kahvehane

çocukluğumda gidip oturmuşluğum, çay içmişliğim vardır. içeri girdiğinizde sizi yoğun bir sigara dumanı karşılar. eğer tanıdık değilse, bakışlar bir miktar üzerinizde olur. tanıdıksanız zaten çayınızı getirirler. gözünüzü kapattığınızda okey taşlarının sesleri ve eli kötü olan dayıların isyankar bir tavırla iskambil kağıdını masaya vurma seslerini net bir şekilde duyarsınız. bazıları, özellikle uzak köşeye ve hafif yukarı yerleştirilmiş doksanlı yıllara ait bir televizyona bakar. televizyonda ne olduğu çok önemli değildir aslında ama yine de bakarlar. bacakları demir olan eski sandalyelerden gelen sesler ve dükkanın etrafını dönecek uzunlukta sarmaşık o yılların sembollerindendi.
asık suratlı insanlar, ortamı domine eden eğlenceli gençler, uyuklayan yaşlılar.. her çeşit insanı görmeniz mümkün kahvehanelerde. ege bölgesinde köy ve beldelerde yaşayan erkeklerin tek sosyalleşeceği mekanlardır.

not: artık içeride sigara dumanı sizi karşılamaz

osmanlı toplumunda bir araya gelme, toplanma siyeset konuşma ve sosyalleşme işlevini üstlenen kahvehanelerin avrupa'ya taşınıp 'cafe' haline gelmeleri ise 1669 yılıdır...

evet ozamanlar 'starbucks' portakalda vitamindir efem...

osmanlı sefiri hoşsohbet nüktedan süleyman ağa; 20 kişilik ekibi ile türk kahvesini paris sosyetesine ikram eder..bu kahve konuklar tarafından o kadar beğenilir ki ; paris'te bu kahve içme olayı bir moda haline dönüşür...

insanların kahveye olan aşırı ilgisini gören pascal adında ki ermeni bir girişimci paris'teki ilk kahvehaneyi açar...on yıl sonra iki ermeni viyana'da ilk kahvehaneyi açar.... 18 yy sonlarına doğru artık avrupa kahve tiryakisi idi ve cafeler yaygınlaşmıştı...

bir dip not paylaşalım; sefir süleyman ağanın kahvecisi; ağa paris’ten ayrılırken, paris’te kalır ve bir kahvehane açar…

genellikle vatan kurtarılan mekanlardır.

söylerken kaave'ye dönüşen* kahve içenlerin çok nadir olduğu mekanlardır. pandemi döneminde ne kadar sevildiklerini anlamış bulunduk. meğer kahvehane olmadığında bizimkiler sıkıntıdan patlıyormuş.

ilk kahvehane kanuni zamanında 1554 yılında açılmıştır.

(bkz: tahmishane)

aylakhane.

1900'lerin başında istanbul'da aşağıdaki manzarayı görebileceğiniz yer.

sözlük başlıkları birer dayı olsa sözlük tam olarak bu olurdu.

#1506224 hayır efendim, ilk kahvehaneler kanuni devrine değil, fatih zamanına, takribi 1475 yıllarına tekabül eder. tüccarlar tarafından kahve içme ve buluşma mekanları olarak yayılmıştır. böylelikle daha fazla ticaret yapabiliyor, aynı esnada da muhabbet dönebiliyordu. hatta belirli kurumların(müzayede evleri, ingiltere bankası hatta ve hatta siyaset, gazete ve dergilerin bile) kökeni bu kahvehanelere dayanır.

kanuni zamanında ve sonrasında ise kahveyi şekerli tüketme ve yanında pasta yeme gibi adetler avrupa daha doğrusu viyana'ya, kanuni'nin; v. karl ve kardeşi ı. ferdinand, kısaca habsburg hanedanlığı ile girdiği mücadeleler ve sadece kanuni zamanında değil daha sonra ıı. viyana kuşatması esnasında viyana kuşatmasıyla geçmiştir. hatta kruvasan bile bizim başarısızlığımız sayesinde ortaya çıkmış bir üründür.

