league of legends

an itibari ile perma ban yediğim oyundur. pişman da değilim, o bot lane küfür edilmeyecek gibi değildi. 300 lira'dan fazla para da yatırmıştım ne salak herifmişim.

ciddi bir şekilde oynamıyorduk zaten, bir daha da oynayacağımı sanmıyorum. belki sözlükte küfür serbest olsaydı içimi buraya atıp, lol'den ban yemeyebilirdim

dünyanın en güzel oyunlarından birisi. ama alışınca bırakamıyor insan. bilgisayarda oynamak yerine telefonda oynamayı tercih ediyorum. daha rahat hissediyorum telefonda.

dünyanın en kötü oyunu.

ergen oyunu.

kimin oyunu kimler oynar bakmazsizin oyunseverlerin oynadığı etkisinin de kafa dagitma olduğunu oyun diye bilinir ben de.

mental açıdan çöküşte olan 10 insanın bir araya gelerek 5 vs 5 şeklinde çatıştığı oyundur. oyunda 4 koridor var ve bunlar mental açıdan çöküş seviyesi ölçmede kullanılabilir. üst veya orta koridor oynayan biri ise mental sağlığı %99 oranında hasar görmüştür. diğer koridorlardan pek korkmanıza gerek yok. kısacası hayatınızda bir şeyler yerinde gitmiyorsa ve artık yaşamdan zevk almıyorsanız bu oyuna giriş yapabilirsiniz. tebrikler artık sizde bir lol oyuncususunuz!

bir türlü ısınamadığım ve beceremediğim oyun.

vadi modunu 2-3 yıldır bırakmış olsam da tft modunu her gün oynadığım başarılı bir oyundur.

eskiden deli dehşet rank kasabildiğim fakat gelen güncellemeler ile mekanik olarak çok değişime uğrayan, golda kadar boş muhabbet dönen platta dön silver’a denen master elosunda bile toxic oyuncular barındıran bir tr server’ına sahip oyun. her sezon rahatlıkla master olabilen ben bu sezon plattan çıkamıyorum imdat. sırf bu yüzden bütün e sporculuk hayallerimden vazgeçerek günde 1 2 aram atıp çıkar oldum.

ablamın bana öğretmeye çalıştığı ama benim ısrarla anlamadığım ve çok sonradan kavrayabildiğim oyun. şimdi daha iyi oynayabiliyorum, yine de bir şey sorarsanız cevap veremem...

üst edit: jungler suserlar, jungle clear guide için mesaj kutuma portakal atabilirler ancak ormanda kha'zix ve lilia oynamıyorum bu yüzden bu iki hero için pek yardımım dokunmaz.

bir sihirdar tekrar bağlandı. evelynn'in ebediyete kadar görünmez olabildiği karanlık zamanlardan beri oynamanın bedelini; sadece ama sadece bir süreliğine shaco oynamaktan sıkıldığım için 'yuumi ile jungle dönerim aslında ben' noktasına gelerek ödediğim moba. sadece shaco oynayabilmek için katlanıyorum bu işkenceye gerçekten. şampiyona mini rework bile gelse alt f4 çekip silerim muhtemelen oyunu.

eu w'de 3 sezon challenger olmanın verdiği yetkiye dayanarak jungler suserlara amme hizmeti niyetine bir iki taktik verme niyetindeydim ancak türkiye sunucusu gerçek anlamda iflah olmaz durumda olduğu için en dipten başlamak makul görünüyor. ben şalteri çoktan indirdim; bu entry boyunca kimse benden efendilik beklemesin.*

bu oyunun %50'si matematik, %10'u yetenek, %25'i tecrübe ve oyun bilgisi, kalan %15'i ise zeus aşkına şu çalıyı wardla artık gerizekalı'dan geliyor. düzgün pathing, kazançlı roaming, counter gank taktikleri gibi durumlara nazaran çok temel bir konu bu ward meselesi ancak türkiye sunucusunda platinum'a yükselmiş oyuncuların bile bu temel gereksinim hakkında çok kısıtlı bir bilgisi bulunuyor gözlemlediğim kadarıyla. harita takibi yapmamak bir kenara kısıtlı görüş size direkt oyunu kaybettirir. bakın, kötü bir oyun geçirirsiniz demek değil bu. cehennemin 7. katmanında azaplar içinde acı çekerek kaybedersiniz demek istiyorum. düşük liglerde kabiliyet size oyunu kazandırsa bile üst liglerde ward atmayı bilmemek rakip tarafından ağır bir biçimde cezalandırılan bir harekettir. bundan sonra yazacağım her bilgi temel düzeyde olmakla birlikte daha bronz liginde biliyor olmanız gereken şeyler.

çalıya pusmuş ve tepenize atlamayı bekleyen ilahsindiren'li bir rengar ile aranızda yalnızca bir adet ward duruyor. o kontrol totemi size early game'de daha güvenli bir laning yapma fırsatı ve boş yere oyalanarak geri düşen bir adet rakip jungler verir. 75 gold'a anneniz babanız bile sağlamaz bu korumayı. red side ve blue side için ufak bir kaç totem noktası ekleyelim. karıştıranlar için; blue side daima dragon pit tarafındadır, red side ise nash's area. (not: jungler arkadaşların red side/blue side diyince direkt akılları red/blue buff muhabbetine kayıyor biliyorum ancak ne yazık ki dota 2 gibi radiant ve dire olarak ayıramıyoruz haritayı. bu sebepten blue side/red side diyerek böleceğiz.)

bottom lane için ilk kural oldukça basit; invade girişiminden şüpheleniyor olsanız bile asla 1.25 - 1.30 aralığından önce totem atmayın. her oyunun dinamiği farklıdır ancak standart bir oyunda ward gereksiz yere harcanacak bir ziynet değil. bilale anlatır gibi kafamızda kendimize tekrar ediyoruz; gerekmedikçe 1.30'dan önce ward kullanmak yok. unutmayın, ilk wave gelene kadar ward sizsiniz.

farazi bir örnek üzerinden ilerleyelim hatta çünkü her oyun kendine özgüdür, mesele işin mantığını anlamak sadece.

