marksizm (kitap)

ali şeriati'nin marks biyografisi ve marksizm eleştirisi içeren güzel bir eseridir.

papa ve marks;

"papayı yargılayan marks, isa'yı mahkum etmiştir. halbuki isa balıkçı ve marangoz, papa ise roma imparatorluğunun temsilcisi idi."

şeriati papalığın yıkımına sebep olduğu toplumsal adaletsizliğin suçunu isa'ya yıkan marks'ı böyle eleştiriyor. toplumun çürümesine sebep olan şey, din değil, dini tekelinde tutan hakim güçtür. bugüne yansımasını günümüzde islami düşünce içinde de görüyoruz. bu düşünce sistemi; toplumsal bir sorundan ziyade istismar yöntemlerinin, işe yararlığı ile ilgilidir.

ali şeriati, marks'ın hayatını üç bölümde inceler;

birinci bölüm; gençlik yıllarında filozof çizgisinde olan marks'tır. bu marks profili, idealist bir öğrencidir. ancak toplumsal gerçeklikler üzerinde düşünmeyen bir gençtir. gençliğinde, dingin ve soyut kavramlar üzerinde yoğunlaşmış bir öğrenci ve filozofluktan, toplum bilimci kimliğine evrilme sürecini inceler.

ikinci bölüm; toplum bilimci marks'tır.
joseph proudhon un fikirlerinden etkilenen marks'ı anlatır bize. bu marks profili, bilim kimliği ile siyasi kimliği arasında tercih yapmak zorunda kalan marks'ın, toplum bilimci olduğu dönem etkilendiği proudhon'u siyasi kimliğe kavuştuktan sonra nasıl harcadığını konu eder. marks'ın, marksizmi ideoloji olarak değil, ideolojilere bir eleştiri metodolojisi olarak değerlendirdiği dönem bu dönemdir.

üçüncü bölüm ise; marks'ın, marksizme siyasi kimlik kazandırdığı dönemdir. bu kimlik marksizmin "hakikat marksizminden", "maslahat marksizmine" evrildiği dönemdir.

şeriati, marks'ın başkaldırdığı tanrı figürünü inceler. aslında marks'ın başkaldırdığı tanrıya, şeriati de başkaldırır. çünkü bu tanrı; fakirden alıp zengine veren, proleteryayı ezip, sermayedarı koruyan tanrıdır. çalışıp yemeyenin malını, çalışmadan yiyene hak gören tanrı; şeriati'nin inandığı ilah değil, marks'ın yaşadığı dönemde toplumun büyük bölümüne zulmeden tapınakların tanrısıdır.

şeriati, marks'a darılır aslında. çünkü marks gibi bir adamın, gerçek yaratıcıyı bir tapınağa sıkıştırması marks'ın düşünce ekolüne ve tarihi bilim olarak gördüğü metodolojik yöntemine yakıştıramaz.