kanuni sonrasında yine kahvehaneler türkler'den avrupa'ya geçmiş, 1650 dolaylarında oxford ve londra'da açılmışlardır.

ben kahvehaneciyim en çok ben konuşabilirim bu konuda. ama konuşmak istemiyorum :)

çok para kazanılır, hayatını mahveder.

aklı olanın yapmayacağı iş.

güzel güzel kızların takıldığı yere verilen isimdir.

bir hanın içinde olsalar ya da en azından kaldırıma kadar taşmasalar mutlu olacağım.
geçeceğim kaldırımın 20 tane erkek tarafından kaplanmış oluşu kötü oluyor. aralarından geçmek güvensiz hissettiriyor maalesef.
hayır bir de bu amcaların işi gücü yok mu? uyanır uyanmaz kahvehaneye gelip tüm gün geleni geçeni izliyorlar mesela.

bazen giderim. gerçi eskiden daha çok gidiyordum. şimdi hastane kantinine dadandım.

bayan arkadaşlarımı sünnet düğününe bıraktım. dedim ben gidiyorum çıkacağınız zaman beni arayın. yakınlarda bir kahveye geldim. sade soda içiyorum. bir tane de kek aldım. keki alırken gördüm ki redbull ve ice tea de varmış. belki bir redbull alırım.

kahveyi işleten adam söverek bir şeyler anlatıyor yanındakine.

buraya gelmeden hemen önce başka bir kahve vardı ama varoştu, dışarıda oturacak yer de yoktu bende burayı görüp buraya geldim. küfürler hariç güzel bir yer. ferah esiyor.

çizgili tişörtü,yarım kel, sararmış bıyıklı dayıların samimi ortamı.

totoyu kollamakta fayda var.

aa kahvehane. allah ömür verirse yarın da meyhanelerden bahsederiz, çünkü bugün ata'mızın vefat yıldönümü ve bugün meyhaneler kapalı. sonra. en sevdiğim ama hiç gitmediğim kerhanelerden bahsederiz.

* * *

şimdilerde önünden geçerken küçümseyici gözlerle baktığımız kahvehaneler, eskiden kültür merkezleriydi.

kanûnî sultan süleyman zamanında yemen'den ıstanbul'a ilk kahve getirildikten sonra, bugün sıtarbaks'ta şu çocuk götüme baksa - bu kız instasını atsa ortamından fazlasını ihtiva eden kahvehaneler türemeye başladı.

kahvehaneler, şiirin, musikînin ve bilimum hoş muhabbetlerin durağı oluverdi. ve ilk kahvehaneler ıstanbul'da palazlanıp, anadolu'ya kadar yayıldı.
üçüncü selim vakitlerinde artık köyden kente göçler artıyordu, âşıklar türedi ıstanbul'un kahvehanelerinde.

bu âşıklar ne getirdi kahvehanelere? divan edebiyatındaki muamma işini. karagöz oyunları oynandı kahvehanelerde, meddahlar muamma atardı kahvehane ahalisine. hadi buyrun çözün.

ıstanbul'u, ıstanbul yaşamını resmetmeye doymayan preziosi beyabi'mden bir eser paylaşmama izin verin.



* * *

eski nesil kahvehanelerde artık, "ammuğğa goyim be ne daşmışın senin gibi daşın anasını arrrrvadınııı" diye gelmeyen taşa kızan dayılar okey oynayıp sigara içiyor.
yeni nesil kahvehanelerin nasıl bir yer olduğunu da en başta belirttim.

gelin, hep beraber 1800'lü yıllardaki kahvehanelere gidelim. sazların çalındığı, oyunların sergilendiği, şiirden bahsedilen kahvehanelere.

ya da neyse.

-vayfi var mıydaaağ?
-dickcoffe2016 efendim.
-çıksaaağol, merss.