örnek bir senaryoda; red side'da oynayan jungler kırmızı güçlendirmeden başlıyorsa red side'da oynayan iki bot laner, ilk wave gelene kadar nehir tarafındaki çalıda sabit durmamak kaydı ile - thresh, pyke ve blitz gibi herolardan hook yeme ihtimaline karşı- bir süre bekleyerek jungler için mavi güçlendirmeye göz kulak olmalıdır. eğer karşı jungler; twitch, shaco, j4, alistar veya udyr gibi ilk aşamada gank atma potansiyeli yüksek herolardan birini oynuyorsa takımdaki support, nehirdeki çalıya -en ortada duran- 1.25 - 1.30 aralığında bir totem bırakır. bunun esas sebebi, jungler üstteki scuttle'ı alırken nehrin bottom lane tarafındaki scuttle'ı korumak ve rakip jungler'ın baskın tehdidine karşı erkenden pozisyon alabilmektir. süresi tam denk geliyor merak etmeyin siz orasını. eğer mid laner çoktan buraya bir totem bırakmışsa ve rakip adc, sup ve jungler görüş açınızdaysa o totemi dragon pit tarafındaki tribush'a atabilirsiniz. görüş totemi daha makul, kontrol totemini burada harcamayın. eğer rakip görüş alanınızda değilse, scuttle'ı alan jungler'a dragon pit konumundan scarra ward atmasını rica edebilirsiniz. bu farazi bir örnek olsa bile ward nasıl atılır konusu hakkında temel çıkarımları yaparak oyuna uyarlamanız için yeterli. eğer nautilus değil de janna iseniz mid laner'ın sizi olası bir pusuya karşı gözlemesi gerekir, karşıda hook mekaniği olan bir hero var ise koridorda görününe kadar adc'nin yamacından ayrılmayın. bu totemin amacı kibarca şudur; jungler sizin günah keçiniz değildir. nasıl early game'de o drake kendi kendine kesilmiyorsa, top lane veya bot lane tarafındaki jungler da diğer taraftaki scuttle'ı korumak için yeterli zamana sahip değildir. tembel kıçınızı kaldırın ve adama yardım edin.

top laner açısından başka bir senaryo yaratırsak eğer temel hatalardan birinin yanlış kontrol totemi kullanmak olduğunu söyleyebiliriz. bu hata yüzünden kaç oyun sattığınızı biliyor musunuz? tüm koridor oyuncuları için geçerli bu kural. baskın çıkamadığın hiçbir lane'de kontrol totemi harcama. blue side'da oynayan bir top laner için gördüğüm en absürt hatalardan birine örnek vermek gerekirse baskın çıkamadığı ve kule altına hapsolduğu bir laning senaryosunda nehirdeki çalıya kontrol totemi atmaktır. rakip jungler dive atmayı planlıyor olabilir ancak bu sizin 75 gold'u çöpe atmanızın mantıklı bir karar olduğu anlamına gelmez. o totem q stackleyerek tepenize binmeye hazırlanan bir irelia için çerezden başka bir şey değil ne yazık ki. adama kendi elleriniz ile gold ve exp hediye ettiniz, tebrikler. belki ilk kanı da verirseniz zavallı rakibiniz daha hızlı item tamamlar. b attıktan hemen sonra koridora dönerken kendi bölgenizdeki o küçük aradan duvar arkasına; çalının en ucuna bir görüş totemi atmanız yeterli. unutmayın, face-check en iyi ihtimalle ölüm, en kötü ihtimalle kırmızı ekranda parlayan bir lose yazısı getirecektir. eğer lane tam ortada freezlendiyse ormancınızdan top side'da nehrin yakınlarına geldiğinde nash's area'nın oradan red side'daki tribush'a kontrol totemi atmasını da söyleyebilirsiniz. lane ittirmeye karar verdiğinizde tepenize atlamaya çalışan kha'zix, muhtemelen bir sonraki gank denemesinde daha dikkatli olmayı öğrenir.

pekala, diyebilirsiniz ki bir kontrol totemini yanlış atmak neden önemli ki? 135 gold gibi az bir miktar geride kalmak size önemli gelmedi mi? böyle aptalca bir hata size oyun kaybettirecek kadar önemli değildir herhalde, öyle değil mi? why not? o halde o 135 gold size oyunu nasıl zehir edebilir bir bakalım.

pekala, ona hediye ettiğiniz goldlar sayesinde sizden önce core item'ını bitirmiş ve yeni aldığı hextech rocketbelt ile base'den çıktığı gibi mid lane'e sneaky roam atmaya karar vermiş bir adet top laner akali fikri kulağa iyi gelmiyor. bundan daha kötüsü ise o akali'nin önce sizi bir güzel keserek mid lane'e roam atması olabilir ancak. tebrikler, mid laner artık sizden nefret ediyor ve ölene kadar sizi lanetledi. 2 kill almış fed bir akali koridora geri döndüğünde ya yeniden siyah ekran göreceksiniz ya da iyi bir ormancıya sahip olmak için dua etmeye başlayacaksınız ki unutmayın, en iyi ormancı daima rakip ormancıdır. düşük liglerde o 2 kill çok anlam ifade etmeyebilir ancak yüksek liglerde maçın kaderini belirleme ihtimali yüksektir. ek olarak 135 gold fark için bu kadar olay çıkarıyorsak farma yattığınız zaman last-hit neden ölümcül derecede önemlidir bahsetmiyorum bile. last hit atmakta zorlandığınız hiçbir şampiyonu dereceli maçlarınızda lütfen oynamayın. garen ve urgot'un early game'de farm hızına bakarak bile rahatlıkla mecbur kaldığınız zaman kimi seçmeniz gerektiğini biliyorsunuz.

