kadın mı bayan mı sorunsalı

çevremde de gördüğüm bir kadına bayan denildiğinde çok kızıyorlar bayan değil kadın diyorlar. bu sebepten bende artık dikkat etmeye başladım nedenini tam anlamıyla anlamış değilim.

ben kadın demeyi tercih ediyorum. ama bunu bir baskıdan dolayı yapmıyorum. bayan ne abi tuvalet girişindeki yazı gibi. tanıma gelecek olursak bayan denilen kadınların bayan değil kadın diye sertçe çıkışmasından meydana gelir.

sorunsal falan değildir hemen hemen çoğu dilde kadın kelimesi erkekten türemiştir sırf buna karşı çıkmak için yalandan yapılan atar giderdir. sorsan bayan ne demek ve neden rahatsız ediyor diye kalırlar öyle ortada.

kadın demeyi ayıp ya da ayrılıkçı bulup, kadın cinsiyetini basitleştirme - nazikleştirme çabası yüzünden kadınlara bayan diyoruz. bu ayıbı bazen ben de yapıyorum özür dilerim kadınlar..

iki cinsiyet vardır. kadın ve erkek. bir kadın nasıl ki "aa yoldan adam geçiyor" ya da "seni bir herifle tanıştırıcağım" demiyorsa, biz de " bu bayan benim kardeşim" ya da " bu kız benim arkadaşım " dememeliyiz. hitap gereken durumlarda hanımefendi kullanılabilir. bizler de beyefendi denmesinden yanayız. onun dışında kadın kadındır, bayan anandır diyoruz sevgili hemcinslerim.

köklerine bakıldığında kadın kelimesi eski türkçedeki hatun kelimesinin χatun/katun/kadun/kadın şeklinde değişmiş halidir bayan ise dil devriminden sonra soylu anlamındaki bay kelimesinin sonuna sadece an eki getirilerek türetilmiş kelimedir.

kadın kelimesi cinsiyeti ifade eder, bayan ise seslenme/hitap şeklidir. bayan yerine hanımefendi kelimesini de kullanabiliriz, bu durumda "bayan" sadece gereksiz bir kelimedir. söyleniş olarak elbette "kadın" daha şıktır.

kral/kral-içe
prens/prens-es
bay/bay-an

olayın böyle bir tarafı var. tevrattaki erkeğin kaburga kemiğine atıf yapılıyor. yani kadın erkekten türüyor, sıfatlar da bunun yansımasıdır.

bir kadına yanlışlıkla bayan diyeceğim diye ödüm kopuyor artık.. o kadar tepki gösteriliyor ki ne diyeceğimi bazen bilemiyorum

normalde bayan denildiği zaman tepki verilir ama bazı art niyetli ve yakışıksız üslup kullananlar olur ki, kadın ve hanımefendi kelimelerini küfredermiş gibi söylerler. o yüzden söylenen kelimeden çok söyleyenin davranışına bakmak gerekiyor. yoksa gerisi gereksiz ağız dalaşı.

kadın demek ağıza daha çok yakışıyor bayan ise baydan türetilmiş sanki

beşiktaşlılar için kartaliçedir.

bayan kelimesi kullanmam , hanımefendi yada kadındır ötesi yok.

ilk önce kadınlar bu problemi aralarında çözmeli. bayan dersin sorun kadın dersin barzo olursun çözemedim hala ne desem diye.

bay, eski metinlerde “zengin/varsıl” anlamında kullanılmıştır. “bayındır” sözcüğünün de bu anlam gözetilerek türetildiğini düşünenler vardır. ancak, andreas tietze “bayındır” sözcüğünün, zengin anlamındaki “bay” kökünden türetilmediğini, farsça “pâyende” sözcüğünden derive edilerek kullanıldığını iddia etmiştir.
“bay” sözcüğü, anlam kaymasına uğrayarak zamanla ‘‘erkek’’ anlamında kullanılmıştır. ne zamandan beri “erkek” anlamında kullanıldığına ilişkin de muhtelif tartışmalar vardır. sonuna -an eki getirilerek “bayan” sözcüğü türetilmiştir. -an ekinin türkçede kökten sözcük türeten bir yapım eki olup olmadığı da ayrı bir tartışmanın konusudur.

