zaman tüneli

"tıpkı babam gibi, babam da ben ertesi gün gidip döndükten sonra öğrendiklerini bir gece önce bilseydi böyle konuşurdu diye düşündü deli güçsüz bir ihtiyar, en sonunda bir iblisin bile zarar verme becerisinin bir sınırı olduğunu anlayan bir ihtiyar, adımlarını uydurduğu müziğin borazanla kemandan değil, saatle takvimden geldiğini fark eden bir dansçı kızın ya da midillinin durumuna ben-zetmiş olmalı kendi durumunu, kendini ancak son bir canhıraş atış yapabilecek, sonra kendi feci infilakının ve geri tepmesinin etkisiyle un ufak olacak eski yıpranmış bir topa benzetmiş olmalı, hala görüş alanı içinde olan sahneye bakmış ve oğlunun kayıplara karıştığını, ölmüş olsa bu kadar ulaşılmaz olmayacağını düşünmüş olmalı, zira (oğlu hayatia idiyse) adını değiştirmiş olmalıydı ve bu yeni ismiyle onu cağıranlar yabancılardı, bu yüzden de oğlunun yabancı bir kadının bedenine ekebileceği sutpen kanının o canavar tohumu gerçek ismini asla duymayacak, insanlar arasında başka bir isimle geleneği devam ettirecek, miras aldığı kötülüğü ve zararı o isimle gerçekleştirecekti; kızı kız kuruluğuna mahkümdu, charles bon adında birinin varlığından haberdar değilken bile kız kuruluğunu seçmişti, zira acısında ve mateminde ona destek olmaya gelen teyzesi bu iki duygu yerine o sakin, kesinlikle nufuz edilemez yüzü bulmuştu, önce kapalı bir kapının önünde, elde dokunmuş kumaştan yapılma bir elbiseyle bonenin arasında, sonra jones tabutu yaparken tavukların bulutsu anaforunda görülmüş o yüzü, teyzenin onlarla birlikte yaşadığı bir yıl boyunca, ic kadın kendi giysilerini dokuyup kendi sebzelerini yetiştirir ve o sebzeleri pişirecek ateşi yakmak için kendi odunlarını keserlerken hiç değişmeyen o yüzü (jones'un yardımı pek azdı, torunuyla birlikte terk edilmiş, damı akan balıkçı kulübesinde yaşıyordu, sutpen'in onu kapının önündeki otları kessin diye ödünç verdiği sonunda otları, en azımdan yeşil, canlı otları kesmekten başka bir iş için kullanmaya zor ladığı-paslı tırpanın durduğu kulübede) teyze infialle tekrar kasabaya savrulup çalıntı sebzelerle ve geceleyin kapısına kimin bıraktığı belli olmayan sepetlerle yaşamını sürdürmeye başladığında da değişmeyen o yüzü bulmuştu, artık üçü, biri zenci biri beyaz iki kız ve onların yakından seyrettiği iblisi kendi mesafesinden seyreden on beş kilometre ötedeki teyze, o varisli ve çaresiz faust'un alacaklının çoktan omzuna yapışmış eliyle son demlerini sürüşünü, etini ekmeğini temin etmek için küçük köy dükkanını işletişini, zamanında onun arazisinin sınırlarından çıkmadan her yöne on kilometre yol alabilen açgözlü yoksul beyazlar ve zencilerle bir kuruş için bıkkın bıkkın çekişmesini, az sayıdaki malı arasından yaşlı bir adamın bile on beş yaşında bir kızı baştan çıkarmasına yeten ucuz kurdeleleri, kolyeleri ve bayat delice-renkli şekerleri kullanışını, ortağının torununu mahvedişini seyrediyorlardı, jones-on dört yıl önce bir yaşındaki torunuyla birlikte terk edilmiş balıkçı kulübesinde oturmasına izin verdiği bu uzun bacaklı, sıtmalı adam-ortak, hamal, tezgahtar jones, iblisin emriyle raflardan şekerleri, kolyeleri, kurdeleleri kendi elleriyle indiren (hatta belki torununa götüren) kızın büyüyen karnı ona utancı-daha doğrusu belki korkuyu-öğretene kadar aylak erkeklerin, yan bakışların ve uzun dillerin yanından geçebilmesi için (mateme girmeyen, acı çekmeyen) judith'in kıza diktiği elbisenin kumaşını kesen jones;-61 senesinden önce eve on taraftan yanaşmasına bile izin verilmeyen, onu takip eden dört yıl boyunca da mutfak kapısından öte geçemeyen, oraya da ancak müstakbel-baştançıkarıcının karısıyla kızının (ve tabii clytie'nin, onun getirdikleriyle kapıdan içeri girmesine izin vermeyen geri kalan tek hizmetkärın, tek zencinin) hayatta kalabilmek için ihtiyaç duyduğu av etini, balığı ya da sebzeyi getirdiğinde gelebilen jones ama artik bazı öğleden sonraları evin içine kadar girebiliyordu, iblisin aniden küfürler savurarak müşterileri dükkândan kovaladığı (ki pek sıklaşmıştı) kapıyı kilitlediği, dükkânın arka tarafına çekildiği ve emir erine, hatta sahip olduğu zamanlarda hizmetcilerine hitap ettiği şekilde (kuşkusuz jones'tan kurdeleleri, kolyeleri, şekerleri raftan indirmesini istediği tavırla) icki şişesini getirmesini buyurduğu öğleden sonraları, ikisi (eski günlerde, tekdüze bir huzuru olan o eski durgun pazar ikindilerinde, iblis arka bahcedeki asma çardağı altında hamakta yatarken bir direğin dibine comelen, arada bir kalkıp iblisin bardağına damacanadan içki ve iki kilometre öteden taşıdığı kovadan pınar suyu koyan, sonra tekrar çömelip, ara sıra kıkırdayan ve iblis her sustuğunda "he ya bay tawm' diyen jones artık oturmaya bile başlamıştı) - ikisi şişeden sırayla bardaklarını dolduruyorlardı ve iblis artık yatmıyor, hatta oturmuyor, üçüncü ya da ikinci bardağı almak için ayağa kalkıyordu, ihtiyar bir adamın o iktidarsız ve öfkeli yenilmezliğiyle sallanıyor, sendeliyor, bağırıyordu, tek başına washington'a gidip lincoln'u (bir yıl kadar gecikmişti) ve sherman'i vurmak ıçın silahıyla atını istiyordu, haykırıyordu, geberteceğim! ikisini de köpek gibi vuracağım!' ve jones: 'he ya albay, vurursun diyor, düşecek gibi olduğunda onu yakalıyordu, sonra ilk gelen arabaya alıp eve taşıyor, öndeki merdivenden çıkarıyor ve üzerindeki her bir renkli camı avrupa'dan ithal edilmiş boyasız cümle kapısından içeriye sokuyordu, senelerdir değişmeyen sakin, donuk yüzünde hiçbir kıpırtı olmaksızın kapıyı açıyordu judith, sonra jones yükünü üst kata çıkarıyor, bir bebek gibi yatağına yatırıyor ve kendisi de yatağın yanına yere yatiyordu, ama uyumaya değil, çünkü şafak sökene kadar yatahtaki adam sürekli kıpırdanıp inliyor, jones da ona 'burdayım albay. yok bi şi. daha canımıza okuyamadılar, di mi?' diyordu - iblis alaya katılıp gittiğinde, torunu daha sekiz yaşındayken bu jones kimsenin ona neden askere gitmediğini sormasına fırsat bırakmadan 'binbaşının eviyle zencilerine göz kulak olduğunu söylerdi, belki zamanla bu yalana kendi de inanmıştı, geri döndüğünde iblisi ilk karşılayanlar arasındaydı, onu kapıda karşılayıp 'eee albay, bizi öldürdüler, ama canımıza okuyamadılar di mi?" demişti, iblisin hatırladığı ve kaybettiği sutpen'in yüzkilometrekaresi'ni salt yılmaz bir arzuyla eski haline getirebileceğine inandığı o ilh hummalı dönemde onun emrinde ter dökmüş, bir para ya da ödül umudu olmaksızın emek vermişti, zira iblisin anladığından ( en azından kabul ettiğinden) çok önce bu işten bir şey çıkmayacağını anlamıştı- bir sınırından öbür sınırının gözle görülmediği o arazide siyah safkanıyla dörtnala giden eski yakışıklı adamı görüyordu belki kör jones, o deli, zampara harabenin yerine."

