bir ülkenin gelişmişlik seviyesini gösteren detaylar

kadına
doğaya
hayvana
verdiği değer, gösterdiği saygı.

trafikte yaya ya yol vermektir.

insanların mutluluğu.

sanata gösterilen ilgi.

olyposlu ve tolgame yazarlara katılmakla birlikte.

o ülkenin kadınları geceleri rahat dolasabiliyor mu ? istediği gibi giyinip gezebiliyor mu ?

kadının yeri.
haberlerde tartışılan konular.
sanata verilen değer.
dizilerinin konuları.

tek başınayken bile esnerken ağzını kapamak.

polis şiddeti

insanların huzurlu olması, suç oranının düşük olması.

düşük desibelli sosyal hayat. özellikle de trafikte.

vatandaşlarının kazandıklarını nasıl harcadıklarıdır.

doğaya verilen önem diyebilirim.

sakinliğidir. bizim karakterimizde sakinlik olmadığından fazlaca özeniyorum. bence gelişmiş ülke assos gibi bir yer olmalı, düşündüm ve buna karar verdim.

trafik.hindistan gibi az gelişmiş ülkelerde tam bir kaos vardır adeta hayatta kalmak bir şans işidir.

üniversitede değerli bir hocamın da söylediği gibi, bir ülkenin gelişmişlik seviyesini gösteren en önemli detay kaldırımlardır.
kaldırımların, doğru yükseklikte ve genişlikte olması, engellilerin kullanımına uygun ( işaretçilerin bulunması, tam orta yerlerde elektrik direklerinin bulunmaması(?!)), temiz, çöp atılmamış, çekirdek çitlenmemiş olması, standartlara uygun yapılması, doğru malzeme ile yapılması vs gibi birçok detayı vardır. yapmış olduğumuz bir araştırma sonrası kaldırımlara daha çok dikkat etme fırsatı bulduğumda gerçekten ne kadar doğru bir tespit olduğunu anlamıştım. nasıl yaşadığımızla ilgili birçok bilgi veriyor aslında.

trafiği ve çöpleri dönüştürmeleri bize bilgi verir diye düşünüyorum.

kitap okunma oranları bence birinciliği göğüsler bu başlıkta.

toplu taşımada üst üste binen insan adedi.

yoksullara yardım sözünün duyulma oranının az olması ve sokaklarda aç, hasta, zayıf, terkedilmiş hayvanların bulunmaması. kadın, erkek, şucu, bucu şeklinde ötekileştirme ifadelerinin kullanılma sıklığının az olması, tabuların (korkulduğu için konuşulmaktan korkulan şeyler) az olması.

güvenilir ve yaygın bir adalet sistemi,
güçlü ve nitelikli ulusal eğitim ağı,
hukukun üstünlüğü,
kuvvetler ayrılığı,
her alanda benimsenmiş reform ilkesi,
yeniliğe açıklık,
katma değer üretiminden elde edilmiş sermaye grupları
iyi ahlak ve en önemlisi de yerleşik kültür.

bu kültürün eleştirilmesi, türkiye gibi ülkelerde ciddi bir reaksiyonla karşılaşmanıza sebep olacaktır. mühendislikte; odtü, boğaziçi tıpta; çapa, cerrahpaşa ya da çeşitli köklü hukuk fakülteleri olan bir ülkede eğitim kalitesizliği konu değildir. ortalama eğitimin kalitesiz olduğunu savunabilirsiniz ama bu başka bir konu. asıl mesele, bir insanın eğitim yoluyla sıfat atlayabileceğine inanmasıdır. aksi durumda eğitim; kişinin kendi isteklerine ulaşma dürtüsü olma özelliğini kaybeder. maalesef insanların çok azı eğitimi nedenselleştirecek idealizme sahip. bunun tercümesi şudur: bu ülkenin kültüründe bir gün nobel ödülü kazanma hedefiyle doktora yapan insan sayısı çok çok az. maalesef rahat yaşam, toplumsal saygınlık, statü vs. daha baskın geliyor.

kültürün, hukuktan önce geldiğini savunan birisiyim. kültürü düzelttiğimiz zaman eğitim de, adalet de, katma değer de yaratabiliriz. ha kültürü düzeltmezsen de rasyonaliteyi yıllar evvel terk etmiş bir topluma ''bizi kıskanıyorlar'' diyerek toplumu buna inandırabilirsiniz. ama asla cari açık vermeden büyüyecek bir makroekonomik yapıyı kuramazsınız, çünkü yerleşik kültür buna asla izin vermeyecektir.