iğde ağacı

çiçekleri açtığında çok mükemmel kokan, nemli, deniz kıyı semtlerinde bolca karşılaşabileceğiniz nadide ağaç. yaprakları zeytin dallaranı anımsatır.
anadolu insanının kutsal saydığı, gazi mustafa kemal paşa’nın çok sevdiği bir ağaçtır aynı zamanda.
nezihe araz’ın atatürk’ü ağlatan ağaç yazısı;

ankara kurtuluş savaşı’nın eşsiz önderine kollarını açtığı günlerde, çankaya’dan şehre inen yol üzerinde tek bir iğde ağacı varmış, ağaç olarak. mustafa kemal o ağacın yanından geçerken yanındakilere” bak dermiş, bu benim iğde ağacım” dermiş
bu sevgiden haberi olmayanlar, bir gün yolu genişletmek amacıyla iğde ağacını kesmişler.
mustafa kemal bu yoldan geçişi sarasında iğde ağacını selamlamak için başını çevirdiğinde ağacın yenini bom boş görmüş.”heyecanla sormuş, ne oldu benim ağacım” diye. ağacın kesildiğini öğrendiği zaman iki elini yüzüne kapatarak, ağlamaya başlamış.
koca bozkırda on binlerce ağacın yeşerip göverdiği bir ankara, gazi orman çiftliği varsa…
bunu mustafa kemal’in o günkü gözyaşlarına borçluyuz.
bir iğde ağacı yerine bir orman, on binlerce ağaç on binlerce sevgi” deniliyor.
-nezihe araz

''sen hiç ateş böceği gördün mü?'' oyununu aklıma getirdi yıllar sonra

meyvesi bir garip, içi un doluymuş gibi küçük yemişler halinde olan ağaç. çocukken evimizin önünde vardı, bol bol iğde yerdik o zamanlar. başka hiçbir yerde denk gelmedim ağaca şimdiye kadar.

iç anadolu'nun çorak topraklarında da yetişebilen ve meyve verebilen ağaç.

çok su aramaması ve topraktaki azotu iyi depolayabilmesinden dolayı bahçelerde rahatlıkla yetişen ağaçtır. dikenli dalları ve erozyona karşı güçlü yapısı nedeniyle toprak kayması riski bulunan dik yükseltideki bölgelerde tercih edilir. 60 - 70 yıl kadar ömrü vardır.

çiçek açtığında minik bir dal kesilip, kavonoza konulduğunda, salonunuz sizi iğde esintisiyle karşılar.

çocukluğumda su kenarında bulunan ağaçlardır. ilk uzaktan baktığınızda söğütü andırır ama farklıdır. yaklaşınca iğde olduğunu anlarsınız. bir de bunun unlu gibi yemişi olur. çok öyle menem bir şey midir ? yoo... ama çocukken yerdik. küflenmişine denk gelmeyin ağzınızın tadı çok fena kaçar.

dalları viski için renklendirici olarak kullanılan ağaçtır. avlular için pek uygun değildir çünkü meyvesi dökülür pis olur biraz ama meyvesi çok iyidir.

özellikle köyümün yollarında sık sık bulunan ağaç. bunlar bahar olduğu zaman öyle güzel kokar ki.

acaba çocukken biliyor muydum tek bir an olsa dahi lan.

evimin tam önündeki iğde ağacını, ileride kızlara anlatıp anlatıp onları etkileyeceğimin farkında mıydım. hiç hissetmiş miydim acaba iğde yerken. çocuksun ve bedava iğde yiyorsun aslında fazlası yok, ağaca çıkıyorsun.

hayat ne garip ya. hiç unutamayacağım bir imge bu. ne zaman iğde yesem o günlere dönüş yapıyor olmam saçma bir tesadüf mü.

daha iki gün önce aldım iğde. 4 gün önce de almıştım. hep alıyorum.

latince elaeagnus olarak ifade edilen iğdeler;
kışın yaprağını döken yada sürekli yeşil yapraplı bulunan 10 metreye kadar boylanabilen gri görünüme sahip çalılardır.
çiçekleri salkım halinde yada tekli bulunabilir. avrupa, türkiye, asya, kuzey amerika'da yayılış gösteren 3 cins ve 104 türü vardır.
türkiyede bulunan türleri;
elaeagnus angustifolia
elaeagnus pungens thunb.
elaeagnus rhamnoides
kokusu çoksel bir ağaçtır.

kokusu kendine çeker doyulmaz koklamaya, o minik çiçekler ne de neşelidir.
meyvesini seven pek sever benim gibi; sevmeyen de hiç sevmez. kuru dalı bile işe yarar. kırsalda korunma amaçli evleri çevreleyen taş duvarlara bırakılır, ki kötü niyetli insanlar gelemesin diye .

daldan veya yere düşenini toplarsın, kabuğunu soyarsın, çok taze ise kabuğunu soyarken kendisinden bir şey kalmaz. bu ağaçları hep çocukken mi görmüştük, etrafta şimdi niye yok ?

ankara parkları ağacı. yakınlarda çiçek açar. kokusu sevdiğim tek tatlı koku. *

çok sevdiğim ankara’da her bahar dönümünde beni karşılayan ve yine karşılayacağının umduğum o muhteşem kokunun saklı olduğu ağaçtır. kokusu başka her şeyden farklıdır. sanki ayrıcalıklıdır çiçekleri. sanki iğdenin süper gücü kokusudur.

iğde ağacı öyle bir ağaçtır ki büyümek için toprağın verimini aramaz. ne olursa olsun kendi başının çaresine bakabilir. yeter ki insanları mutlu etmek istesin. asla yerim dar demez. kalenderdir. mutluluk gövdesine kazınmış gibidir ama mülkiyetinde değildir. herkesle paylaşmak ister kendini iğde.

her rengin hakkını verir iğde ağacı. bedenindeki en parlak tondan en pasteline kadar hepsi olması gerektiği kadar, olması gerektiği gibidir. hatta zahmet edip dikkatli bakarsanız belki bob ross’un sevimli derelerini ve yanık siena ve alizarin kırmızıyı bile görebilirsiniz.

yılmaz erdoğan’ın sen hiç ateşböceği gördün mü? isimli oyununda bolca geçer iğde sözcüğü, faydaları anlatmakla bitmez. öyle önemlidir, öyle güzeldir, öyle çok şeydir iğde. iğdeyle kuyu kazıyor gibi oldum bu tanımı yazarken belki ama en sonunda ben de hepiniz gibi iğdeyi kendime çuvaldızı başkasına batırdım.

yapraklarından über kalite dolma yabılır.