ateist ahlakı

yeni bir araştırma, ateistlerin ve inananların ahlaki pusulalarının birkaç temel yönden farklı olduğunu ortaya koyuyor.

bazı yönlerden, iki grup arasında ahlaki pusula inanılmaz derecede benzerlik gösteriyor. örneğin, her iki grup da adaleti ve savunmasız kişilerin refahını korumayı yüksek puanlamış ve her ikisi de baskıyı değil, özgürlüğü son derece desteklemiş durumda. ancak bu araştırma, sadakate değer verme ve otoriteye saygı gösterme gibi meseleler söz konusu olduğunda grupların fikir ayrılığına düştüğünü ortaya koydu.

chicago'daki ıllinois üniversitesi'nde psikoloji profesörü yardımcısı olan araştırmacı tomas ståhl, live science'a: "bu araştırma, halkın algısının aksine, ateistlerin ahlaki bir pusulaya sahip olduğunu, ancak inananlarla karşılaştırıldığında, muhtemelen nasıl yetiştirildikleri ve son derece analitik düşünürler olup olmadıkları gibi faktörler nedeniyle "pusulalarının farklı şekilde kalibre edildiğini" göstermektedir." dedi.

inkarcıların ahlaki bir pusulaya sahip olup olmadığı, ateistler de dahil olmak üzere, birçok kişi arasında yaygın bir sorudur. 2019 pew araştırma merkezi anketi, amerikalıların% 44'ünün (kanadalıların% 26'sına kıyasla) ahlaki olması için tanrı'ya inancın gerekli olduğunu düşündüğünü ortaya koydu. journal of personality and social psychology'de 2011 yılında yapılan bir araştırma, "ateistlere olan güvensizliğinin tecavüzcülere olan güvensizlik ile karşılaştırılabilir olduğunu" bile ortaya koydu.

ateistlerin bir ahlaki pusulaya sahip olup olmadığını araştırmak ve inananların pusulasıyla nasıl karşılaştırıldığını görmek için ståhl dört anket yaptı: ilk ikisi amazon'un çevrimiçi mechanical turk platformunda toplam 429 amerikalı ile yapılmışken, ikinci iki ankete abd (nispeten dindar bir ülke) ve isveç'ten (büyük ölçüde dinsiz bir ülke) toplam 4.193 kişi katılmıştır.

katılımcılar, kişisel tarihleri, dini inançları, politik yönelimleri ve ahlaki görüşleri hakkında birçok soruyu yanıtladılar. anketin ahlaki temeller anketi adlı bir bölümü, beş temel ahlaki değer hakkında sorular sorduğu için özellikle yararlı oldu. değerlerden ikisi - bakım ve adalet - hakkındaki sorular, insanların savunmasız bireyleri korumaya ve insanlara adil davranmaya yönelik tutumlarını derecelendirdi.

ateistler ve inananlardan "neredeyse hepsi" bu iki değerde yüksek puan aldı ve savunmasızları korumaya ve başkalarına karşı adil olmaya değer verdiklerini gösterdi. ståhl, bu değerleri ahlaki sorunlar olarak gördüklerini söyledi. bununla birlikte, diğer üç değerde inananlar ve inanmayanlar arasında farklılıklar buldu: otorite (polis, ebeveynler ve öğretmenler gibi otorite figürlerine saygı duyma), sadakat (bir ülke gibi bir gruba sadık olma - örneğin bir ülkenin bayrağını yakmama) ve kutsallık (aşağılayıcı olarak algılanan bir şeyi yapmamak, genellikle cinsel anlamda, önüne gelenle yatmak gibi).

ståhl, "bu üç değer grup uyumuna hizmet eden ve grubu bir arada tuttuğu düşünülen değerler" dedi. "bağlayıcı değerler söz konusu olduğunda, [gruplar arasında] dramatik bir fark var. dindar insanlar bunlardan çok daha yüksek puan alıyor - [bu değerleri] inkarcılara kıyasla ahlaki olmakla çok daha alakalı görüyorlar."

buna karşılık, "ateistler [bu üç değerin] ahlakla aynı derecede alakalı olduğunu gerçekten düşünmüyorlar" dedi.

bulgunun, ståhl siyasi yönelim kontrol ederken bile geçerli olduğu belirtildi.

ohio üniversitesi'nde psikoloji profesörü olan ve bu çalışmaya dahil olmayan kimberly rios, bu bulguların önceki araştırmalarla tutarlı olduğunu söyledi. bir kısmı rios tarafından yürütülen yeni ve daha önceki araştırmalar, ateistlerin ahlaki bir pusulaya sahip olmadığı stereotiplerinin aşırı genelleme olduğunu gösteriyor. bununla birlikte, rios live science'a bir e-postada verdiği demeçte, bu stereotiplerin "dine inananlar ve inanmayanlar arasındaki gerçek farklılıklar tarafından doğrulanmadığını" da gösterdi. rios, "inançsızlar grup temelli ahlaki değerlere inananlara göre daha az önem verse de, bu çalışmalarda kullanılan ölçütlere dayanan, inanmayanların inananlardan daha ahlaksız olduğuna dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır." dedi.

