altın orda devleti

nsanı gel beni fethet diye adeta çağıran bir isme sahip devlet.

sonradan islamlaşan devlet.
cengiz han’ın torunu batu han tarafından kurulmuş olup o öldükten sonra tahta geçen berke han tarafından islamiyet kabul görmüştür.
timur’un da en çok çektirdiği devletlerdendir.

gidip alalım dediğim devlettir.

tamam vurma sözlük.

cumhurbaşkanlığı forsu'ndaki yıldızlardan biri olan devletimiz. altın orda'da tıpkı forstaki diğer devletlerimiz olan babür ve timur imparatorlukları gibi çağatay türkçesi konuşulur, bu 3 devlet soy olarak şimdiki özbeklere yakındırlar. hatta altın orda devleti'nin hükümdarlarından biri de özbek han'dır.

özbekler konsantre türk oluyorlar, kıskanmamak elde değil. keşke özbek olsaydım.

emir timur'un parçaladığı, dağıttığı devlettir. bu sayede altın orda devletine vergi veren, onun vassalı olan moskova knezliği kendisine alan ve güç boşluğu buldu, altın orda'nın yıkılmasından istifade ile zamanla kocaman rus imparatorluğuna dönüştü. dağınık, kopuk haldeki altın orda ardılı hanlıklar* ruslar karşısında yeterli mücadeleyi veremediler ve teker teker rus çarlığı tarafından yutuldular.

yok burda diye bir devlet de var mıydı acaba sorusunu aklıma getirmiştir. sonuçta dulkadiroğlu beyliği dahi vardı.

ilk duyduğum zaman "aha lan bakın altın orda!" denilerek kurulduğunu düşündüğüm devlettir.

orda = orada = iç anadolu'nun şive etkisi.

batu han tarafından kurulan ülke. başkenti saray berke'dir.

gümüş burda devleti'nden daha güçlüdür.

timur’un dağıtmasının tarihe, özellikle türk tarihinin ve rus tarihinin seyrine, büyük etkileri olmuş devlettir.

rusların milli birliğinin kurulmaya başlaması altın orda devletinin zayıflaması ile başlar.

gümüş şurda devletiyle komşu olmuşlardır.

altın burda ve altın şurda devleti ile bağı olup olmadığını merak ettiğim devlettir.

devletin kurucusu batu han'ın ak otağının üst kısmının altın yaldızlı olması sebebiyle genel kanaate göre "altın orda" veya "ak orda" denmiştir.

sözcük anlamı 'altın çadır'dır. nedeni ise devletin kurucusu batu han'ın otağının üst kısmının altın yaldızlı olmasıdır. 'orda' sözcüğü moğolca bir sözcüktür.
altın orda=altın çadır devleti yani
avrupa'da deşt-i kıpçak(kıpçak bozkırı) bölgesinde hüküm sürmüş altın orda devleti, batu han tarafından ak orda(beyaz çadır) ile gök orda(mavi çadır) hanlıkları'nın birleştirilmesiyle saray-berke merkezli kurulmuştur ve 1242-1502 yılları arasında yaşamıştır. altın orda türkleri, berke han döneminde müslümanlığa geçmişlerdir. yaşadıkları süre içerisinde rusların akdeniz'e inmesine engel olmuştur. altın orda imparatorluğu; timur tarafından zayıflatılmış ve sonrasında kazan, astrahan, nogay, sibir hanlıkları olarak parçalanmıştır. 1502 yılında yıkılmıştır.


altın orda devleti haritası
altın orda devleti hakkında birkaç bilgive altın orda'nın tarihteki önemi
altın orda askeri, bir sefer sırasında rus askerinin kafasını keserken

(bkz: altın gümüş orda sırmalar saçar)

cengiz han'ın ölümünün ardından öz olmayan oğlu cuci'nin soyundan gelenlere verilen deşt-i kıpçak'ta cuci soyunun kurduğu devlet. moğol soylu türkleşmiş hanedanların kurduğu devletlerden en uzun süre varlığını devam ettirendir, kendisinden kopan kırım hanlığı 18. yüzyılın sonlarına dek varlığını devam ettirmiştir. kafkaslardaki türk varlığı ruslar'ın soykırım ve tehcirleri ile azaltılmış olsa da hala devam etmektedir. bunların ışığında eğer timur ile toktamış savaşmasa ve altınorda veraset sistemini osmanlı'nın veraset sistemi gibi yapabilse şu an rusya'nın yerinde tataristan görebilirdik.

altınorda'nın ilk hanı cuci'nin büyük oğlu batu'dur. kendisi atalarının dinine mensuptu ve istilaların avrupa ayağına bakıyordu. devletin en güçlü dönemlerinden birinde han olmuştur, ana imparatorluktan altınorda'nın ayrılışı da onun dönemindedir. batu'dan sonra gelen berke döneminde hanedan müslüman olmuş ve yerel halkın etkisiyle büyük bir müslümanlaşma ve türkleşme başlamıştır. berke döneminde ilhanlılar ile de birtakım savaşlar yaşanmıştır*. berke'nin ardından toktamış'a dek altınorda eski ışıltısını kısmen yitirse de güçten düşmemiştir, genişlemeler durmuştur.

toktamış zamanında ise yoğun taht kavgaları yaşanmış*, timur'un toktamış'ı desteklemesi bunları bitirmiştir. daha sonra ise timur'un güçlenmesinden rahatsız olan toktamış ona karşı bir tutum almış, bunun üzerinde aralarında bir savaş yaşanmış ve toktamış yenilmiştir. ardından ise tüm altınorda timur tarafından istila edilmiş ve tüm gücünü kaybetmiştir. yine de çöküş 100 sene kadar sürmüştür. önce küçük hanlıklara parçalanma yaşanmış, daha sonra bu hanlıklar istikrarlı şekilde güçlenen rusya tarafından yutulmuştur*.

atalarımın devletidir azda olsa altın orda gümüş burda kanı taşıyorum, nogay'ım.

the horde (film)*

(bkz: nerede lütfen söyleyin)

iyi de, altı nordaysa üstü nerde bu devletin.. neden eksik bilgi veriliyor. (baççeli şimdi sormaz mı 'böyle yapmakla ne yapılmak, nereye varılmak istenmektedir.' diye..
'toni coni herkel merkel böyle yapmakla soldaaaki sıfırın sağındaki püskevitiii .. efenim.. ..' nasılsa alkışlardan gerisi duyulmaz zaten.)