tüberküloz

bazı mikobakteri türlerinin sebep olduğu hastalık. daha çok bilinen adıyla verem. taş devri zamanında hayvanlarda görülmüş. tüm tarih çağlarında da insanlarda görülmüş. hatta tarih öncesi çağlarda incelenen bazı insanlarda tüberküloz hasarlarına rastlanılmış. milattan önce 3000li yıllarda mısırlılar tüberkülozlu insan figürleri çizmişler. mö 2500li yıllarda hintliler tüberkülozu anlatmışlar yazılarında. insanlık tarihinin en eski hastalıklarından birisidir. insanlığı da fazlasıyla etkilemiş ḥāliyle. sanatçılar özellikle. romanlarda,şiirlerde,türkülerde,tablolarda...
''bahçelerde mor meni
verem ettin sen beni
nasıl verem olmayım
eller sarıyor seni'' çok sevdiğim bir türküden sözler. aslında bu hastalığa olan bakışı da özetliyor bir noktada çünkü insanın yaşadığı kederlerin onu verem yaptığı anlayışını birçok romanda var. hatta iyi insanların verem olduğuyla ilgili bir akım bile olmuş zamanında verem olmak kutsal bir olay gibi olmuş. birçok sanatçı da veremden ölmüş zaten. benim bu konuda en çok sevdiğim şiirlerden birisinin sahibi olan muzaffer tayyip uslu da 24 yaşında veremden ölmüş :(

kan adlı şiiri:
önce öksürüverdim
öksürüverdim hafiften
derken ağzımdan kan geldi
bir ikindi üstü durup dururken
meseleyi o saat anladım
anladım ama, iş işten geçmiş ola
şöyle bir etrafıma baktım
baktım ki yaşamak güzeldi hala
mesela gökyüzü
maviydi alabildiğince
insanlar dalıp gitmişti
kendi alemine''

'la miseria'
https://www.researchgate.net/profile/dr_yatish_agarwal/publication/320882628/figure/fig8/as:557853556645890@1510014060896/venezuelan-painter-cristobal-rojas-poleos-famous-work-la-miseria-the-misery-which-the_q640.jpg

'güneş girmeyen eve doktor girer' atasözünde de tüberkülozun etkisini göz ardı edemeyiz asla çünkü bu bakteri sıcağa ve neme karşı çok hassas. zaten eski dönemlerde verem hastaları tedavi altındayken bunlara çok dikkat edilmiş.güneş görmesine,havası temiz bir yer olmasına. sanatoryum denilen özel hastanelerde tedavi görmüşler. bunun ülkemizde de en güzel örneklerinden birisi heybeliada sanatoryumu'dur. atamızın isteğiyle kurulmuştur ama tabii o binaya da ihanet edilmiştir,diyanete peşkeş çekilmiştir.

https://listelist.com/wp-content/uploads/2020/09/dfg-750x375.jpg

dünyadaki her üç insandan birisine bu bakterinin bulaştığı düşünülüyor. her yıl 3 milyon kişi ölüyor. özellikle çeşitli sağlık sorunları olan hassas kişileri etkiliyor bu hastalık. yaşlılar,çocuklar,diyabet gibi kronik hastalığı olanlar,alkolikler,madde bağımlıları,kötü beslenenler vs.. bir başka sorunlardan birisi de gelişmemiş ülkelerde yan etkisi fazla olan ucuz ilaçların kullanılması.

en önemli bulaşma yolu damlacık covid19 gibi. bu bakteriler o kadar küçük ki direkt akciğerlere iniyorlar alveollere. orada alveoler makrofajlar var bunları yok etmeye çalışıyor hemen. makrofaj fagositoz yapıp içine alıyor. sonrasında lizozomla birleşmesi lazım ki bakteriyi yok edebilsin ama bu bakteri lizozomla birleşmesini engelliyor. böylece makrofaj bakteriyi öldüremiyor bakteri de o ortamda çoğalıp makrofajı öldürüp yayılıyor. tabii makrofaj kendi öldüremese bile t lenfositleri uyarır ona bu bakteriyi tanıtır antijen sunma denilen işlemle. t lenfosit de çok güçlü olan hücresel bağışıklık cevabını oluşturur. bu da durduramazsa insanı kan kusarak nefes alamadan ölüme götürebilecek bir hastalık bu. çoğu insanda hastalık oluşmuyor ama her şeye rağmen dünyada 3 milyon insan ölüyor korkunç bir sayı. birde bu hastalık öyle bir şey ki tabiri caizse uyuyup sonra uyanıp insanı ölüme götürebiliyor.

