hamam

özel bir düzenle ısıtılan, sıcak ve soğuk suyu bulunan, yıkanma amaçlı kullanılan yapıdır. tarihi antik romalılar'a kadar uzanan hamamlar, temizlik amacının yanı sıra zevk ve eğlence için de yapılmıştır.

budapeşte'de şöyle bir versiyonu vardır. kış soğuğunda unutulmaz deneyim yaşatır.

olmuşu daha makbuldür. (sayfanın margin alanına çızıktırılmış, 90'lardan kalma bir (gbkz: leman) esprisi)

başrollerini alessandro gassman, francesca d'aloja, halil ergün, şerif sezer ve mehmet günsur'ün paylaştığı, ferzan özpetek'in yönetmenliğini yaptığı 1997 türk-ispanyol-italyan ortak yapımı film.
filmin sonunda çalan insanı duygudan duyguya sokan o mükemmel şarkı

içerisindeki sıcaktan, buhardan dolayı nefes almak çok zordur. hele hele sigara içen bir insansanız kesinlikle çok zordur. böyle bir durumda başınızdan aşağıya soğuk su dökün. bir süre nefes almayı kolaylaştırır.

80'lere kadar doğan çocuklardan, hamama giden babaannesine, anneannesine eşlik etmemiş olan yoktur. eğlenceli bir sosyalleşme yeridir. sıcak ortam, bolca sıcak-soğuk su, görüş mesafesini kısaltan buhar ve sağdan soldan yükselen mırıl mırıl konuşmalara eşlik eden arada ayıp kahkahalar.
içine yedek çamaşır, havlu, şampuan, sabun, kese, lif, peştemal, terlik, krem, temiz poşet konulan çanta önceden hazırlanır. hazırlamazsanız sabun ve şampuanı içeriden sarın alabilir, diğerlerini de oradakilerden kullanabilirsiniz. hamama giriş yapar boş bir soyunma kabinine yerleşir, edep ölçünüzde soyunarak peştemala sarılırsınız. kimisi iç çamaşırını çıkarmaz, kimisi mayo giyer, kimisi sadece külot, kimisi de sadece peştemal. poşetin içine getirdiğiniz banyo malzemelerini, havlunuzu ve odanızın anahtarını koyarsınız.

nefes ve denge sorununuz varsa yavaş hareket etmelisiniz. sıcak kısıma hemen girilmez. büyük ağır kapıyı açıp önce soğukluğa girilir. burası esas kısımdan daha serindir ama ilk girişte hem çok sıcak hem de buharlı gelir. burada biraz oyalanıp, sıcağa ve buhara alışıp, etrafı net görmeye başlayıp, vücudunuz nemlendiğinde diğer kocaman ağır kapıyı açıp ana bölüme geçebilirsiniz. burada; altında ateş yanan, dolayısıyla çok sıcak olan, mermerden yapılmış kocaman alçak bir yuvarlak masa gibi olan göbek taşını görürsünüz. tabii çok sıcak ve çok buhar*. göbek taşı ortada bulunur, etrafında yıkanmak için kurnalar vardır. bu kısmı salon gibi düşünürsek, girişi buradan olan başka küçük odalar vardır. sadece sauna odasının kapısı olur, diğerleri açıktır. odalardan bir ya da bir kaç tanesinde yine mermerden, tezgah gibi uzanma yerleri bulunur. buraya önce sırt üstü sonra yüz üstü uzanırsınız ve natır*; isteğinize göre size komple sabunlayıp şampuanla yıkar ya da sadece keseleyip lifler. isterseniz masaj bile yapar.

keyfinize ve yer olmasına göre odaya geçer ya da göbek taşının etrafındaki kurnalardan birine konuşlanırsınız*. sıcak suları dökünmeye başlarsınız. arada arkadaşlarınıza tas dolusu soğuk su atar çığlıklar kahkahalara eşlik ederken terlersiniz, kirleriniz kabarır. (bu aşamada şampuan ve duş jeli kullanmamalısınız çünkü vücudunuzu kayganlaştırır, kese kayar ve kir çıkmaz.) natır, arada gelip; elini vücudunuza sürterek kirleriniz yuvarlanıyor mu, diye kontrol eder. kirler* yumuşamışsa sizi güzelce iki tur önlü arkalı keseleyip, köpük köpük lifler. bu bölüm çokomelli; tamamen natırın kontrolünde ellenmedik yeriniz kalmayacak şekilde paklanırsınız. iç çamaşırı natırın işine engel değildir. ayrıca onların keseleri zımpara kağıdına benzer olup bazen hamam sonrası derilerinizin yüzülmüş olduğunu görebilirsiniz*.
kurnanıza geçip saçınızı başınızı yıkama aşamasına geçme vaktidir artık. saçınızı hızlıca bir tur şampuanlar kremlersiniz çünkü çok su kaybetmişsinizdir, içiniz yanar. havluya sarınıp dışarı çıkarsınız. serin hava yüzünüze çarpıp sizi kendinize getirir. soyunma odalarının olduğu bölüm de genelde salon gibi olup küçük soyunma odalarıyla çevrilidir. bu salonun ortasında bir havuz ve onu çevreleyen oturma alanları bulunur. işte oraya oturup pembe vücudunuz, kırmızı yanaklarınızla parlayarak varsa, ekşi soğuk ayran, yoksa gazoz/soda/su içer tekrar hamama girersiniz.

