rosa luxemburg

rosa luxemburg 1871 yilinda yahudi bir ailenin cocugu olarak polonya'da dogdu. ancak polonya o vakitler, rus çarliginin bir parcasiydi ve kadinlar universite egitimi alamamaktaydi. luxemburg universite egitimini ısvicre'de tamamladi ve doktorasini "polonya'nin endustriyel kalkinmasi" uzerine yapti. alman vatandisi olabilmek icin gustav lubeck ile evlendi.

alman vatasi olduktan sonra, almanya sosyal demokrat partisinin (spd) uyesi oldu. marksist ideolojiden taviz vermeyerek, sosyal demokrat partinin icindeki revizyonist akima, basta eduard bernstein olmak uzere karsi cikti. 1914'de spd'nenin cogunlugu savas kredileri icin oy verirken, luxemburg marksist ideoloji taviz vermeyerek kredilere karsi cikti. karl liebnecht ile beraber spartakist ligini kurdu ve savas suresince savas karsiti yazilar yazmaya devam etti. savas karsiti hareketlerinden dolayi liebnecht ile beraber 1916'dan 1918'de savasin bitimine kadar tutuklandi.

1918'de almanya komunist partisini (kpd) kurdu. rosa luxemburg spd'nin devrimden vazgectigini, marksist ideolojiyi birakip burjuvazi ile is birligini yaptigini dusunuyordu. 1919 yilinda rosa luxemburg ve kpd, almanya'da sosyalist devrim baslatsalarda, spd'nin lideri ve sansolye friedrich ebert tarafindan bu devrim kanla bastirildi. komunistler, sosyal-demokratlar tarafindan ihanete ugratildilar. rosa luxemburg ve karl liebnecht 15 ocak 1919 gunu yakalandilar ve iskence edildikden sonra oldurulduler. rosa luxemburg boylece sadece alman komunistler icin degil, butun sosyalistler icin bir sehit haline geldi.

rosa luxemburg hayati boyunca bir suru esere imza atti. her ne kadar politik teorisyen ve politikaci olarak taninsa da, kendini bir ekonomist olarak gordu. luxemburg'un marksizm yorumu, marksist-leninist fikrin en buyuk rakibi idi. rosa luxemburg, her ne kadar bolsevik devrimini savunsa da, lenin ve troçki'nin demokratik olmayan ve baskici hareketlerini elestirdi. rosa luxemburg'a gore sosyalist devrimin ilerlemesi, proletarya diktatoryasinin kurulmasi ve ardindan sinifsiz bir toplumun elde edilmesi sadece ozgur bir demokrasi ile mumkundu. devrimin ilerlemesi icin halkin da surekli olarak devrime demokratik bir yolla katilmasi gerekiyordu.
ayrica, rosa luxemburg'un ekonomik dusuncesi lenin'inkinden farkliydi. lenin merkezi bir ekonomik sistemin gerektigini dusunurken, luxemburg merkezi olmayan ve tarim ve endustrinin rejyonel olarak idare edildigi bir sistemin gerekli oldugunu dusunuyordu.

bugün 150 yaşına basmıştır.

hakkında kısa bir okuma.

ya sosyalizm ya barbarlık.

kızıl rosa lakabıyla bilinen 1919 yılında katledilen sosyalist devrimci kadın lider. yahudi bir ailenin kızı olarak doğdu. kalça ekleminde geçirdiği bir hastalık yüzünden aksak kaldı.
clara zetkin, karl liebneckt ve rosa luxembur önce spartaküs örgütünü kurdu sonra bu örgüt alman komünist partisine dönüştü.

milliyetçilik ve sosyalizm birlikte olmaması gerektiğini. milliyetçiliğin sosyalizm saflığını bozan gerici bir hareket olduğunu savundu.

işçi sınıfının en büyük silahının genel grev olduğunu söyledi. bu düşünceleri ile üyesi olduğu sdp alman sosyal demokrat partisinden uzak düştü.

aynı zamanda kendiliğinden devrimden bahsetti dedi. insanların içinde sosyalist devrim fikri kendiliğinden oluşmalıydı. bunun için devrimci bilinç gerekli dedi.

otoriteri baskıcı bürokratik demokrasiden uzak bir sosyalist partinin eninde sonunda kaybedeceğini söyledi.

asla feminist olmadı ancak feminist hareket rosa luxemburgun düşüncelerinden etkilendi. ona göre kapitalizm olduğu sürece kadın özgür olamaz, kadın özgür olmadığı sürece sosyalizm gelemezdi.

çocukluğunda da otorite ile sorun yaşadığı ve isyankar olduğu karnesine bile not düşülmüştü.

sosyalizm için yaşadı, mücadele etti ve katledildi. sosyalizm onun için sömürüye ve adaletsizliğe karşı adalet ve esitlik mücadelesiydi. ona göre ya sosyalim ya barbarlıktı.

iktidarda olan sosyal demokratlar, yükselen sosyalist ve işçi hareketine karşı duydukları endişeden dolayı eski askerlerden oluşan paramiliter güç olan freikops devrimcilere karşı devreye soktular. rosa ve arkadaşı karl liebneckt i bu paramilliter örgüt katletti.
rosa luxemburgun cesedini kanala attılar ve tam 5 ay sonra bulundu.


bazıları ölse bile fikirleri hep yaşar.
son sesle bağırdığı gibi;

vardık, varız, var olacağız.




kaynak ali çimen tarihi değiştiren kadınlar

rosa luxemburg; 1871/ 1919 yılları arasında yaşamış;
polonyalı marksist, filozof, ekonomist, savaş karşıtı aktivist ve devrimci sosyalist olarak tanınır.