top lanerınız akali'yi snowballing (snowballing derken porno endüstrisine bir gönderme yapmıyorum ama dürüst olalım; bu da rakip için bir çeşit porno deneyimi gibi, ha?) etkisine sokmaya meyilli bir feeder ve siz power spike için early game'in bitmesini bekleyen mutsuz bir zed'siniz. (zaten türkiye sunucusundaysak ve mid laner iseniz muhtemelen ya zed, ya yone ya da yasuo olmanız olası.) bu koşullar altında atabileceğiniz en güzel totemdir sneaky ward -deep ward da denir- çünkü rakip jungler top lane'de vakit kaybetmek yerine -ki sizin jungler mecbur orada camplemek zorunda- mid ve bot lane taraflarında dolanacak. peki nedir bu sneaky ward? eğer red side'da iseniz rakip jungler'ın keskin gaga orman kampının bulunduğu patikaya görüş totemi bırakmak hem ormancınız için hem sizin için iyi bir görüş sağlar. blue side'da iseniz bot lane taraflarına roam attıktan sonra, hemen dönüşte rakip jungle'a hızlıca girerek mavi güçlendirme ile mid lane arasında kalan patikaya görüş totemi bırakabilir ya da çalının hemen uç kısmına (orman içinde çalının ortasına ward atılmaz çünkü daha az alan görüşü verir) kontrol totemi bırakabilirsiniz. yine blue side mid laner için en gerekli totemler noktalarından biri, eğer rakip jungler; kha'zix, j4, lee sin, volibear ve rengar gibi atılma mekaniğine sahipse ve koridoru ittirmeye çalışıyorsanız uygun bir mesafede durup duvar arkasından rakip jungler'ın keskin gagalarına ward atmaktır yine. diğer wardlar zaten aldığınız infoya göre lane'nin sağ veya sol tarafta yer alan çalılarına atılır. roam attıktan sonra nehir üzerinden kendi koridorunuza dönüyorsanız eğer ortadaki çalıya da ward atabilirsiniz. hem gank yemekten korur hem de yukarıya mı yoksa aşağıya mı attığınıza göre; ejderha,alamet ve baron için kısmi bir görüş sağlar.

jungler için ward atmak daha komplike bir sisteme sahiptir çünkü oyunun her yerinde olmak zorundadır. ormanı clearla, gank at, counter gank at, tekrar objektifleri temizle, counter jungle... vs. uzar gider bu külfetli liste. zombie ward meseleleri falan da var ama hiç bulaşmak istemiyorum. bu yüzden oyun içinde bambaşka dinamikler ortaya çıkıyor. erken oyunda mümkün mertebe kontrol totemlerinizi atacağınız gank için uygun bir ortam hazırlama amacı ile kullanın ve mid game ya da late game'de asla uzak görüş totemi alma hatasına düşmeyin. bu top laner ve adc'nin görevi. paranızı kahin merceği'ne yatırmanız gerekiyor. en geç dakika 6-7 aralığında kahin merceğini almanızı tavsiye ederim. ilk counter jungle girişiminizden sonra -eğer lv. ve cs'de arayı açmışsanız ve bir kaç kamp temizleme şansınız olduysa- tekrar rakip ormandaki sizin temizlediğiniz kamplara totem atarak zaman kaybetmeyin çünkü artık rakip orman kamplarının zamanlaması sizin elinizde zaten. onun yerine lane'lere yakın patikaları totemlemek takım açısından daha avantajlı olacaktır. o adamı zaten bir sonraki gidişinizde kolayca kesme fırsatınız olacak.

zaten bu sezon gank metası. early game'de kulelerin çabuk düşmediğini göz önüne alırsak roam ve gank temelli bir oyun var elimizde. jungler rolü gitgide ormandan uzaklaşarak baskın atma ve oyunu hareketlendirme üzerine şekilleniyor. bunu kullanmak gerek. hatta bu sezon için açıkça tüm jungle mainler için verebileceğim tek tavsiye şu; bu sezon size kolayca plaka söktürüp, gank attığınız lane için 'open blabla' yazısı yazdıracak favori ormancımız bir top lane herosu olan volibear. neyin otpsi olduğunuzun önemi yok, alıp oynayın. roma'yı yeniden yıkacak kadar küfür ve lanet işitmeyi başarmış bir shaco main olarak bunu kabul etmem gerekiyor ki meta bu durumdayken shaco oynamayı düşünmeyin bile. ap/ad oluşunuza göre rakip jungler tarafından çıkılacak tek bir bot/çizme/ayakkabı, bütün erken oyununuzu bitirir.

normal şartlarda özellikle yüksek eloda bir şampiyonu kendi rolü dışındaki rollerden birinde oynamak rakip tarafından ciddi bir biçimde cezalandırılma sebebidir. bunun bariz bir örneği olarak taric jungle diyebilirim sanırım. düşük elolarda basitçe lig atlamayı sağlayan bu seçim yüksek elolarda kolayca başınıza dert olabiliyor ancak volibear için bu geçerli değil. özellikle son iki sezondur tanky şampiyonları durdurulamaz yapan tank metası oyunu çekilmez bir duruma getirdi. volibear, ormanda oynamak için tasarlanmış heroların yanında bile çok hızlı clear atan bir şampiyon olmasının yanısıra tek bir item ile power spike yaşayabiliyor. hem tank hem de yapılan builde ve rünlere göre burst hasarı inanılmaz. skill setinin -özellikle ulti- gank atmak için çok uygun olması bir kenara oldukça kolay bir biçimde sion gibi plaka sökebiliyor. tek problem kayn gibi şampiyonlara nazaran biraz hantal olması ancak volibear ile birebir hasar takası yapabilecek jungler çok, çok az çünkü counter play'i yok. yani... counter play'i çığlıklar atarak arkanıza bakmadan koşarak kaçmak muhtemelen. iyi ihtimalle elbette.

evelynn, shaco, kara hasat rünü ile girilmiş gölge suikastçi kayn, kha'zix, elise gibi sustain'i oldukça düşük -gerçi kayn, vlad gibi hızlı can yenileyebilen bir şampiyon ama anladınız siz- olan ve gank attığı lane'de uzun süre barınamayan glass cannon dediğimiz squishy şampiyonlara nazaran volibear, rammus, amumu, sejuani, olaf, mundo gibi tanky şampiyonlar seçmek bu sezonda hızlı lig atlamanızı sağlar.

yeni meta açıkça burst hasar çıkaran kırılgan jungle herolarını dizginliyor. özellikle evelynn için bu meta neredeyse felaket diyebiliriz. olası bir volibear vs evelynn eşleşmesine baktığımız zaman, early game değil seçim ekranı oyunun kaderini belirliyor.

evelynn ile 6. seviyeye ulaşmadan gank atmak çoğu zaman felaketle sonuçlanmaya açıktır. özellikle uygun bir pozisyon ortaya çıkmadıysa kendi ormanımızı bile rakip takıma saygı duyarak dönmeye mecbur olduğumuz bir durum söz konusu. şimdi ufak bir parantez açmak gerekiyor burada. kimi oyuncular evelynn'in 6. seviyeye ulaşmadan da işlevsel olduğunu iddia edebiliyor ancak burada bir çelişki mevcut.