örneğin, iki grup da ahlaksızlık konusunda düşük puan aldı ve "başarılı olmama yardımcı olacağına inanıyorsam etik olmayacağım" gibi ifadelere karşı çıktılar. (anket, bu grupların gerçekten etik olmayan davranışlarında farklılık gösterip göstermediğini ele almadı.)

benzer ve farklı
yeni anketler, inananların ve inanmayanların ahlaki pusulalarının benzer ve birkaç başka yönden farklı olduğunu gösterdi. örneğin, her iki grup da baskı karşısında özgürlüğü son derece destekledi ve "toplum, bireylere ne yapacaklarını söylemeden kendi yaşamları için sorumluluk almalarına izin verdiğinde en iyi şekilde çalışır" gibi ifadelerle hemfikirdi. ståhl, her iki grup da rasyonel düşünmeyi - kanıta dayalı iddialara inanmak ve kanıtsız iddialara şüpheyle yaklaşmak - ahlaki bir mesele olarak gördüklerini söyledi.

rios bu bulgunun "ilgi çekici" olduğunu söyledi. pek çok batı toplumunda dini inanç ile rasyonel, bilimsel düşüncenin uyumsuz olduğuna dair bir fikir var, dedi. "yine de, dindarların rasyonel düşünmeyi inanmayanlardan daha az ahlaki bir mesele olarak görmedikleri bulgusu, bu çatışma nosyonunun abartılmış olabileceğini gösteriyor," dedi.

bazı dinler akılcı düşüncenin yönlerini teşvik eder. örneğin, katolik kilisesi mantığın ve rasyonalitenin yararlı olabileceğini savundu, örneğin aziz thomas aquinas, tanrı'nın varlığını savunan beş yol olarak bilinen kanıtları yazdığında; orta çağ'da, yahudi düşünürler yunanlı klasik filozofların rasyonel düşünce sürecini benimsemeye başladılar ve bunu dini metinleri analiz ederken uyguladılar.

bir fark olarak ståhl, ateistlerin inananlara göre neyin ahlaki olduğu veya olmayacağı konusundaki yargılarını eylemlerinin sonuçlarına dayandırma olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu. örneğin, çoğu kişinin bildiği varsayımsal tramvay probleminde, bir kişi, kaçak bir tramvayın önündeki yolda sıkışmış beş kişiyi öldürmesine mi yoksa treni başka yöne çevirmek için bir düğmeyi çekip diğerinde sıkışmış bir kişiyi öldürmesine mi izin vereceğine karar vermelidir.

ståhl wordssidekick.com'a verdiği demeçte, "bu durumda, inanmayanlar 'beş yerine bir kişiyi öldürmeyi' seçmeye daha meyillidir, çünkü göreceli zararı değerlendiriyorlar," dedi. "oysa inananlar, aktif olarak birini öldürdüklerini düşündükleri ve öldürmemeleri gerektiğini düşündükleri için bu konuda daha tuhaflar. dolayısıyla, bu hesaplamalar konusunda kendilerini daha rahatsız hissediyorlar."

farklılıkların nedeni nedir?
araştırmalar, ateistlerin ve teistlerin ahlaki pusulaları neden farklı şekilde ayarladıklarını henüz yeterince gösteremedi, ancak ståhl birkaç korelasyon buldu (korelasyon nedensellik demek olmasa da). ankette katılımcılara dini olarak yetiştirilip yetiştirilmediklerini sordu ve topluluklarındaki önemli kişilerin dini faaliyetlerde bulunup bulunmadığını gözlemledi (bu durum, dini inançlarının yanlış olduğunu düşünmenin yaşamları için maliyetli olacağı anlamına gelir). dünyayı tehlikeli bir yer olarak görüp görmediklerini (ve muhtemelen tanrı'yı koruyucu bir güç olarak görüp görmediklerini) ve analitik düşünürler olup olmadıkları - bu, ateistlerde inananlardan daha sık bulunan bir özellik- sordu.

ståhl, "beklendiği gibi, bu şeylerin inanan olup olmamanıza bağlı olduğunu görüyoruz," dedi. "ayrıca bu değişkenlerin sizin ahlaki değerlerinizi öngördüğünü de görüyoruz." yani, örneğin, dindar insanlar ve dini faaliyetlerle çevrili bir ortamda büyümezseniz, grup uyumu meselelerini onaylama olasılığınız azalır. benzer şekilde, dünyayı daha az tehlikeli olarak algılamak ve analitik düşünür olmak da ateizmi öngörmektedir.

bulgular hem amerika birleşik devletleri'nde hem de isveç'te dört ankette tekrarlandı. hem ståhl hem de rios ileriye dönük olarak, gelecekteki araştırmaların bu modellerin batılı olmayan ülkelerde, örneğin büyük ölçüde dinsiz ancak grup odaklı bir ülke olan çin'de ve birleşik arap emirlikleri gibi ağırlıklı olarak müslüman olan ve ateizmin resmen yasak olduğu ülkelerde geçerli olup olmadığını incelemesi gerektiğini söyledi.
kaynak