cumhurbaşkanını eleştirme hakkı

türk ceza kanunu’nun 299. maddesi, özellikle son yıllarda yoğun olarak uygulandığı için aihm önüne gelmiş ve karara bağlanmış çok örnek bulunmamaktadır. artun ve güvener kararı (başvuru no. 75510/01, 26.06.2007) öncesinde verilen pakdemirli/türkiye kararı cumhurbaşkanı’na hakaret konusunun tartışıldığı türkiye aleyhine verilen ilk karardır. bir hukuk davasında, başvurucunun dönemin cumhurbaşkanı süleyman demirel’e hakaret ettiği için tazminat ödemeye mahkum edildiği davada aihm’in ilkesel saptamaları ceza davaları açısından da geçerlidir. aihm, hukuk davasında sadece cumhurbaşkanı’nın değil ve fakat onun kişiliğinde devletin korunmasını amaçlayan şu ifadeleri kaygı verici ve keyfi bulmuştur:

“siyasetçiler arasında sert sözlerin söylenmesi bir derece makul ve siyasetin gereği kabul edilirse de, devlet başkanlığı makamında bulunan kişinin bu makama gelmekle politikacılık sıfatından arınıp, devlet adamlığı sıfatını kazandığından bu kişiye karşı suç teşkil edecek davranışları makul görmek mümkün değildir(...) davacı, devletimizin içte ve dış ülkelerde temsilcisidir. onun kişiliğine karşı sarf olunan ağır sözler, aynı zamanda cumhurbaşkanlığı makamının manevi şahsiyetini zedelediği gibi temsil ettiği türkiye cumhuriyeti’nin kanı, teri, şehitleri ve gazileri ile kurulmuş, kurucusu ulu atatürk tarafından türk milletine emanet edilmiştir. herkesin emanet edilen türkiye cumhuriyetini korumak ve kollamak görevidir. bu durum karşısında, davalının ağır hakaretinin vahameti açık ve seçik görülmektedir, içeride ve dışarıda türkiye’yi parçalamak isteyenler varken, cumhurbaşkanlığı makamının zaafa uğratılması bu güçlere cesaret verir.” (pakdemirli/türkiye, no. 35839/97, 22.2.2005.)

aihm, colombani ve diğerleri/fransa (no. 51279/99, 25.6.2002) davasında başka ülke devlet başkanlarını onur ve şerefini koruma açısından ayrıcalık getiren hükümlerin sözleşme’nin ruhuyla uyuşmadığına ilişkin saptamasını pakdemirli kararında da tekrarlamış, aynı ilkenin bir hakimin yasayı değerlendirmesine ilişkin evleviyetle geçerli olduğu sonucuna ulaşmıştır. bir başka deyişle, "ne bir yasa devleti temsil ettiği gerekçesiyle bir devlet başkanına herhangi bir kişiden daha fazla yasal koruma sağlayabilir ne de yasalar hakimler tarafından bu şekilde yorumlanabilir" diyerek olaya son noktayı koymuştur.

bu konuda aihm şn austria vs oberschilick kararı var. eski ama isabetli.

kimsenin yoktur
yav he he
yazan gazeteci abimiz
davalık olmuştu
ona göre üstünüze başınıza
kelimelerinize dikkat edin
reis geliyor üstünüze başınıza çeki düzen verin