lady godiva

11.yy ingiltere'sinde coventry halkı kralın koyduğu vergiler altında ezilmekteydi. gece gündüz çalışmalarına rağmen tüm kazançları vergiye gittiğinden ötürü yokluk ve sefalet içindeydiler. zaman zaman serzenişleri, kralın kulağına gitse de kâle almıyor bildiğini okumaya devam ediyordu. kralın eşi ise halkın yanındaydı. her defasında eşini, vergileri indirmesi yönünde ikna etmeye çalışıyordu. halktan duyduğu serzenişleri eşinden de duymaya başlayan kral bu durumdan sıkılmaya başlamıştı. artık sabrı taşan kral pekâlâ dedi bir şartım var; eğer atın üzerinde çırılçıplak bir şekilde, halkın arasından geçersen dediğini yapacağım. krala göre eşi bunu asla yapmaya cesaret edemeyecekti. ama lady godiva kararlıydı çok düşünmeden kabul etti. lady godiva'ya büyük saygı duyan halk ise onun bu geçişi yapacağını önceden haber almıştı ve geçişi esnasında kimse evinden çıkmayacak, dükkanlar kapatılacak, dışarda olanlar ise başlarını öne eğecekti. ve o an geldiğinde godiva atıyla sokaklardan geçerken, ölüm sessizliği vardı. herkes evine çekilmiş, perdeler kapatılmıştı. yalnız tom adında bir genç, o sırada şehvetine yenik düşerek perde arasından lady godiva'ya bakmış ve efsaneye göre tom, bu bakışı yüzünden ömür boyu kör olmuştu. onurlu halkı karşısında aşağılanmaktan çekinmeyen lady godiva, eşinin yanına geri dönecek ve eşi de sözünde durup vergileri azaltacaktı. halkı için böyle bir teklifi kabul eden lady godiva'nın bu cesareti ve kararlılığı her dönem anlatılacak, sanatçılara ilham olacaktır.


ismet özel'in 'amentü' adlı şiirinden;

polistir babam cumhuriyetin bir kuludur bense anlamış değilim böyle maceralardan "ne godiva geçer yoldan, ne bir kimse kör olur."

ingiliz ressam john collier'in 1898'de tamamladığı tablo dur. eskiden britanya'da bildiğimiz ingilizlerin çok daha eski versiyonları varken (vikings izleyenler aşinadır, northumbrialar, wessexler falan dönemi) mercia diye bir krallık varmış, tam olarak şuradaymış. tablodaki kadın işte mercia'nın kontesi godiva.

efsaneye göre godiva'nın kocası leofric halkın sırtına o kadar yüksek bir vergi yüklemiş ki halk artık isyan noktasına gelmiş. karısı godiva da halktan yana tavır alınca leofric karısına asla kabul etmeyeceğini düşündüğü bir teklifte bulunmuş: "sadece saçlarına sarılarak, cıbıldak halde at sırtında sokaklarda gezersen vergileri indiririm". tablo da bu teklifi kabul eden godiva'yı gösterir. // yazar notu: aslında bütün süsün püsün, mücevheratın, kraliyeti simgeleyen kaftanların falan kullanılmadan yürünmesi zaman içinde değişerek "çırılçıplak yürüdü" efsanesine evrilmiş olabilir. o dönemlerde soyluluk bazı eşyalar üzerinden taşınan bir paye idi. "madem halkın yanındasın o zaman sıradan halk ol, soyluluğunu ve kraliyet kimliğini bırak da sıradan halk ol, yanlarında yürü bakalım" da denilmiş olabilir dük leofric tarafından (ki bu daha muhtemel olan senaryo).

tablo yıllar yılı bilinirliğini yitirmeden günümüze kadar ulaşmış, hatta heaven shall burn isimli bir grubun da veto isimli albümüne kapak fotoğrafı olmuştur (albümün ilk şarkısının ismi de godiva'dır hatta). şarkı için gerekli olan çilekli link

mercia kontu leofric'in eşi olan lady godiva'nın gerçek adı godgifu'dur. godgifu, "god gift you" cümlesinin kısaltılmışı olup, tanrı'nın hediyesi anlamına gelmektedir.

1926 da kurulmuş belçika çikolata firmasının da adıdır godiva. lezzetli çikolataları vardır. logolarında da uzun saçlı ata binmiş bir kadın figürü bulunur hikayesine referans olarak. ayrıca ingilizcede röntgencilere 'peeping tom' denmesinin nedeni rivayete göre lady godiva at üzerinde giderken thomas adında birinin onu izlemiş olmasıdır.

çikolata gibi hatundu atın üstünde. bizim perde açıktı gözümü de kapatmadım hakkını helal etsin.

mercia kontu leofric'in eşi olan lady godiva, xı. yy'da eşinin halka uyguladığı ağır vergilerden dolayı rahatsızdır ve halktan yanadır. eşini vergileri düşürmesi için ikna etmeye çalışır. lord leofric bu ısrarlar karşısında eşinin kabul edemeyeceğini düşünerek bir teklif yapar.
lady godiva'nın coventry sokaklarında, at sırtında, sadece saçlarıyla örtünebileceği şekilde çıplak dolaşırsa vergileri düşüreceğini söyler. lord leofric eşinin cesaret edemeyeceğini düşünürken lady godiva bu teklifi kabul ederek bütün sokakları boydan boya dolaşır.
bu fedakârlığı öğrenen halk lady'nin onurunu korumak için dükkanlarını kapatır, evlerine çekilir. kimse sokağa çıkmaz ve hiçbir perde aralanmaz. eşi leofric söz verdiği gibi vergileri indirir ve bu olaydan sonra godiva cesaretin, başkaldırının ve tutkunun simgesi olur.
efsaneye göre bir terzi çırağı olan tom, meraktan ya da şehvetten perdeyi aralayarak bir anlık godiva'ya bakar ve o anda kör olduğu ya da orada öldüğü söylenir. coventry'de bulunan lady godiva heykelinin karşısında, saat kulesinde her saat başı bu seremoni sergilenir.

ne godiva geçer yoldan
ne bir kimse kör olur

ismet özel-amentü