yeruşalim

kudüs'ün ibranice adıdır.

yeruşalim, kudüs'ün ibranice'deki orijinal ve gerçek adı olup ingilizce'ye jerusalem olarak geçmiştir. yeruşalim'in türkçe'deki anlamı "barış ve huzur şehri"dir.
"yeruşalim"(kudüs) anlamına gelen yeh-roo-sha-la-yim"in aşağıda latinize edilmiş hali, ortada ibranice orijinali ve yukarıda ingilizcesi

aslında çok türkçe bir isim.

yer-i selam.

selam yeri.

yani barış yeri. evet.

yahudilik’te en kutsal şehirdir. hem tarihsel, hem dini, hem de ruhsal açıdan yahudi kimliğinin merkezindedir.


tora’ya göre, tanrı israiloğulları için özel bir ibadet merkezi seçeceğini belirtir:
"tanrınız hashem’in ismini orada barındırmak için seçeceği yere gitmelisiniz." (devarim/tesniye 12:5)
yahudi geleneği, bu yerin kudüs olduğunu öğretir.


kudüs, birinci ve ikinci tapınakların (beyt hamikdaş) bulunduğu şehirdir.
tapınak, yahudi ibadetinin merkeziydi ve korbanot (kurbanlar) burada sunulurdu.
yılda üç kez yahudiler, pesah, şavuot ve sukkot bayramlarında tapınak’a hac yaparlardı (aliyah laregel).


har habayit (tapınak tepesi): beyt hamikdaş’ın bulunduğu yerdir ve yahudiler için en kutsal mekândır.
kotel hama’aravi (batı duvarı): tapınak’tan kalan tek fiziksel kalıntı olup, yahudiler için en kutsal dua yerlerinden biridir.

kral david (davut), kudüs’ü yahudi krallığının başkenti yapmıştır.
oğlu şlomo hamelech (süleyman), burada beyt hamikdaş’ı inşa etmiştir.

amida duasında kudüs’ün ve tapınak’ın yeniden inşası için dua edilir.
yahudiler, dua ederken yüzlerini kudüs’e çevirirler.
tehillim (mezmurlar) ve birçok yahudi metninde kudüs’ün özel bir yeri vardır:
“eğer seni unutursam, ey yeruşalayim, sağ elim hünerini unutsun.” (tehillim 137:5)

babil ve roma sürgünleri sonrası yahudiler, kudüs’e dönmeyi en büyük ideal olarak görmüştür.
geleneksel yahudi düğünlerinde damat, kudüs’ün yıkılışını hatırlamak için bir cam kırar.
pesah ve yom kipur’un sonunda “leşana haba’a b’yeruşalayim” (gelecek sene kudüs’te) denir.

günümüzde kudüs
israil’in başkentidir ve dünya yahudileri için ruhsal bir merkez olmaya devam etmektedir.
yahudiler, tapınak tepesi’ni kutsal kabul ettikleri için orada dua etmeye çekinirler, ancak batı duvarı dua ve ziyaretlerin merkezi hâline gelmiştir.
kudüs, yahudi ruhaniyetinin, tarihinin ve gelecekteki umutlarının simgesidir.

şarkıda da dediği gibi,

yeruşalimdeyim yeruşalim yeruşalişte
bedenim yükseldi bir göğe işte

biz kilise bahçelerinde çelik dinler, şarkılarını isacılığa uyarlardık.

(bkz: jerusalem)
(bkz: kudüs)

yer-i ş'allohim*: el-kuds*

mavilim mavişelim’in karadeniz versiyonu gibi geliyor kulağa. hoptek’ten sonra karadeniz ekolünden sağlam çalışma göremedik. biri çıkıp cilveli, kırıtık bir şarkı yapmalı.


t/ kudüs. uğruna savaşlar yapılan tarihi kent.