"onun davranışlarına sık sık beklenmedik bir nitelik kazandıran şey kah biri kah öteki üste çıkan içindeki kadın -erkek karışımıydı. kendi cinsinden meraklı kadınlar şu savları ileri sürebilirlerdi: orlando kadınsa, nasıl oluyordu da giyinmesi hiçbir zaman on dakikadan fazla sürmüyordu? üstelik giysileri de özensizce seçilmiş ve zaman zaman pek pejmürde değil miydiler? bir de derlerdi ki, onda bir erkeğin resmiyetinden ve güç merakından da eser yok. çok yumuşak kalpli; bir eşeğin dövüldüğünü, bir kedi yavrusunun boğulduğunu görmeye dayanamaz. yine de, diye işaret ederlerdi, ev işlerinden nefret eder, sabah şafakla kalkar ve güneş yükselmeden kendini kırlara atar. hiçbir çiftçi tahıldan onun kadar iyi anlayamaz. içkide rakipsizdir ve kumara bayılır. iyi at biner ve londra köprüsü'nde altı atı birden dörtnala sürebilir. ama, diye eklerlerdi, bir erkek gibi gözü pek ve hareketli olsa da tehlike içinde birini görünce en kadınca yürek çarpıntılarına tutulur. coğrafyadan hiç anlamaz, matematiğe katlanamaz ve güneye gidildiğinde yokuş aşağı inilir gibisinden erkeklerden çok kadınlar arasında yaygın birtakım saçma inançları vardır. bunlara göre, orlando'nun daha çok kadın mı erkek mi olduğunu söylemek zordur... "

"dieu tanrı'nın fransızcasıydı ve o da tanrı'nın adıydı ve ne zaman birisi tanrı'ya yalvarsa ve dieu dese tanrı bir fransızın yalvardığını hemen anlardı."