bir zamanlar anadolu'da

karakter analizleri o kadar derin ki her izlediğimde farklı bir karaktere takılı kalıyorum.

son favorim ahmet mümtaz taylan'ın canlandırdığı arap karakteri. sakin görünen ama en şiddet eğilimli karakter olabilir. bir kere silahı var. canı sıkılınca mermi yakmak için doğaya çıkıyor. muhtar sahnesinde de aslında neşeli geçen küçük tartışmada içindeki şiddeti bastırmak için uzak kalıyor.

kazma kürek ekibini en çok azarlayan da yine arap. çünkü gücü onlara yetiyor. hiyerarşik olarak en zayıf halkalardan biri aslında. yine muhtar sahnesinde katil ve askerler ile aynı sofraya oturuyor. ama kendinden daha aşağıdaki insanlara davranışları çok keskin.

ayrıca çıkarcı bir yapıya sahip. komiser, doktor ve savcıya davranışları diğer insanlara davranışlarından çok daha yumuşak. askerlere ise oldukça uzak. çünkü muhtemelen onlarla herhangi bir işi olmayacak. yine yakın görünmek için komiserin yanında savcıyı eleştirebiliyor.

bu tip karakterler için nasıl bir gözlem ve hazırlanma aşamasından geçiyorlar bilemiyorum ama ahmet mümtaz taylan muhteşem bir iş çıkartmış!

bir nuri bilge ceylan filmidir.

filmin senaryosunu da yönetmen nuri bilge ceylan, esra ceylan ve ercan kesal yazmıştır. aslında hikaye bir doktor olan ercan kesal'a aittir. görüp bildiği, gözlemlediği ve deneyimlediği bir olaydır.

filmde muhammet uzuner, yılmaz erdoğan, taner birsel, ahmet mümtaz taylan, ercan kesal, fırat tanış, kubilay tunçer ve cansu demirci rol almıştır. kadro zaten birçok şeyi anlatmak için yeterlidir bence.62

filmde anlatılan olay işlenen bir cinayet sonucunda cesedin aranmasıdır. bu aramaya katılan herkesin de aklında bambaşka hesaplar ve bambaşka hesaplaşmalar vardır. ben özellikle yılmaz erdoğan'ın canlandırdığı polis ile ercan kesal'ın canlandırdığı muhtar karakterlerini çok beğendim.

muhtarın evindeki yemek sahnesini özellikle çok severim. ve ercan kesal'ın anlattığı yılmaz erdoğan'ın doğaçlama sahnesi gerçekten nefistir.

film en sevdiğim nuri bilge ceylan filmlerinden biridir. nuri bilge ceylan'ın memleketinde yaşamaya başladığım üç yıldan beri yönetmenin filmlerini daha iyi anladığımı, en azından daha çok hissettiğimi fark ediyorum.

bir yerde nejat işler bu filmin bir kovboy filmi olduğunu söylediği ve bundan memnun olmadığını ima ettiği bir video izledim. anlamsız bir eleştiri geldi bana. öyle olsa bile film iyi bir filmdir.

her neyse işte elma yuvarlanır yerini bulur.

savcının muhtarın anlattıklarını dinlemeyerek "sende oğlan var mı?" diye sorması. yemekteki samimiyetsiz ve çıkar odaklı ilişkinin özeti. muhtar işini hallettirmek için adamların boğazına yemeği diziyor. savcı normalde yüzüne bakmayacağı ve sinsi bir yiyici olduğunu çözdüğü muhtarla aynı sofraya oturmak zorunda kalıyor. içlerini dökseler kanlı bıçaklı kavga edecekleri belli. tam anadolu işte.

bu ülkenin köylüsü gaddardır arkadaş. bir sitimden etkilenmez bu insanlar. duygularını aldırıp yaşarlar. bunu da, lgp'li araca katlanarak konan meftanın yanına atılan 3 tane kavundan daha iyi anlatan bir şey olamaz. beleşcidir bu insanlar. boğazlarına aşırı düşkün ve katıdırlar. çıkarcıdırlar. kavun abi kavun. inanılmaz bir detay o. inanılmaz detayların filmi bu film...kafayı sıyırmışcasına entelektüel cümlelerimle bezeli kritik yorumumu daha sonra yapayım. o kavuna dikkat. her şeyin özeti o.

nuri bilge'nin taşra bürokrasisi ve kolluk kuvvetlerini bir cinayet ve olay yeri inceleme üstünden işlediği filmidir.

ama her filminde olduğu gibi bir soru ile karşılaşırız sonunda: eeeeeeeeee nuri abi?

nuri bilge ceylan'ın yönetmenliği ve filmlerindeki görsel şölenine diyecek laf yoktur. çektiği filmler sanat filmi şablonunun çok iyi örneklerini oluştururlar. filmlerindeki insan manzaraları ve küçük enstantaneler de iyi gözlemlenmiş ve iyi yakalanmıştır. yönetmen kasaba ve şehir kültürüne oldukça hakimdir ve ikisi arasındaki uyumsuzluğu çok iyi anlatmaktadır.

işin eeeeeeeeeeee kısmı ise şudur: nuri bilge sinemasında taşra-şehir uyumsuzluğundan başka bir anlatı yoktur. filmlerinden uzak ve iklimler hariç hepsi (kasaba, mayıs sıkıntısı, üç maymun, bir zamanlar anadolu'da, kış uykusu, ahlat ağacı ve kuru otlar üstüne) bu tema üzerine kuruludur. hep bir kasaba vardır. burada büyüyen biri bir gün kasabaya geri döner ve onun uyumsuzluğunu görürüz. veya kasabalı bir ailenin olaylarını izleriz. arada şehirden gelmiş olanlar yine sıkılırlar kasabada. olmadı kış uykusu filmindeki gibi bu sefer aydın gözüyle kasabaya bakarız. tema hep aynıdır.

ayrıca bu filmlerde bir dünya görüşü de yoktur. sadece toplumsal portreler ve çehov öykünmeleri vardır. 2000'lerin dünyasında sinema ve edebiyatın geldiği nokta düşünüldüğünde hala klasik edebiyat öykünmesi bir toplumu ne kadar yansıtır meçhuldür. yine dostoyevski öykünmeleri de farksızdır. dolayısıyla nuri bilge ceylan sineması bize hiçbir yeni şey söyleyemez ve olanı çeşitli öykünmeler ile gayet güzel yansıtmaktan ötesine de geçemez.

doğrusunu isterseniz nbc filmlerinin, gerek akış hızı, gerek süre bakımından, izleyicisinden istediği zaman ve konsantrasyona değdiğinden kuşkuluyum. (bir sinema tutkunu değilim. iddialı bir yeterliğim yok. sıradan bir izleyici gözlemidir.)