başkası adına utanmak

"meltem cumbul'un altın küre ödüllerinde 2 saniyeliğine konuşması " bu başlığa uygundur herhalde.

gerçekten başkası adına nasıl utanabiliyorsunuz merak ediyorum, hiç mi kendinizde utanacak şey bulamıyorsunuz.

başkasının adına da kendi adıma da insanlık adına da ülkem adına da utanmaktan bıktım.ama utanması gerekenlerin yüzü bu bile kızarmadı.....

sözlükteki ezik erkekler adına utanıyorum. vah vah cidden yazık.

tam geçen gün yaşadım bu duyguyu.

bilindiği üzere, korona tedbirleri artık büyük miktarda esnetilmiş iken, bunu fırsat bilen ailem arabayla 2 saat uzağımızdaki akrabalarımızı ziyarete gitmek istediler. her ne kadar onları "yahu şu dönemde gitmeyelim bari!" diyerek uyarmaya çalışsam da yoğun ısrar üzerine teslim olmak zorunda kaldım. ahh, keşke olmasaymışım...

zira beni çok utandıran asıl olay eve geldikten sonra olacaktı. eniştelerin belgesel izleme sevdasını bilirsiniz; kendisi güzel güzel nat geo wild açmıştı ve avrupa'nın vahşi doğasını izliyordu. daha sonra ona biz de katıldık. belgesel çok güzel, cidden akıyor derken ekrana yaban domuzlarının çıkmasıyla yengem ödümü s*çtırtacak bir çığlık attı ve korkuyla kekelemeye başladı. çenesi bir aşağı bir yukarı gidiyordu. hepimiz telaşla yerimizden fırlayıp, "ne oldu, bir şeyin var mı?" diye ona sorular sorduk ve korktuk. daha sonra yengem kekeleyerek şöyle dedi:
- do... do... dom... domuz var! kapat şunu!

yengemin dediğini duyar duymaz tam olarak şu aşağıdaki pozisyonu aldım. "tövbe tanrım ne salak insanlar var" diye geçirdim içimden:

ben sinirimden ve gıcık kapmamdan ötürü dışarı çıktım. yaşadığım bu saçmalık karşısında nefesim kesildi. ondan sonra olanlara şahit olmadığım için gerisini bana babam anlattı. keza, o da benimle aynı tepkiyi vermişti. ben gittikten sonra da yengem "haram haram" diye sayıklamaya başlamış, eniştem ise ona bu saçma tavrı için epey kızmış.

kızmamakta haksız olduğunu kim söyleyebilir? önce kendini, sonra da ailesinin geri kalanını da rezil etti. en nihayetinde biz de bu saçma tavrın hemen sonrasında arabaya atlayıp ziyaretten fırlayıp kaçmış olduk. bundan sonra da bir daha gelir miyim emin değilim doğrusu...

(bkz: cringe)

bile bile bir yanlışı savunan. bir de üstüne bunu marifetmiş gibi anlatan kişilere karşı duyduğum histir.

kendi adıma utanacak pek bi durum olmadi hayatımda genelde başkaları adına utanıp başkaları adına yerin dibine girmisimdir.

kişinin vicdan sahibi olduğunu gösterir duygudur.
ve fakat bir süre sonra örselenmeye başlar ve artık sadece kendi adınıza gerekirse utanır olursunuz.
ilgili eşiği geçme hızı ile mevzulara objektif yaklaşma becerisinin arasında bağlantı olduğunu düşünürüm hep.

yanımdaki insanın bir anda yaptığı patavatsızlık..

hayatta yapmadığım şey. kendi utancım kendime yeter bir de başkası için utanamam.

bugün sözlükte yaşadığım hadise sonrası ben de utandım, başkasının yerine.
bir yazara, yazdığı entry ile ilgili gayet seviyeli ve düzgün bir mesaj attım. sonrasında birkaç mesaj daha derken, kendisi aniden çirkefleşip beni engelledi.* tamamen sebepsiz. sosyal mecrada yediğim ilk engeldi. evet, ilk. *
bayağı güldüm kendisine, sağ olsun. utandım da adına. umarım tek gerçeğin sözlük olmadığının, dışarıda da bir hayat olduğunun farkına varır. gerçekten buna ihtiyacı var.

bugün erdoğan ı dinlerken utandım. din istismarcılarına geçit vermeyecegiz diyordu. güldüm önce. sonra biraz daha dinleyip kahkaha atarak trt spor u açtım. adam o kadar rahat ki, bir ermeniyi tdk nın başına getirip bir rumu da genelkurmay başkanı atasa alkışlayacak bir kitleye hitap ediyor çünkü. ermeni ve rumlarla sorunum yok. olanlar için onları örnek verdim.

"götünün kılıyık" diyen kitle adına her an utanıyorum.

ülkemizde her gün yaşadığım olay, istisnasız her gün başkaları adına utanıyorum.

eskiden sokak röportajları izlerdim. orada sıkça hissederdim. allahtan kendime eziyet etmeyi kesip izlemeyi bıraktım. ancak niyeyse şu ara sık sık hissettiğim duygudur. özellikle yıllar önce hoşlandığım çocuğun yanında düştüğüm durumlar aklıma gelince kendimi yerlere atasım geliyor. başkası adına kısmı anılardaki ben oluyor. kardeşim insan hoşlandığı insanın yanında saçmalar da bu kadar da olmamalı. hele kişi asosyal ve durumu smooth geçişle kurtarma becerisinden yoksunsa durum net bir cringe'e dönüşüyor.

artan sosyal medya kullanımı/kullanıcıları ile her gün daha fazla yaşanan duygu seli.

birey-toplum ilişkisinin feodal dağlarından kopup gelen toplumcu bir esintinin anlamsız bir şekilde bünyede vuku bulması.
toplum içerisinde her bir kişi eylem ve söylemlerinden mesuldür. başkası adına utanmak; karşılaşılan eyleme ya da söylemi kendi değer yargılarından değil, öğrenilmiş toplumsal değer yargılarından yola çıkılarak bilinçaltına işlemiş toplumsala uygun olarak ayıplama biçimidir. bu noktada toplumsalın değer yargılarının bilinç dışı yargılama mekanizması devreye girer ve sizin ile alakası olmayan başkasını söylem ya da davranışları üzerinden mantıksal bir kisve uydurarak yargılar, ayıplar ve nihayetinde bu yargılama ve ayıplamayı eylemsel bir müdahaleye çeviremediğiniz için utanırsınız. burada utanmanızı sağlayan toplumsallık güçlü bir bağ kurduğunuz yerleşik toplumsal değerler olabileceği gibi, aidiyet ve bu aidiyetle kendinizi başkasını yargılayacak konumda gördüğünüz bir ideoloji, inanç ya da yaşam felsefesi de olabilir. ‘bana ne’ demek yerine değer yargılarınızla utanabilmeniz, işlenmiş aidiyetinizin gücündendir. bu utanış, aynı zamanda söz konusu aidiyetinizin de bir sorumluluğudur ki her bir aidiyet otoriter bir ilişki biçimini de beraberinde getirdiğinden başkası adına olan utancınız bu aidiyetinizin sizin üzerinizdeki otoritesi olarak ortaya çıkar.

ülkenin yarısının rey attığı, desteklediği bir kişi ne zaman canlı yayına çıksa yaşadığım durum.

türkiye de hiç zorluk çekmeyeceğiniz bir olay.
artık bu kadar da olmaz dediğimiz ne varsa ertesi gün gerçekleşiyor. kendimizden, ülkemizden, insanımızdan utanmaktan utanma duygumu kaybettim lan.