lig atladıkça bununla doğru orantılı olarak oyun bilgisi daha yüksek olan yani 'sürpriz fırsatı' gibi durumlardan yararlanamayacağınız iyi oynayan rakipler de artmaya başlar. bu yüzden gold eloda 6. lv olmamış bir evelynn ile gank atıp hiç hasar yememiş bir rakip birimi kesebiliyor olmanız grand master liginde aynı senaryonun işleyeceği anlamına gelmez. olası bir senaryoda istediğiniz kadar iyi bir oyuncu olun; evelynn ile gank attığınız sırada counter gank atmış bir volibear'la trade'e girmek size rahatlıkla kaybettirecektir. ne yazık ki acımasız matematik kuralları. üstelik artık öyle tek atıp çıkabileceğiniz bir meta da yok. ayrıca belirtmek gerekiyor ki bu oyunda bunun da içinde olduğu 5 adet temel kural bulunur zaten. bilmeyenler için hatırlatma:

1- skill setinde zehir bulunan şampiyonları oynamak bir çeşit karakter bozukluğudur.

2- jhin, shaco, cait ve teemo'nun olduğu maçlarda her çalıya babanın tarlasıymış gibi girilmez. bunun bir üstü singed kovalamaktır.

3- ward atmazsan kha'zix cesedinin üzerinde taunt atar.

4- vlad top lane şampiyonu değildir ve riftmaker ile vlad oynanmaz.

5- evelynn ultisini açmadan önce gerekirse kendi orman kamplarından bile feragat ederek rakip jungler'a saygı duymak zorundadır. lv. 6 olunca oyunda yaşayan düşman birim bırakmıyor zaten.

ehm. evelynn -ultisi açılmadan önce- ve shaco gibi şampiyonlar oyun başında kill alıp öne geçmek istiyorsa mecburen ks atmak zorunda. sezon 2'den beri shaco main olan biri olarak söylüyorum bunu. ks atmak zorundasınız. hele ki meta bu hâldeyken bu şampiyonlar ile oyuna girdiyseniz buna gerçekten mecbursunuz ancak kendi takımınızı çok geriye düşürmeden bunu yapmanız gerekiyor çünkü oyun uzadıkça burst hasarı yüksek olsa da kırılgan olan bu şampiyonlar oyunu taşımaya elverişli değiller. mesela zed de bu kategoriye girer çünkü power spike'ı mid game'de yaşar ve late game'de işlevini yitirmeye ve düşüşe geçmeye başlar. ya da early game'de gank canavarı olan lee sin oyun uzadıkça ve işler dakika 50'ye sarkınca adeta bir topçu minyon oluverir gibi örnekleri çoğaltabiliriz. volibear gibi şampiyonlar ise haritada hakimiyet kurabildiği için evelynn ve shaco gibi şampiyonların azıcık kalmış umudunu da ellerinden alabiliyor. ks meselesine dönersek eğer; dediğim gibi, bunlar tamamen tecrübe edinerek sınır çizilebilecek şeyler. gerekli ks de tıpkı roaming gibi ya da counter jungle gibi oyunu okuyabilecek tecrübe ile şekillenir. bu tecrübeyi de harita takibi sağlar aslında. yani konu yine şarap çanağına tükürdüğümün totemlerini düzgün atmanıza geliyor.

gerçi roaming için ufak bir tüyo verebilirim sanırım. eğer lane aşamasında rakibi mental olarak oyundan düşürecek kadar ezmediyseniz sneaky roaming daha iyidir çünkü base'den başka bir koridora gitmek hem rakibinizin diğer takım arkadaşına info vermesini zorlaştırır hem de olası bir durumda sizin koridorunuz karışırsa geri dönmek daha hızlı olacaktır. eğer sizin jungler gerçek anlamda ezilmişse ve rakip jungler sizin ormanı kendi ön bahçesi yapmış vaziyette haraç kesiyorsa sneaky roaming sizin ölümünüzle sonuçlanabilir. ya da rakip jungler alameti almışsa koridorunuza geri döndüğünüzde graves'i kulenizi sırtlamış götürüyorken bulabilirsiniz. kazançlı roaming daima pozisyon yakalamaktan geçer. fed durumda iseniz, başına ödül konmuş olan şampiyonları gözünüze kestirip uygun pozisyon kollayın. siz ne kadar fed iseniz o da o kadar fed ancak ultisi hazır ve tüm spelleri yerinde bir zed için 4 kill almış bir miss fortune; tabakta dumanı tüten bir biftek gibidir. o bedava 500 gold ile kendinize yeni item alarak rakip mid laner'a hayatı daha da zehir edebilir, belki minnettar support ve adc'den honor bile kapabilirsiniz. üstelik yeni meta sağ olsun, koridoru terk etmek eskisi kadar cezalandırılamıyor.

hadi farklı bir senaryoya bakalım. adc'niz olacak o sivir, oyun başında eteğinize yapışarak heal basıp kalkan atın diye size yalvarırken bir kaç fazladan kill alınca siz asist bile alamadan rakip birimleri katledecek kadar şımardı mı? kendinizi işlevsiz hissettiğiniz için monitör başında kek yiyerek oyunun bitmesini mi diliyorsunuz? hiç sorun değil.

haritaya biraz bakarsanız rakip heimer -ki roam atmanın en riskli olduğu şampiyonlardandır, önermem- zavallı zoe'yi bulduğu ilk fırsatta keserek ona oyunu zehir ediyor olabilir. o yüzden iyi bir sup olup, zoe'nin koridoruna roam atma zamanı gelmiş demektir. tüm lane'ler iyi durumda mı? o zaman early game'de ormancınızı counter jungle fikri ile ayartabilir ve arada kurt, kuş, ne bileyim gromp falan çalarak koridorunuza dönebilirsiniz. geç orta oyun ve geç oyunda mid lane'i açmaya oynayabilirsiniz. iyi ihtimalle counter jungle sırasında rakip ormancıyı kesme konusunda katkı payınız olur, kötü ihtimalle ise rakip jungler yaptığınız şeyin intikamını koridorunuza gank atarak alabilir. yine de avantajlı çıkarsınız zira zaten fed olan nişancınız tek başına farmlayarak daha da fed olmuş durumdadır.

