batı cephesinde yeni bir şey yok

erich maria remarque tarafın 1926 yılında almanya'da yayınlanmış savaş karşıtı roman. 1. dünya savaşı'nda batı cephesinde yer almış altı arkadaşın yaşadıkları özelinde genel olarak savaşın iğrençliğini, getirdiği yıkımı, insan ruhundaki değişimi anlatır yazar. savaş karşıtı olması sebebiyle nazi almanyası'nda 1933 yılında yasaklanmıştır.

yanılmıyorsam ilk defa varlık yayınları tarafından behçet necatigil'in çevirisiyle türk okurlara sunulmuştur. mevcut sürümleri arasında çevirisi en iyi olan sürümü yine behçet necatigil'in çevirisiyle everest yayınlarınındır.

(bkz: batı cephesinde yeni bir şey yok) adıyla zaman zaman göz yaşları içinde okuduğum sürükleyici ve nefes kesici betimlemelere sahip romandır.

savaşın gerçek yüzünüzü gösteren bir eser olması sebebiyle özellikle her fırsatta savaş çığırtkanlığı yapan militarist beyinlerin okuyup içselleştirmesini umduğum bir kitap. ayrıca kitabın ismi de romanın sonuna cuk oturduğu için ne zaman aklıma düşse buruk bir his verir. tavsiye ettiğim 5 roman içinde yer verdiğim bir eserdir.

alman yazar remarque tarafından savaşın anlamsızlığı ve tahribatı üzerine yazılmıştır. kendisi kitap için "bu kitap; ne bir şikâyettir, ne de bir itiraf. harbin yumruğunu yemiş, mermilerinden kurtulmuş olsa bile, tahriplerinden kurtulamamış bir nesli anlatmak isteyen bir deneme, sadece." demiştir fakat kendi eserine bir hayli mütevazı yaklaşmış. harika bir anlatım. savaş üzerine onlarca film izle, kitap oku farketmez bu kitap anlatımıyla aklınızda kalır. yaşar kemal'in de bu eseri farklı bir yere koyduğunu 20. yüzyılı anlatan en iyi eserlerden biri olarak gördüğünü hatırlatmak isterim.

erich maria remarque'nın 1929 yılında yayımlanan savaşı konu alan romadır.

neredeyse bir yüzyıl geçecek yazımın üstesinden.
acı olan insanlar değişmiş yaşan yerler ve mekanlar değişmiş olaylar değişmemiş.
hep aynı meseleler etrafında dönüyor insanlık.

evrime bir konuda çok kırgınım.
bir sonraki nesile gen aktarımı yapabiliyoruz da zihin aktarımı neden yapamıyoruz?

misalen;
ben bi hata yaptığımda beynimde koca bi x işareti çıksa ve "bi önceki neslinizde bu hata yapıldı sonuç alınamadı" dese.yapmaya çalışsakta yapamasak.
kitaptan küçük bi alıntı yaparak bitireyim.

bu kitap, 1.dünya savaşı'nın saçmalığını, acısını ve psikolojik yıkımını tam anlamıyla yüzümüze çarpıyor. paul baumer adlı genç bir alman askerinin gözünden savaşı anlatıyor ve insanın orada yaşadığı o korku, ölüm, arkadaş kaybı, hayal kırıklığı vs. bir kitap ya da film gibi değil, gerçek gibi hissettiriyor.

paul ve arkadaşları cephede ölüme alışmışken, savaşın getirdiği her türlü travma vücutta ve kafada iz bırakıyor. yani savaşın kazananı yok, herkes kaybediyor. remarque, o kahramanlık falan hikayelerinin iç yüzünü deşiyor. o kadar acıklı ve sert ki, bir noktada gerçekten savaşa bu kadar romantik bakabilen var mı? diyorsun.

kitapta sadece cephedeki yıkım değil, içsel yıkımlar da var. insanlığın kaybolmuş umutları, dostların sonu, hayal kırıklıkları…

sonunda savaş, sadece fiziksel bir kayıp değil, ruhsal bir çöküş de yaratıyor. remarque, bu kadar ölüm, kan, gözyaşı boşuna mı? diye soruyor ve haklı olarak savaşın ne kadar anlamsız olduğunu gözler önüne seriyor. unutmayalım ki, savaşların romantikleştirilmesi bizi bambaşka yerlere götürür; elimizde kalan tek şey yıkımlar olur.