artık verem tedavisinde çok güçlü antibiyotikler kullanılıyor. hatta sadece bu bakteriye etki eden antibiyotikler var. aşısı da 1921 yılında bulunmuştur. bcg( bacillus-calmette-guerin) aşısı olarak geçer. bacillus bakterinin biçimini belirtir. calmette ve guerin de bulan kişiler. mycobacterium bovis bakterisinin hastalık yapma gücü yok edilerek hazırlanmış canlı bir aşı. tabii şimdi burada solunumla bulaşan şekline yol açan bakterinin adı mycobacterium tuberculosis. mycobacterium bovis hayvanlardan insana bulaşan versiyonu ve sütlerin pastörize edilmesiyle birlikte çok azalmıştır. bu aşıyla ilgili benim ilginç bulduğum bir nokta bu aşı mesane(idrar kesesi) kanserinde kullanılıyor. bağışıklık sistemini güçlendirip tümöre karşı etkili oluyor.

özellikle küçükken beni de çok fazla etkilemiş bir hastalıktır. çok korkardım,verem olacağımı düşünürdüm.

ne yazılırsa yazılsın verem denince aklıma hep şu gelecek ne yazık ki:

etkeni mycobacterium tuberculosistir. en sık damlacık yoluyla bulaşır. bulaştırmada dört faktör etkilidir:
-enfekte kişinin yaydığı mikroorganizma sayısı
-mikroorganizmanın havadaki yoğunluğu
-kişinin kontamine havaya maruz kalma süresi
-mikroorganizma ile karşılan kişinin immün yanıtı

tedavisinde antitüberkiloz ilaçlar kullanılır. eğer tedavi yarıda kesilirse ilaca karşı direnç gelişir ve iyileşme süresi uzar ve hastalık daha da ilerler. tedavi süresi en az 6 aydır. hastalar verem savaş dispanserlerine yatırılır ve orda tedavi olurlar.

mycobacterium tuberculosiz tarafından oluşturulan, şu an eskisine göre daha az rastlanan kronik bir hastalıktır. günümüzde sosyoekonomik olarak kötü toplumlarda ve aids başta olmak üzere immün yetmezliği olan hastalarda daha sık gözlenmektedir.

tipik olarak t lenfosit aracılı gecikmiş tip 1 hipersensitivite reaksiyonu sonucu granülomlar ve kazeifikasyon nekrozu oluşturur. bu yüzden testlerinde de benzer reaksiyonlar aranır. bakteri mannoz reseptörleri ile makrofajların içine alınır. il-12, interferon gama ve tnf etkisi ile makrofaj aktivasyonu sağlanır.

primer tüberküloz daha önce basille karşılaşmamış bireylerde ve akciğerde görülür. sekonder olan ise daha önceden sensitize olmuş bireylerde latent enfeksiyon olarak ya da ekzojen sekonder enfeksiyon ile oluşmaktadır. akciğer primer ve sekonder tüberkülozun en sık görüldüğü bölgedir fakat günümüzde infantlar erken aşılama yapıldığından immün yetmezlik dışında da nadir görülmektedir.

orofaringeal bölgede sekonder tüberküloz olarak lenfoid organ tutulumu şeklinde* veya deri* ve mukoza tüberkülozu olarak görülebilir. bu lezyonlar ülsere ve nodüler lezyonlar şeklinde olabilirler. ağız mukozasında diş etleri mukkobukkal kıvrım bölgeleri, dil, dudak ve palatal bölgede izlenir. çene kemiklerini tutarak tüberküloz osteomiyeliti yapabilir. histopatolojisinde epiteloid tipte histiositlerin oluşturduğu granülomlar ve langerhans tipi dev hücreler görülür. granülomlar birleşme eğilimindedir. bu granülomların ortasında kazeifikasyon nekrozu görülebilir.