ancak şöyle ki, adc tam anlamıyla bir hyper-carry ise ve late game'de durdurulamaz olsa bile early-mid game sürecinde korunmaya gerçekten muhtaç durumdaysa çok fazla roaming mantıklı bir seçim değildir aksine oyun kaybettirir. özellikle skill setinde ezreal ya da vayne gibi sampiyonların aksine kaçış mekaniği bulunmayan, kolayca lane freezleyemeyen, gelen wave'i ittirmekte zorluk çekebilecek ya da spellerini harcamış adc'ler, koridorda tek bırakılmamalı. rakip jungler haritada yoksa veya ölü değilse de pek roam atmayı tercih etmemek gerek. nautilus gibi hantal supplar yerine pyke veya senna gibi hem hızlı hem hasar çıkarmaya elverişli supplar başarılı roamlar için daha uygundur. ilginç bir biçimde biraz hantal olsa da leona ile başarı ihtimali yüksek roamlar atabilirsiniz. amumu gibi hard cc ormancılar ile birlikte senkronize oynadığında attığı roamlar onu koridor canavarına dönüştürebiliyor.

pathing için de aslında yine aynı örnek oyun şeması üzerinden giderek tüyo verebilirim. uzun bir konu. hadi senaryoyu yaratalım!

smite + ignite ile oyuna girmiş olan ve agresif bir oyun tarzı sergilemeye meyilli bir hecarimsiniz zira hecarim oyunun erken aşamalarında 3 kill alarak bile kartopu etkisine girebilir ancak late game'de düşüş yaşar. bundan ötürü early-mid game oyunu sergilemek zorundadır ve bu da karmaşık bir pathing demek. üstelik 1v1'de onunla başa çıkabilecek az sayıda şampiyon mevcut. bu da onu bu örnek için neredeyse biçilmiş kaftan yapıyor. (ek bir parantez açacağım; genellikle power spikes çift prensip ile işlemez ancak hecarim gibi şampiyonlar bunun istisnasıdır zira hecarim ultiyi aktif ettikten sonra core item'ı diyebileceğimiz trinty force'u çıkmasıyla birlikte tam bir gank canavarına dönüşür.)

gank atabileceğiniz 3 koridor'un durumu pathing için oldukça önemli, şimdilik rakip jungler'ı bunun dışında bırakacağız. rakip top laner'ın mordekaiser ve mid laner'ın leblanc olduğu; bottom lane'de ise pyke ve jinx'in bulunduğu bir senaryoyu ele alalım. hecarim bu gibi bir durumda nasıl bir pathing izlemeli? bunu koridorları aşamalandırarak çözüyoruz aslında. üzerinde durulacak ilk konu; bu koridorlardaki rakip şampiyonlar oynadığım şampiyonu ne kadar counterlayabilir?

mordekaiser gibi şampiyonlar, hecarim ile 1v1 atabilecek seviyededir. bu durumda ilk aşamada top lane bizim için zor bir koridor olarak işaretlenir. yani gerekli şartlar oluşmadıkça gank atmaktan uzak durmak elzemdir. leblanc, hecarim karşısında hasar açısından erken oyunda şansı olmayan bir karakter ancak kaçış mekaniği bu baskından eli boş dönme ihtimalimiz olduğunu gösteriyor. bu sepeten mid lane ilk aşamada orta seviye bir koridor olarak işaretlenebilir. bu, kibarca şu demek; başarı oranı yüksek ancak zorlarsan boş yere zaman kaybettiğin ile kalırsın. jinx, ne yazık ki; jhin, cait ve ezreal gibi hecarim karşısında kaçabilecek ya da onu yavaşlatabilecek bir adc değil, üstelik pyke'ın skill seti de morgana ya da lulu gibi hecarim'e erken oyunda karşı koyabilecek bir yetenek barındırmıyor. bu, hecarim'e karşı kötü bir pick bundan ötürü bot lane kesinlikle kolay bir koridor demektir. demek istiyorum ki; katliam yapmak için güzel bir gün!

ikinci aşama daima koridorun durumudur. rakip takım koridoru ittiriyorsa ve sizin kule altınıza kadar dayanmışsa kesinlikle o koridor gank için açık bir hedeftir ama bu oldukça bariz ancak orta ve kolay koridorlar kesin bir skor vadediyorken zor koridorlarda eliniz boş dönebilir ya da birebir bir takasa mecbur bırakılabilirsiniz. geri düşmek riskliyse ya da üzerinizde ödül varsa seçiminizi pozisyon uygun olsun ya da olmasın en kolay koridordan yana kullanın.

üçüncü aşama ise sizin takım üyelerinizin karşı takımı erken oyunda ne kadar counterlayabileceğidir. üçüncü aşama daha çok erken oyunda çok hasar çıkaramayan, squishy olan ya da ivern gibi destek odaklı yetenek kitine sahip olan jungler'lar içindir.

bu üç aşama bize lane'leri; zor, orta ve kolay olarak işaretleme olanağı sağlar. ancak gerçek bir oyun sırasında ward kullanımı, harita hakimiyeti ve rakip jungler'ın pozisyonu da önemli etmenlerdir. yani bu sadece olası pozisyonları öngörebilmemizi sağlayan bir sistem ve değişkenler sayesinde oyun sürecinde koridorlar zor-kolay skalasında sürekli yer değiştirmeye açık. ellerinizden tutarak sizi rakip nexus'a götürmesini beklemeyin.

pathing mümkün mertebe zor olan koridor tarafından başlayarak clear atmak ve kolay olan koridora bu şekilde ilerleyerek üst üste gank atmak üzerine yapılmalıdır. özellikle rakip jungler bizi kolay kolay counterlayamıyorsa oyunu mid game'de tamamen bitirmiş olursunuz.

