big bang teorisi

bu evrensel teoriyi, kendisiyle aynı adı taşıyan ve çok meşhur olan amerikan sitcom dizisi ile karıştırmamak gerekir. sarcasm seviyorsanız, dizi iyi bir seçenektir ama bilimsel veriler açısından yanından bile geçilmemesi gerekir.

big bang bir " teoridir" ve bu teori evrenin yüksek ısı ile nasıl genişlediğini temel alan bir argüman sunar. " evrenin nasıl başladığını- var olduğunu" açıklamaya çalışan bir fiziksel olay ifadesidir. daha detaylı anlatmak gerekirse;

teoriye göre, evren sonsuz ve sıcak bir nokta halinden hızlı ve ön görülemez şekilde şişerek - yayılmıştır. ( yayılmaktan kasıt büyüme ve genişleme) yani kanıtlanabilmiş ve geçerliliği kabul edilmiş bir olay değildir. buna rağmen, bir sürü savunanı hatta inananı vardır. modern kültürün baş belası olan " her şeyi bilimle açıklayabiliriz" ideolojisi , yine açmazlarıyla karşımızda durarak bize el sallamaktadır. açıkcası kişisel olarak inandığım bir olgu değildir. bunca yıldır gerçekliğinin kanıtlanamamış olması da, gerçek olmadığını bence göstermektedir.

evreni fena patlatmışlar, hala kendine gelemiyor

(bkz: big gang theory)

evrenin 13,8 milyar yıl önce genişlemeye başladığını söyleyen ve neredeyse bütün fizikçiler tarafından kabul görmüş teori.

peki, zaman yoksa ne vardı?

big bang teorisi james webb teleskobunun yolladığı verilerle büyük darbe yemiştir. herşeyin teklikten gelmesi fikri dinlerin öğretilerine fevkalade uygundu. ha keza ateist kesimide tatmin ettiği için üstünde tartışma pek yapılmamıştır.
kainatın 13.8 milyar yaşında olmasına karşın 16 milyar yaşında olduğu ölçülen bazı yıldızlar vardı.
bu yıldızların yaşına güvenmek yerine, astrofizikçiler yıldızların yaşının hesaplanmasında hata olduğuna inanmayı seçtiler.
örneğin methusellah adı verilen hd140283 isimli dünyaya sadece 200 ışık yılı uzaklıktaki yıldızın yaşı önce 18 milyar yıl olarak hesaplandı, sonra 16 milyar yıla düşürüldü. kainat 13.8 milyar yaşındayken bir yıldız 16 milyar yaşında olamayacağı için yıldızın yaşı büyük çabalarla 14 milyara düşürülüp +- 2 milyar yıl hata payı eklenerek sorun çözülmeye çalışıldı.
ancak james webb teleskobu 13.5 milyar yıl öncesini görmeye olanak veriyor. ve 13.5 milyar yıl önce spiral galaksilerin var olduğu görülüyor.
peki bu ne demek? büyük patlamadan sonra iyonizayon adlı bir safha olduğu ve bu safhada yıldızlar oluştuktan sonra, bölgesel yerçekimlerinin etkisiyle galaksilerin oluştuğu sanılıyordu.
ancak bir iyonize gaz bulutunun galaksiye dönüşmesi bu günkü yıldızların hızlarına baktığımızda çabuk olabilecek bir şey değil. yıldızların galaksi oluşturup birlikte dönmesi en az iki milyar yıl alacak bir süreç.
aslında 12 milyar yıl önce galaksilerin varolması bile sorunluydu ancak ölçüm hataları denip önemsenmedi, ha keza 16 milyar yaşında yıldızlar bulundu ama bunlarada ölçüm hatası denilip yaşları erkene çekildi.
webb'in gösterdiği 13.5 milyar yaşındaki galaksiler kainatın çok daha yaşlı olduğunu gösteriyor.
bu arada 1950lerde ortaya atılan tired light teorisi yardıma koştu. kainatın yaşının bilinenin iki katı olabileceğini gösteriyor.
eğer tired light doğruysa evren 27.6 milyar yaşında ve james webb'in gösterdiği en yaşlı galaksi 26 milyar yaşında. ancak tired light teorisininde bazı problemleri var. o zaman niye bizim galakside 20 milyar ve üstü yaşta yıldız hiç yok? vs. vs.
bu 13.5 milyar yaşındaki görüntülerin galaksi olmadığı bunların başka evrenlerin görüntüsü olduğuda iddia edildi. (ayrıca bkz: paralel evrenler teorisi)
özetle james webb evrenin yaşını ve nasıl oluştuğunu bilmediğimizi gösterirken, ilk dönemler ne olduğunu gösteren iyi yanıtlar vermiş değil.

curutuleli yillar oldu.