1.
üst edit: bu sabah nedendir bilmem zihnimde ''önce bir boşluk oldu kalp gidince ama şimdi iyi'' yankısı ile uyanınca, oyunu tekrar okudum sabah kahvemi içerken. nasıl olur da sözlükte başlığı olmaz diye şaşırdı beynim önce ama şimdi iyi.
ingiliz yazar lucy kirkwood'un yazdığı, tek perdelik oyun kitabıdır. kitabın adı her ne kadar aşk hikayesi intibası oluştursa da konusu insan tacirliği ve sosyal sınıflardır. hırvat bir genç kızın yeni bir başlangıç yapmak için geldiği ingiltere'de, nasıl hayat kadını olduğunun öyküsü anlatan bir dramdır.
oyun, ''break topluluğu'' tarafından ilk kez 7 ekim 2009'da sahnelenmiş ve 2010'da john whiting ödülü'ne layık görülmüştür.
insan taciri, fuhuş gibi konularda dünyada kendine önemli bir sıralama elde eden ülkemizde, oyunun çevirisi karakterler ve yerler türkçe'ye uyarlanarak yapılmıştır. seçil honeywill, olayları istanbul'da geçecek şekilde uyarlamıştır.
oyunda adı geçen üç karakter vardır. dijina, gloria* ve babac*'dır. oyunda babac'ın* sadece adı geçer. oyun iki kişiliktir. dijina, mustafa'ya aşık olur ve ondan bir çocuğu vardır*. mustafa pasaportuna el koymuştur ve dijina ona olan(?) borcunu ödeyene kadar mustafa için çalışmak zorundadır.
tanımın buradan sonrasını türkçe uyarlamaya göre yapacağım.
üç bölümden oluşur ve ilk bölüm dijina'nın müşterilerini kabul ettiği odada, bir kuşu öldürmesinin üzerine konuşmasıyla başlar. konuşmaları da sanki özel biri ile konuşuyormuş gibi aktarılır. hesap yapar dijina. mustafa'ya olan borcu bittiğinde gidecektir. bunu hesaplamak için de müşterilerin kullandığı prezervatifleri saklar ve defterine yazar. kafası sayılara basıyordur çünkü. mustafa öyle söylemiş. oyun metninde sık sık markalar, reklam replikleri ve sınıf tarifleri bulunur. dijina der ki mesela: çünkü ben buna değerim.
kendi değerini de hesaplamıştır dijina. mustafa'nın ona biçtiği değer bazında tamı tamına iki buçuk iphone ediyordur.
ilk bölüm boyunca dijina'nın o ana kadar yaşamış olduğu bazı durumlardan kesitleri aktarır dijina. birine anlatıyordur. eline çantasından dökülen bir gazete kesiğini alır:
''türkiye'de kalp nakli yapılan en genç insan! kendi kalbi düzgün çalışmadığı için çıkartıp başkasının kalbini takmışlar.
ne kadar cesur ama daha yedi yaşında. sen olsan o kadar cesur olamazdın. ama bu küçük kızın kalbini alıp çıkarmışlar ve o hala kameralara gülümsüyor, gazetecilerle konuşuyor. nasıl bir his diye sormuşlar, o da demiş ki:
'önce bir boşluk oldu kalp gidince ama şimdi iyi'
burnunun içine girmiş bir sürü hortum ve o böyle güzel bir şey söylüyor! eğer benim burnuma böyle hortumlar soksalardı ve gazetecinin teki gelip bana sorular sorsaydı s...ir git derdim.''
ikinci bölümde ise dijina bir şekilde kaçmayı başarır ve hapse düşer. mayo çalmıştır.sorgulamanın detaylarından sonra hapisanede irina ile tanışır. irina da dijina gibi pasaportu elinden alınan ve hayatı çalınan başka bir karakterdir. ikili arasında tanışmayla başlayan basit ama çok çarpıcı diyaloglarla ilerler.
''dört yüz bin doları kazandım. o zaman hesap defterimi, toplamı ve kontratı mustafa'ya gösterdim. güldü. bir süre o güldü ben seyrettim, çok tuhaftı. sanki ben vücudumdan çıkmışım, tavanda bir yerde durmuş o'nun bana gülmesini seyrediyor gibiydim. sonra birden bağırmaya başladım, ne bağırdım hatırlamıyorum ama bağırdım, ona vurdum, ısırdım.
sonra birden başımda bir acı oldu ve her şey yeniden tuhaf oldu. sanki suyun altındayım gibi sesler yükselip alçalıyor, yükselip alçalıyordu. sonra saçım bir şeye takıldı. saçımın neye takıldığına baktım, mustafa'nın eliymiş ve arkasından tutup kafamı duvara vurduğunu gördüm.
sonra her şey karanlık oldu. gözümü açtığımda sabah olmuştu. daha hava aydınlanmamıştı. sonra ''nasıl yapsam?'' diye düşündüm; en çabuğu hangisi, hap mı yoksa jilet mi?
ama sonra ne oldu inanamazsın!''
üçüncü bölümde ise, dijina'nın türkiye'ye ilk geldiği zamanlar ve hamile iken mustafa'nın evinde karnındaki bebekle konuşması yansıtılır. tatil için hazırlanmıştır. mustafa ile tatile çıkacaklardır ama mustafa'nın bavulu hala hazır değildir. mustafa dijina'nın pasaportunu almış ve tatil için gereken ''her şeyi halletmiş''tir.
''o gemiye bindiğimden beri neler neler oldu! daha önce hayatımda bu kadar cesur davranmadım ve eğer bunu yapmasaydım belki küçük, pis kokulu bir apartman dairesinde bir kamyın şoförü ile yaşıyor olacaktım. ama korkmadım, arkadaşıma güvendim, ''kuzenimin istanbul'da işi var, zengin ailelere bakıcı buluyor, çok iyi para veriyorlar'' dedi. paramı biriktirdim, biletimi aldım. cesur oldum ve buraya geldim. korkuyordum evet ama umutluydum. sonra bir adamla tanıştım ve aşık oldum, seni yaptım! va başka bir dil öğreniyorum. kuaförde çalışan çocuk adımı biliyor. çalışıyorum. akbilim var. iphone'um var! içinde bir sürü program var! çok ama çok mutluyum.
mustafa geldi. hoş geldin bebeğiim!
görmediğimi sanıyor ama pasaportumu kasaya koyduğunu gördüm. paralarla birlikte.
bunu görünce az kalsın ağlıyordum. beni korumak için kasaya koydu.
sonra bana bir tatil ayarladı. pat diye. bu kadar hamile iken uçağa binilir mi bilmiyorum.
ama ''bir şey olmaz'' diyor. ''nereden biliyorsun?'' dedim, ''doktoru aradık sorduk, tamam mı? uzatmaa'' dedi.
görüyorsun, her şeyle ilgileniyor.''
oyun türkiye'de talimane tiyatrosu tarafından 2012'de sahnelenmiştir. yönetmeni mehmet ergen'dir. dijina'yı esra bezen bilgin canlandırmış ve afife jale ödülleri de dahil bir çok ödüle layık görülmüştür ''en başarılı kadın oyuncu'' dalında.
devamını gör...