son yıllarda özellikle “feminist çevreler” tarafından “bayan” sözcüğü lanetlenmiştir. bunun yerine “kadın” sözcüğünün kullanılması istenmiştir.
kız sözcüğünün ise yalnızca reşit olmamış dişileri tanımlamak için kullanılması gerektiği söylenmiştir.
önceden, ataerkil yaklaşımla: kız sözcüğü henüz cinsel ilişkide bulunmamış “dişi birey” anlamında kullanılıyordu. o nedenle evlenmemiş yetişkin kadınlara evlenene kadar “kız” deniyordu. bu tutum, sözde nezaketli olmanın gereği olarak tanımlanıyordu. seks yapmamış bir dişiye “kadın” dersem iffetine laf etmiş olurum kaygısıyla, kadın sözcüğü her “yetişkin dişi birey” için kullanılmıyordu.
bu yaklaşımın “seksist” olduğu kabul edildiğinden beri her “yetişkin dişi birey” için “kadın” sözcüğü kullanılmaktadır. elbette bu tutum değişikliği, mürekkep yalamış orta sınıflarda gerçekleşmiştir çoğunlukla.

bayan/kadın sorunsalı bir çeşit komplekse işarettir. tartışacaksak erkek/adam sorunsalını tartışalım..

yirmi birinci yüzyıldayız ve evet, hâlâ tartıştığımız şey bu.

burada bir çok şey anlatabilirim. kökenine inip geçmişini gösterebilirim.
ama asıl olay sadece ve sadece farkındalık. dünyada hala 2. sınıf muamelesi gören tüm kadınlar için görülme fırsatı. bu tanımın üzerine düşerek sadece farkındalığı arttırmaya çalışsak yeter. kadınların farkında olun yeter. bırakın bay'dan türeyen bayan'ı kullanmak yerinde kadın diyelim.

bu bir algı meselesidir. her şeyden evvel türkçe olmayan ve yerini karşılayacak güzel sözcüklerimiz olmasına rağmen toplumda bir kesimin o sözcükler kötü anlama geliyormuş gibi zoraki bayan sözcüğünü yerleştirmeye çalışması sinir bozucu bir durum.

(bkz: pardon bağyan)

şöyle düşünün; erkekler için bay kelimesini kullanacağınızda kadınlar için de bayan kelimesini kullanın. erkekleri için 'erkek & adam' kullanıldığında dişiler için 'kadın' kullanılsın. valla o kadar zor değil

bu konu birçok kişinin kafasını karıştırıyor.

mesela dışarıda lavabolarda erkek tarafına erkek yazılır. doğru olan bu, evet. ama kadın tarafına bayan yazılır. #46108 dediği gibi, bayan bir hitap cümlesidir. cinsiyeti, kadın kelimesi belirtir. kadın yazılmalıdır.

böyle kullanılmasının sebebi, kadın kelimesinin cinselliği çağrıştırması olduğunu düşünüyorum. çünkü evlenmeden önceki döneme "kızken" diye bahseden bir kesim var. bu yüzden kadın denince akla ilk gelen cinsellik oluyor. kadınım demek cinsel hayatı var olarak algılanıyor. acaba kız mı kadın mı derken en iyisi bayan demek diyip kestirip atılıyor.

özellikle amerikan filmlerinde dikkat ederseniz hocalarına hitap ederken mr. & mrs. derler. işte bay & bayan doğru kullanımı budur.

tanımadığınız birine seslenmek için bayan denebilir sakıncası yoktur. ancak beyler, herkesin kafası karışık olmadık tepki alabilirsiniz. işinizi sağlama almak için sadece bakar mısınız, veya hanımefendi diyebilirsiniz.

ha bir de (bence kullanılmasında sakınca yok) bayan kelimesinin kökü bay olduğu için sevmeyen bir grup var. bol şans...