blue side'da olan hecarim için bu düzen şöyle gerçekleşiyor; mordekaiser zor bir koridor bundan ötürü mavi güçlendirmeyi, gromp'u, kurt kampını ve scuttle'ı temizleyerek orta seviyeli bir lane olan mid lane'e yani leblanc'a baskın denemesi yaparak - ilk gank denemesinde bir spell almanız yeterlidir- hızlıca lane'i terk edin. kill almak zor ise oyalanmaya gerek yok. uygun pozisyon sağlandıysa yani rakip çok pushladıysa koridoru, bot lane'e baskın düzenleyip kill çıkarmak (eğer uygun pozisyon yoksa önce orman kamplarını temizleyip, scuttle'ı alın) ve dönüp ormanın bu kısmına clear atarak yeniden bot lane'e baskın atmak için çalılarda totem olup olmadığını kontrol etmek en makul tercih. bot lane'de ikinci baskından avantajlı çıkıldıysa sonraki aşama yeniden mid lane'e giderek kill çıkarmaya çalışmaktır. eğer bu gank başarılı olursa mid lane de artık kolay bir lane olarak işaretlenebilir. zor koridorlara eğer rakip çok pushlamamışsa, rakip jungler counter gank atamayacak bir durumda değilse, rakibin canı %25 bandına düşmemişse ya da önemli spellerini harcamamışsa gank atmaya çalışmayın. dive atmayı denemeyin bile çünkü en iyi ihtimalle boş yere oyalanır ve exp'de geriye düşersiniz, en kötü ihtimalde ise öldürülerek geriye düşersiniz. pathing tamamen ne yaptığınızı bilmek demektir. kestiğiniz kampların süresini aklınızda tutmayı ve diğer şampiyonların skill setleri ile çıkarabilecekleri hasarı gerçekten bilmeyi gerektirir. bu da, başta dediğim gibi deneyim ile ilgilidir ama kim takar deneyimi? sadece durun ve düz mantıkla bakın olaya.

şaşırtmaca veya kaçabilme becerilerine sahip olan talon, zed, neeko veya lissandra mı daha basit bir hedeftir yoksa yeterince hantal olan kog'maw, tryndamere ve viktor mu? leona, nautilius, zyra gibi hard cc herolar mı gank atmaya daha müsaittir yoksa soraka ve seraphine gibi daha kısıtlı cc'lere sahip herolar mı? cevap oldukça açık görünüyor, ha? skillshot yeteneklere sahip olan herolar diğerlerine nazaran daha kolay gank atılabilir herolardır mesela. dümdüz bakınca her şey çok net özünde. tabii bunların yanında senin nunu, viego ve hecarim gibi mi yoksa ivern, kindred, karthus gibi bir hero mu olduğun da önem arz ediyor. gold liginde karthus ile 4. maçınsa gidip darius'a gank atma yani.

neden takım üyemizi zor geçme ihtimali yüksek bir koridorda ölüme terk ediyoruz da zaten kazanılmaya müsait koridorlarda zaman kaybediyoruz denilebilir. tam da bu sebepten bunu yapıyoruz. bu senaryoda kolay olarak işaretlediğimiz bot lane üzerinden örnek vermek gerekirse eğer; rakip adc ve supp'u bir tur kestikten sonra ikinci defa başarılı bir gank atarsanız rakip takımın çok az seçeneği vardır. ideal senaryoda şu iki olasılıktan biri gerçekleşir:

a) rakip jungler muhtemelen mid laner ile birlikte bot lane'e uğramak isteyecektir. eğer haritada görüşünüz varsa bu girişimi kolayca bertaraf edebilir; sustain'i yüksek şampiyonlara sahipseniz rakip jungler ve mid laner'ı koridorda oyaladıkça oyalayabilir ve hatta gold ve exp farkını avantaja dönüştürerek fazladan kill çıkarabilirsiniz. en kötü senaryoda bile siz dahil olmak üzere takımdaki bot laner ve mid laner öne geçerken rakip takım çok fazla exp ve gold kaybedecektir.

b) genelde düşük liglerde görüldüğü gibi yüksek elolarda da rastlamanın nadir olmadığı diğer durum ise rakip adc ve supp'u açıkça kendi hâline bırakan bir rakip takımın varlığıdır. bu benim en sevdiğim olaydır genelde zira alakasız şampiyonlara alakasız rünler girip alakasız buildler çıkarak camplediğim koridorun ilk kulesinden kolayca plaka söküp dakika 10'da 'open blabla' yazdırmayı severim.

split push meselesi var bir de değil mi? özellikle plaka biçen herolar metada cirit atarken bunun hakkında da konuşmak gerekiyor. mevcut takım komp'u ve oyun içinde kurduğunuz baskıya göre hangi düzende split push yapacağınız çok değişken aslında ama takımda aynı anda yorick ve malzahar gibi split pusher herolar bulunuyorsa 1-3-1 düzeni her zaman daha sağlıklıdır ancak aggroyu alıp 1.000 yıl ölmeden kule altı bekleyebilecek bir top laner'a sahipseniz 1-4 düzeni oyun kazandırır zira ya rakip takım mid lane'i tutmak için 5-4 bir teamfight kovalar ve sonucunda top lane'de en iyi ihtimalle inhibitör kaybeder ya da sizin top laner gereksiz tank olduğu için ve tank itemleri ile garip bir şekilde ölümcül hasar çıkarabildiğinden üst koridora gelenlerin bir kısmını kısa yoldan base'e gönderir kalanları da dakikalarca oyalar ve siz de mid lane'den inhibitör'e dayanırsınız. sion, tahrip ile birlikte tam bir kule canavarı bu yüzden takımınızda sion varsa 1-4 çok iyi bir seçim. üstelik ultisi hızlı bir biçimde mesafe katedebildiğinden bu gibi durumlarda çok işlevsel olacaktır. backdoor kadar keyifli ne var bu oyunda?

bir de rica ediyorum ezberden build yapmayın ya da ezber bilgiler ile oynamayın. karşı takımın tamamı hard cc olsa bile sıvışma odaklı rün ve itemler ile rahatlıkla master ile oyun bile taşınabilir mesela. otp iseniz buildi duruma uyarlamayı öğrenin. her maç aynı build işlemez. karşı takım bir salaklık ile full ap bir komp yapsa inatla thornmail çıkacak oyuncular biliyorum. sonra 'rakip takım bi aman versin artık ama!' noktasına gelmek işten bile değil. tabii bu deneysellik meselesini abartmayın. oyunumda riftmaker almış vladimir görmek istemiyorum. inanın bana, kimse istemiyordur. illa oymamak istiyorsanız benim psikiyatristime yönlendirebilirim tabii. yine de dediğim gibi; ben alınca o kadar vurmuyor bu hero diye sızlanmanızın tek sebebi genelde yanlış build kullanmaktır.

ek olarak; rica ediyorum sabit kamera açısı ile oynamayın. harita takibi sadece mini map'e bakılarak yapılırsa anlam ifade etmez. global ultilere sahip olan -soraka, sion, pantheon, jinx, karthus, ezreal, senna ve ashe gibi- şampiyonlar için geçerli değil sadece bu durum, sizin için de geçerli. top lane'de öylece farmlayan bir nasus değilseniz lütfen haritayı takip edin.

