak tefek işler ya da kısa mesafelerde çok da önemli olmayan bu sorun, örneğin 20 tane şehir gezecek olan bir dağıtım aracı için gerçekten büyük bir maliyeti beraberinde getirebilir. üstelik nasıl bir güzergâh belirlenmesi gerektiği de son derece çetrefillidir. zira 20 şehir demek, 20'den 1'e kadar tüm sayıları çarptığınızda karşınıza çıkacak sayı, yani 20 faktöriyel kadar alternatif anlamına gelir. bu durumda eleme yapmak için çeşitli yöntemler geliştirmek gerekir ve bunun en iyi yolu da genellikle bilgisayar algoritmalarından geçer. örneğin karınca kolonisi algoritması ya da benzer bir algoritma, bu sorunun çözümü için biçilmiş kaftandır.

gezgin satıcı probleminin çözümleri yalnızca seyahat rotaları için kullanılmaz. elektronik devre tasarımları, matbaa çalışmaları, uydu sistemleri, malzeme akış sistemleri, baz istasyonu konumlandırma gibi birçok alanda bu çözümlerden yararlanılır.

yayinladigim tek akademik makalenin konusu olan, ugrasmasi güzel ama büyük sayidaki veriler icin kesin cözümü olmayan problem.