ağız ve çevre dokularda tüberküloz tanısı konuşurken sarkodiazis, crohn hastalığı tutulumu, wegener granülomatozu, yabancı cisim granülomları ve melkerson rosenthal sendromu gibi diğer sık görülen orofasial granülomotozların dışlanması gerekir.

tüberküloz tedavisinde itercih edilen ilaçlar izoniyazid, rifompisin, pirazinamid ve etan bütan kombinasyonudur.

kaynak: ders notum.

verem olarak da bilinen hastalık.
mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin solunum yollarından akciğere girmesi ile kendini gösterir.
kanlı öksürük en bilinen belirtisidir.
hapşırık ve öksürük yoluyla bulaşabilmektedir.

mülteciler sağolsun. türkiye'de artmaya başlayan hastalık.

ince hastalık veya zengin hastalığı şeklinde de adlandırılır. ince hastalık denmesinin sebebi aşırı kilo kaybına sebep olmasındandır.

zengin hastalığı denmesinin sebebi ise tedavi sürecinde kişinin yediği içtiğine fazlaca dikkat etmesi, sık düzenli ve besleyici yönü güçlü besinlerle beslenmesi gerektiği hâliyle o süreçte ekonomisinin güçlü olması gerektiği içindir.

ama zor hastalıktır.
geçmeyen öksürük, hayata küstüren halsizlik, boğazda sürekli tahriş hissi ve hırıltılı konuşma, akşam saatlerinde başlayan ateş, çok aşırı şekilde gece terlemeleri, göğüs kafesinizin koltuk altına doğru olan bölgesinde aşırı derecede batma şeklinde ağrılar, sırtüstü yatarken yine bu bölgede dayanılmaz ağrılar, daha ileri safhalarda öksürükle birlikte kanlı tükürük şeklinde belirtilerle kendini belli eder. kapalı ortamlarda nefes alamayacak kadar darlık hissi. derin nefes almaya çalıştığınızda da dolmayan, yarım hatta çeyrek kalan bir akciğer...

diyarbakır asker hastanesi'ne yatarak geçen tedavi sürecimde yaklaşık 30 gün sabah ve akşam olmak üzere iki sefer ismini hatırlayamadığım 1250mg bir antibiyotik iğne ve beraberinde üç öğün rifampisin tablet (toplam 14 adetti sanırım) kullanarak geçen birinci evre tedavi ve ardından,
ayaktan geçen süreçte ise, yaklaşık altı ay boyunca başlangıçta günde 9 tablet, 3 ay sonra 6 tablete inen, ilaçla devam eden bir tedavi süreci. sonrasında ise verem savaş dispanserleri gözetiminde periyodik kontrollerle geçen bir yıl daha.

erkek hastalar için askerlik öncesinde yaşanmışsa muafiyet sebebi, askerlik sırasında yaşanmışsa görev yaptığın süre yok sayılarak askerliğin bitmesine sebep hastalıktır.

arthur morgan ın sonu olmuş hastalık. şimdi bir aşıyla kurtulabildigin hastalıktan yüz yıl önce millet patır patır ölüyordu. tuhaf.

türkiye'de mülteci kardeşlerimiz sayesinde tekrar yükselişe geçen hastalık. dikkat etmekte fayda var.

bu hastalığın etkeni olan mucobacterium tubercylosis makrofajlar içinde saklanabilir. aslında çok korkutucu.

ince hastalık..
çok sevdiğim birini bu hastalıktan kaybetmiştim.. ne acı birinin son zamanlarına şahit olmak..

yavaş seyirli ama yüksek mortalite riski olan, hücresel bağışıklığı hedef alan ve tedavisinde kombine antimikrobiyal kullanım gerektiren bir hastalıktır.