aslında manas destanına yeni bir soluk getirecek kadar yazıp bin çeşit senaryo için farklı oynanış biçimleri anlatırım ancak bilirsiniz; her zaman maçın en güzel yerinde duyulduğu gibi:

bir sihirdarın bağlantısı koptu.

shaco, fiddle ve evelynn üçgeninde sıkışıp kaldığım oyun sürecinin hatrına çok sevdiğim bir şiir ile bitireyim tanımı:

5 tane hayatı yolunda gitmeyen insanın diğer 5 tane hayatı yolunda gitmeyen insanlar aşağı yukarı 1 saat vakit geçirmesidir.

bu aralar bana herkesin tavsiye ettiği oyun

pazar günü son kez hayatımın maçını oynadığım oyun. knight online, dota ve lol gibi oyunlar olmasaydı bir sözlük sahibiydim şu an. yoldaş'ın yerinde ben vardım.

10 yıl düzenli olarak oynadım, en son pandemi döneminden beri geçen ay oynamıştım, ta ki pazar gününe kadar.

arkadaşlarla her zaman gittiğimiz cafe de çalışan genç bir garson var. bizimkiler wild rift oynuyor, arada lol muhabbeti dönüyor. genç 2-3 haftadır bizimle muhabbete girmeye çalışıyor. konu hep lol üzerinden yürüyor. en son cuma günü abi bizim takım var bir maç atalım mı? dedi. dedik olur, pazar gününe sözleştik.

pandemi döneminden beri aktif olmayan lol whatsapp gurubu pazar gününe kadar susmadı. hangi karakter nerf yemiş, hangi karakter buff almış bilgi akışı akıyor. bot koridoru uyum arayışı içerisinde, jungle oyuncumuz orman haritalarını inceliyor. analiz üstüne analizler kasılıyor. sanki g2 esports anasını satayım. arada ulan veletlere yenilirsek bir daha o cafeye gidemeyiz muhabbeti dönüyor.

pazar günü bakırköy'de bir internet cafeye çağırdılar bizi ama ne internet cafe var ya. klavyeleri falan böyle ışıklı falan. bizim zamanımızda bakırköy meta cafe de böyle ışıklı klavye olsaydı çalarlardı. kulaklıklar, klavye, bilgisayarlar, sandalyeler falan inanılmaz iyi. iki takımın vs atacağı alan bile ayrı. arena bölümü diyorlar. şahsen ben o odaya girerken arena yazısını gördüm ya ekstra bir moda girdim.

öncelikle söylemem gerek, z kuşağı bilgisayar oyunlarında aşırı iyi. bizim kuşakta iyiydi ama z kuşağı canavar gibi yemin ederim. ancak ne kadar iyi olursan ol, takım müsabakalarında rehavet var ya rehavet çok kötü bir şey. küçük görmeyeceksin, yaşlı demeyeceksin tecrübeliyse ekstra bir efor sarf edeceksin.

17-22 yaş arasındaki gençler salağa anlatır gibi kuralları anlattılar. serilerde 3 yapan kazanıyor.

gencolar 2-0 öne geçtiler. mola istedik. çıktık sigara içiyoruz. jungle oyuncumuzu mahvettik. zaten biraz anlaması kıt bir arkadaş. lakabı işlemci, fazla ısınınca mavi ekran veriyor. mesela benim rehberimde fatal error diye kayıtlı kendisi. bir halı saha soyunma odası motivasyon konuşmasıyla geri döndük arena salonuna. konuşma ise adamlar da bir şey yok yeneriz. mükemmel bir motivasyon konuşması.

zar zor, g*t zoruyla 2-2 yaptık maçı. bu sefer onlar başladı kendi aralarında kavga etmeye. son maç, sesi duyan arena salonuna geliyor. 30-40 kişi oldu trübün denilen ufak yerde.

son maç öncesi taktik değiştirdik. adc oyuncusuyum, son maç koridor değiştirip top lane oynayacağım. en kritik taktiğimizi uygulayacağız. oyuncu seçim alanında gençler hata yaptı. karşımda oynayacak oyuncu pantheon seçti. clark olaf, clark olaf bağırmaları arasında olaf kitledim. oyuncu seçim sayfasında üstünlüğü ele almıştık. trübünden oooo sesleri geldi viking karakterimize. rakibin pantheon kitlemesi işimize gelmişti çünkü bu durum takım taktiğimizin lehineydi.

muhteşem taktiğimize gelince her zaman işe yarar. top lane kule altı, safe kalıyor. vs atmak yok sadece farm yapıyor. böylelikle jungle oyuncumuz bir koridor yükünden kurtuluyor ve hiç yardıma gelmiyor. tüm destek diğer iki koridora. şimdi karşımdaki oyuncu pantheon almış, tam bir erken oyun karakteri. zaten safe ve farm pozisyonunda kalan benim için zaman ilaç gibi çünkü 8lvl sonra pantheon'un olaf karşısında gram şansı yok ve aynen öyle oldu. 10lvl sonrası 4 kill üst üste çıkarttım.

son maç büyük mücadeleye sahne oldu ve biz kazandık. +30 yaş adamların sevinci görülmeye değerdi. evli barklı, çoluklu çocuklu adamlar koyduk mu lan diyerek birbirimize sarılıyoruz, bağırmalar, mid oyuncumuz yerde kayarak henry gol sevinci yaptı, ben pc ekranına bakıp zafer yazısı çıkınca siuuu diye bağırdım. en normal sevinci ben yaptım düşünün. salondan çıkınca eşini arayan bile oldu. sanki ülker arena'da dark passage'ı yenmişiz. abi bir maç oynayalım dediler oynamadık. işimiz var dedik kaçtık. oynar mıyız lan bir maç daha. haşıııırrttt diye koymuşuz miss gibi.

güzel oyundur, arkadaşlarınla oynadığın zaman daha bir güzeldir.

sayesinde arkadaşlarla makarasını yapacak yeni bir anı daha ekledik. valla hepimizin çok ihtiyacı varmış.

ilk defa lol sayesinde tatlı bir anısı olan birinin anısını yüzümde bir tebessümle okudum.

senelerdir oynuyorum ve kendimi başka bir oyuna nedense veremiyorum. tek başıma oynayabileceğim en iyi oyun gibi.
eski sezonları özlüyorum ayrıca. şu an oyun çok farklı bir hal aldı ve hiç hoş değil. oyun çevirmek veya oyunu koparmak eskiden bu kadar kolay değildi. eski harita zamanları özellikle prime dönemiymiş değerini bilemedik.
support mainim bu arada. duo girmek isteyenler için bir mesaj kadar uzaklıktayıım.