bu artık son tur yıkanmadır. yavaş yavaş, güzelce tekrar saçınızı yıkar kremler, liflenir, durulanır, havlunuza sarınıp çıkarsınız. odanıza geçip kremlenir, sıkıca giyinirsiniz. hamamda saç kurutma makinesi bulunur. genelde sıra olur, bu esnada yine bir şeyler içerek beklersiniz. hava sıcak da olsa soğuk da olsa kendiniz iyi korumalısınız çünkü hem deriniz inceldi hem de bütün gözenekleriniz açıldı. hamama akşam gitmek, sonrasına bir iş bırakmamak, eve dönüp fazla oyalanmadan misler gibi uyumak en iyisidir. hadi sıhhatler olsun.

osmanlıdan kalan; genel ve özel banyo yapılabilen, halka açık ücretli yıkanma yerleridir. teknolojinin ve imkanların bu kadar yaygın olmadığı dönemlerde, günlük rutinden bunalan insanların ''tellak'' elinde, hem ter hem de kir atmasını sembolize eden türk banyolarıdır. günümüzde hamamlar olsa da eskisi gibi rağbet görmemektedir. zira, modern çağda artık herkesin evinde lüks banyolar var, saunalar da hamamın önüne geçmiş durumdadır.

eskiden insanların sadece yıkanıp temizlendikleri bir yer olmaktan öte çeşitli eğlenceler düzenledikleri, beraber yemek yedikleri hatta damat hamamı, gelin hamamı, sünnet hamamı gibi özel günlere yönelik adetlere ve törenlere de ev sahipliği yapmış mekanlardır.

bu kadar aktiviteye merkez olmuş hamamlarda ayrıca aşağıdaki hamam kitabesinde yer aldığı üzere ders niteliğindeki gayet manidar şu güzel sözler de yer almış;

"tıynetin nâ pâk ise, hayr umma sen germâbeden
önce tathîr-i kalb et, sonra tathîr-i beden."

tıynet:huy,yaradılış
germ:sıcak +ab:su =germabe= ılıca,hamam
tathir:temizleme,paklama


huyun temiz,iyi değilse, kirli pis bir karaktere sahipsen hamamdan bir şey bekleme.
gerçek manada temizlik iyilik istiyorsan önce kalbini temizle,sonra bedenini gibi bir anlam taşıyor.

genelde erkeklerin içeride süper seksi hatunların birbirlerine köpük fırlatarak gülüştükleri, meyveler yiyip şarkı söyledikleri mekanlar olarak hayal ettikleri ancak aslında memeleri göbeklerine değen teyzelerin yıkanma yeri, kese sırası, dolap ve su sıçratma kavgaları ettikleri şahsen beni uzun yıllar boyunca tedirgin etmiş yerlerdir.

ancak özellikle yeni yapılan hamamlarla insanı bayıltan su buharı problemi çözülmüş, temiz ve ferah yerler açılmış. sauna ve buhar banyosu gibi odalar eklenmesi ile de oldukça keyifli yerler olmuş. ısıtma su kullananları tercih etmek için bir sebep göremiyorum. kaynak suyu kullananlar gerçekten insanı dinlendiriyor ve tüm tutulmuş kasları oyun hamuru kıvamına getiriyor.

eskişehir'de ufak bir şehre göre oldukça çok hamam bulunur, hatta hamamyolu diye bir bölgesi bile vardır*.

ayrıca çıkışta gazoz içmeyen bizden değildir.

kir atma terapisinin mekanı.
çok ilginç bir ortamı bulunur hakikaten.
çırılçıplak teyzeler, mayolu küçük kızlar, evlilik çağındaki çıtırlar, hunharca kese attırıp renk değiştiren ablalar.
dolmalar, börekler, meyvesuları havada uçuşur. yıkanır yorulur yemek yersin, sıcak taşa oturup kemiklerine kadar ısınırsın.
tam o anda bağırışmalar başlar. çıplak teyzeler küfürlerle, kayan yalbır yalbır etleriyle saldırma çabalarına girerler.
bir keresinde teyzenin biri kendisine hunharca bağıran kadının kafasına hamam tasını sakince öyle bir indirmişti ki hamam tası sekmişti kafasından. epey gülmüştüm. polis çağıracaklarını söylemişlerdi en son. *
of bir de hamam otu denen bir zıkkım var her yerlerine sürüyorlar, tüy döküyormuş, lağım gibi kokuyor.

ben çocukluğumdan beri ankara'daki hamamlara gideriz sağlık sorunları vs. arkadaşlar sokakta manken ablaların üstü yok, en az 40 yaşında olan teyzelerin de yok, 75 yaş üstü ninelerin de. benim çocukluk travmam. her yerde meme var, anlatabildim mi.*

yaza karşı bi arkadaşımın oğlunun sünnetinden önce gitmiştik, hem çocuklar görsün hemde biz bi rahatlayalım dedik
kapıdan girer girmez tellak kollarını açıp bağırdı bana "nerdesin sen be kardeşim böyle adam lazım bana ovmaya, cılız çelimsiz adamlar ovulmuyo gel para falan istemiyorum" dedi
tam 1 saat ovdu omurgamı ağzımdan çıkaracak sandım resmen
daha da gitmem.

asla sevemediğim bir yer. iki kere gittim gayette temizlerdi ama nedense hiç rahat edemedim hijyen konusunda. bir de o kadar insanın yıkanırken aynı alanda durmasına birbirlerini görmesine pek anlam veremiyorum. çok saçma geliyor. bir kötü özelliği de aşırı havasız ve sıcak boğulur gibi olup çıktım hep. hamam kültürü pek bana göre değilmiş.