kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi

günümüzden 86 yıl önce bugün türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanun kabul edildi.

5 aralık 1934.

3 nisan 1930'da belediye kanunu kabul edilmiştir ve kadınlara belediye seçimlerinde aday olma hakkı tanınmıştır. müfide ilhan ilk kadın belediye başkanı olarak bilinmektedir ve kısmen de doğrudur ancak arada fark var. müfide ilhan, ilk kadın il belediye başkanıdır. onun öncesinde artvin'in yusufeli ilçesine bağlı bir belde olan kılıçkaya beldesinde sadiye hanım belediye başkanı olmuştur. yani aslında ilk olarak sadiye hanım'ı sayabiliriz.

26 ekim 1933'te ise köy kanunu'nda yapılan küçük bir değişim ile kadınların köy muhtarı seçme ve seçilme hakkı verilmiştir. gül esin ise türkiye'nin ilk kadın köy muhtarı olmuştur. aydın'ın çine ilçesine bağlı demirdere köyünde görev yapmıştır.

5 aralık 1934'e gelindiğinde ise anayasa ve seçim kanunu'nda yapılan değişiklikler neticesinde kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı verilmiştir. 1935 yılında yapılan seçimlerde meclise tam 17 tane kadın milletvekili girmiştir.

benim oyumla sifir egitim almis dunyadan habersiz (kirsal bolgede yetismis) birinin oyu bir mi diyerektenn aysun kayaciyi anmak istiyorum.

...hiç savaşmadan elde ettiğimiz bir hak olduğu için kıymetini bilmeyip hakkını veremediğimiz hakkımız türk insanı olarak... dünyada çok daha baş tacı ve hakkı teslim ediliyor, kadınlar daha aktif... büyük önder, yine bize fazlaydı, dedirten konu...

cok cok erken alinan bir karardir gozumde.

bazı arkadaşlara fırsat kapısı olmuştur.

önemini kavrayamamış kadınlarımız var. ne yazık ki.

konuyla ilgili 1940'da kanada'da yayınlanan bir karikatür. sjwler bakın.

kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiş.doğru ama, dedem her oy günü geldiğinde, anneannemin başında beklemiş, uzun uzun tembihlermiş: "şu partiye oy vereceksin; yoksa hakkımı helal etmem" vs diye..anneannem de şu an 60 yaşındaki engelli çocuğuna bakan birisi; siyaset düşünecek durumu yok.anneannem, dedem öldükten sonraki ilk seçimde muhalefete verdi oyunu.demek istediğim şu ki: kağıt üstünde insanlara bahşedilen haklar, hedeflendiği kadar işe yaramıyor.bunun için yüzyıllar süren toplumsal mücadeleler gerekiyor.

atatürk ün yıllar yıl önce verdiği hakları araplar daha yeni kadınlara vermeye başladı.

atatürk'ün 100 sene önce düşünüp devrimlerle kadınlara verdiği haklar için bugün ortadoğu'da nice mücadeleler veriliyor ve nice kanlar dökülüyor. bu ülkenin istisnasız her kadınının yatıp kalkıp atatürk gibi yüce bir şahsiyete dua etmesi gerekiyor. iyi ki varmışsın paşam. başımıza gelen en güzel şey sensin

seçme hakkını atatürk verirken kadınların çoğunluğunun rte'ye oy vermesi neyle açıklanabilir?

(bkz: stockholm sendromu.)

avrupa' da kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmemişken bizim topraklarımızda kadına hak ettiği değeri verdi. kadına verilen eşitlik islamdan önce kurulan türk devletlerınde de vardı. rahmetli aslında özümüzü bize verdi.o medeniyet beşiği dediğimiz yerler bizi takip etti.

o tarihlerde ne olmuş, ne nasılmış diye bakarsanız;

yalnızca chp’yi seçme ve yalnızca chp’den seçilme hakkı verilmesi olayıdır.

o dönemde birden fazla parti olsaydı çok daha güzel, çok daha anlamlı olacaktı. ama nedense yok.

3 nisan 1930.
kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi için toplumsal hayatta gerçekleşen atatürk devrimleri'nden birisidir. kadınlara bu aydınlık yolu açan atam’ı sevgi, saygı ve minnetle anıyorum. nice 94 yıllara..

“şuna inanmak lazımdır ki dünya üzerinde gördüğümüz her şey kadının eseridir” *

osmanlı, özgürlüklerin devlet eliyle gasp edildiği bir doğu toplumu idi. bu toplumda kadınların özgürlüğü, din faktörünün de etkisiyle, batılı hemcinslerine göre bile misliyle kısıtlanmıştı. kadınlar istedikleri yere gidemezler, istedikleri camide ibadet edemezler, her yerden alışveriş yapamazlar, ulaşım araçlarının ancak kendilerine ayrılan özel bölümlerinde yolculuk yapabilirlerdi. erkek “boş ol” dediğinde kendini kapının önünde bulan kadın, çocuklar üzerinde de hiçbir hakka sahip değildi.
osmanlı’nın erkek egemen anlayışı cumhuriyetin ilanı ile hemen değişmedi. nisan 1923’te başlayan çalışmalar 1926 şubatında kabul edilen medeni kanunun ilanıyla hız kazandı ve kadınlara seçme ve seçilme hakkını tanıyan kanun 5 aralık 1934 günü meclis’ten geçti..

''bu karar türk kadınına sosyal ve siyasî hayatta bütün milletlerin üstünde yer vermiştir. çarşaf içinde; peçe altında ve kafes arkasındaki türk kadınını artık tarihlerde aramak lâzım gelecektir. türk kadını evdeki medenî mevkiini salâhiyetle işgal etmiş, iş hayatının her safhasında muvaffakiyetler göstermiştir. siyasî hayatta belediye seçimlerinde tecrübesini yapan türk kadını, bu sefer de mebus seçme ve seçilme suretiyle haklarının en büyüğünü elde etmiş bulunuyor. medenî memleketlerin bir çoğunda, kadından esirgenen bu hak, bugün türk kadınının elindedir ve onu salâhiyet ve liyakatle kullanacaktır.''

kaynak:atatürk'ün türk kadınına seçme ve seçilme hakkı verilmesinin ardından yazdığı notlar (5 aralık 1934)

savunmadigim hak. erkeklere de verilmesini savunmuyorum.

demokrasiye karsiyim ben.

seçme hakları hep vardı zaten... dünya onun üzerine dönüyor... beni seççç diye geberiyoruz...
ıslak, sıcak bir kara delik uğruna...