çıktıktan 3 ay sonra başladığım oyundur. o zamanlar lisedeyim tabii. sınav haftaları dışında eve gelince arkadaşlarımla skype'tan konuşarak oynuyoruz. 4gb kotalı adsl var o zamanlar her güncellemede yürekler ağza geliyor. o zamanlar böyle popüler değil oyun yabancılarla ingilizce yazışma pratiği de oluyor bize. tr server'ı yok avrupada oynuyoruz. türk oyuncu da şimdiki gibi çok olmadığından türk denk gelince inanılmaz mutlu oluyoruz. 5v5 uzun sürdüğü için ilk zamanlar 3v3 oynuyoruz ekseriyetle ama 5v5 in tadını alınca da bırakamıyoruz. zaten sadece bu iki seçenek var o zaman, abidik gubidik modlar ve rank sistemi falan yok. malady yasaklanmamış, teemo ile milleti kanser ediyorum, warwick skilleri ile yakaladı mı affetmiyorum, ashe (o zamanlar aşhe diyoruz) ile milleti mıhlıyorum falan. üniversite sınavı hazırlık seneme kadar çok güzel zamanlar geçirdim, kafa dağıtıp büyük zevk aldım oyundan. burada bir süre ara verdim oyuna. üniversite sınavı sonrası da hemen başlayamadım. tekrar döndüğümde oyun türkiyede ve dünyada çok popülerleşmeye başlamıştı, e-spor dalgası geliyordu yeni yeni. işte burada soğudum oyundan. tamamen kazanmak üzerine oynamak, minyonları kaçırmadan kesmeye çalışmak, item kurgulamak, rankın yakın değilse arkadaşınla oynayamamak vb. sanki her şey tamamen profesyonelleşmişti ve bir yapaylık gelmişti. bu dünya bana hitap etmedi iste dostlar. ben o eskiden okuldan gelip zevk için oynadığım amatör ruhlu oyunu seviyordum bu robotlaşmış oyuncuları olan devasa endüstriyi değil. hala arada girip biraz oynarım o yılları yad etmek için ama o tadı alamıyorum artık. bu yüzden hep eskiye özlemle buruk bir şekilde anacağım bir oyundur league of legends efsanesi.

10 küsür sene oynadım belki şu s. oyununu. bir boka da yaramadı. tek güzel yanı, lise son sınıfta dersler boş geçtiği için net kafeye giderdik. maç aralarında kafenin önüne sigaraya çıkardık. o sigaralardan aldığım hazzı başka hiçbir şey de almazdım.

olabildiğince hızlı bir şekilde bırakılması gereken, bağımlılık yapıcı özelliği çok ince ayarlanmış bir oyundur.

ben çıktığı günden, gamersfirst'in elinden çıkana kadar war rock isimli oyunu oynadım. bu oyunu memlekette en iyi oynayan 3 kişinin biri olduğuma kalıbımı basarım. malum bu bir fps oyunu. bu oyun ne kadar benim için çok ayrı ise de, asla oyuna düşkün olmadım.

ama toplasan 3-4 yıl lol denen saçmalığı oynadım ve bu oyunun getirdiği bağımlılık, sinir, stres ve arzuyu hiçbir oyunda yaşamadım. bunun yarısı oyun formatından, diğer yarısı da oyunun eşleştirme algoritmasından.

şimdi bir fps oyununda genelde 4-4 ya da 8-8 gibi eşleşmeler olur. teorik olarak bir takım oyunu ise de, pratik anlamda yalnızca eşit insan gücü olan iki taraf var.
yani bir kişinin çok iyi oynaması yahut hırslanıp içinden bir usta çıkması, oyunun kontrolünü eline almasına ve oyunun seyrinin değişmesine neden oluyor.
"iyi olan kazansın" söylemindeki iyi olan olduğunuz an kazanamıyorsunuz.

yahut ne kadar iyi oynasanız da rakip daha iyi ve sizin büzüğünüz yetersiz ise, paşa paşa yeniliyorsunuz.

ama moba formatındaki oyunlarda, özellikle lol denen oyunda, 5 kişilik takımda 1 kişi kaybetmek istesin, o takım kesinlikle kaybediyor.
yine aynı takımda 4 kişi kazanmak istesin, 1 kişi işini yapmıyorsa 4 kişi o oyunu kazandıramıyor.

bir de oyunun, yeterince kazandığına ikna olduğu zaman, senin takımına sana oyunu kaybettirecek birini vermesi şeklinde bir algoritması varsa ve çalışıyorsa geçmiş olsun.

olabilecek en iyi şekilde oynasan da, takımdaki tek bir oyuncuya dahi pamuk ipliği ile bağlı olmak, bu denli indeterminist bir ortamda kıçını yırtsan da kazanamıyor olmak, acayip bir kazanma arzusu ve hırsı yüklüyor.
bu da haliyle uzun oyun süreleri olarak dönüyor. öyle ki, kaç gün sıfır uyku ile okula/işe gittiğimi bilirim.

işte bunu fark ettiğim an bu oyunu rafa kaldırdım. adamlar yapmış dedim. futbolun endüstriyel hale gelmesi gibi bu piyasa da endüstriyel hale gelmiş.

teknik anlamda oyunun algoritmasının nasıl çalıştığını ifade etmek gerekirse,

plat 1 olan hesabım hiçbir şekilde diamond'a yükselemedi. tam yükseleceği zaman olabilecek en kötü takımlar geldi durdu. başta sorun bendedir dedim.
sonra dia 1 oyuncusu birine hesabı verdik. 2 hafta oynadı ben çıkaramadım dedi geri verdi.

sonra master ligindeki adama verdik, o da çıkaramadı. kendisi challenger oldu bu hesap yükselemedi.

bunlardan sonra oyunun algoritmasına boyun eğdim ve bir daha oynamamak üzere hayatımdan çıkardım.
bunun çok acele yapılması gerekli herkes için.