türklerin islamiyeti kabul edişi

ilkokul ve lisede verilen saçma talas savaşı hikayesi ile buraya gelecekler olacaktır. nedendir bilinmez okullarda bize bu konu açıkca be doğrukla anlatılmamıştır. bu konuya ve tarihe merakı olan insanlar kendi araştırmaları ile gerçeği öğrenmişlerdir.

talas savaşından çokça önce emevi döneminde halife kuteybe’nin iran fethinden sonra türk coğrafyasına göz dikerek oraya cihat ilan etmiştir. 700 lerin başında gerçekleşen bu olay ile araplar semerkand’a kadar dayanmışlardır. o sırada göktürk ordusu doğuda savaştadır. kuteybe semerkand valisine islama katılması çağrısında bulunmuştur, vali başta dirense de islamı kabul etmeye mecbur kalmıştır. şartı ise ordu doğuda olduğundan katliam yapılmamasıdır. kuteybe şartları kabul ederek ordusu ile semerkand’a girer ancak sonradan şeriat işleyecektir diyerek 30 km boyunca kadın çocuk demeden katliam yapmıştır. katletmediği kadınları ise cariye olarak almıştır.

bize anlatıldığı gibi güllük, gülistanlık olmamış kılıö zoru ile olmuştur türklerin islamı kabulü.


edit : aşağıda arkadaşlar sağolsunlar bilgilerini ve yorumlarını paylaşmışlar. buna istinaden eklemek istediklerim var.

evet sadece o semerkand katliamı ile müslüman olmadık. bunu bende biliyorum. müslüman olmamızda ki esas gaye anadolu ve mezopotamyada tutunabilmekti. türkler tarihte çokça din değiştirmiştir ve kolay din değiştirebilen bir millettir. bu din değiştirmelerin de 2 temel sebebi vardır.
1 - tengricilik 2. din hakkı vermektedir.
2- devlet çıkarlarını ve milli birliği her zaman her şeyin üzerinde tutan bir millet olmamızdan kaynaklı politik gayeler nedeniyle din değiştirilmiştir. müslüman olmamızda ki en temel neden de aslında bu coğrafyada var olabilmektir.

ama bunlar kılıç zoruyla müslüman olduğumuz gerçeğini değiştirmez. yok abbasi hoşgörüsü falan hepsi tarihi gerçeklerden saptırıp sempatik gösterme çabasıdır.

(bkz: talkan katliamı),
(bkz: curcan katliamı).

bir inançsız olarak, kılıç zoruyla edilmediğini düşündüğüm olgunun ismidir. sadece bir iki adet katliam ile hiçbir toplum dinini değiştirmez. aynı şekilde, arap kaynaklarının abartarak aktardığı gibi bir gecede 100.000 çadırlık türk de bir anda islam'a geçmeye karar vermez. bilindiği üzere, emeviler'in orta asya'daki tahakkümü tıpkı kendilerinin varlığı gibi oldukça kısa sürmüştür. emeviler'in konumlarını abbasi halifeliği'ne kaptırması ise 7-8. yüzyıl civarlarındadır. islam'ı kabul eden ilk türk devleti olan karahanlı ise bunu 10.yüzyılda satuk buğra han dönemi'nde yapmıştır. kaldı ki, bu sadece resmi bir kabüldür. o dönemde de bütün karahanlı halkının bir anda islamiyet'e geçmeye karar vermiş olduğunu düşünmek aptallık olurdu herhalde.

velhasıl kelam diyorum ki, türklerin zorla müslüman olduğu doğrudur. ancak bu türkler'in göç ettiği yeni yurtlarında tutunabilmesi amacıyla, siyasi bir gereklik yoluyla olmuştur bana kalırsa. düşünsenize, elinizde cihad gibi bir koz var ve bunu kullanmıyorsunuz. akıl alır gibi değil...

bir olay değil olgudur. bu açıdan türklerin islamlaşmasını katliam ya da bir savaşa (bkz: talas savaşı) dayandırmak yanlıştır. topluluklar bir anda din değiştirmez, değiştirse bile yeni dine kolay kolay adapte olamaz. yapılan yeni araştırmalar osmanlı devletinin kuruluş döneminde bile islamın etkisinin epey sınırlı olduğunu gösteriyor.

samaniler aracılığı ile olmuştur. kabul edilen islam şimdiki gibi arap islamı değildir, iranî-zerdüştî bir islamdır. karahanlılar ve selçuklular zamanında içerisinde halen paganist, politeist izler görülmeye devam etmiştir uzun süre.

(bkz: ahmet yesevi)
(bkz: yesevilik)
(bkz: satuk buğra han menkıbesi)

tek bir olay sebep olmamıştır. bir kısmın zorlamayla geçtiği doğrudur. örneğin gayrimüslimlerden alınan vergilerin ağırlığı sebebiyle müslüman olmuş türk toplulukları da vardır. bence akılcı.

kılıç zoruyla gerçekleşmeyen yaklaşık 300 yıllık gibi bir süreçte ticari, sosyal ve politik fonksiyonların birleşimiyle oluşan süreçtir.
talas savaşı sınıflandırmanın bir örneğidir. fakat ek bir bilgi, o savaşta türklerin tamamı yoktur. karluklar gibi türklerin tamamını teşkil etmeyen bir boy vardır. zaten türkler o dönemde kopuk kopuk geniş bir alana yayılmışlardır. bu savaşın sembolik anlamı türklerle arapların karşı karşıya olmalarıdır. çünkü başta karşılarındadırlar. savaş evresinde saf değiştirirler. zaten o dönemde paralı askerlik anlamında bir durum sürdüğü için şaşırtıcı bir strateji değildir. bir durum da şudur. türkler ile arapların ilk karşılaştıkları yer burası değildir. daha önceden elbette araplar da türkleri türkler de arapları bilmektedirler.

700'lü yıllardan 10. asra dek bölgenin ticaretinde rol oynayan, dervişliğinde insan devşirmeye çalışan müslümanlar toplumu vakit geçtikçe kendi dinlerine katmışlardır. burada büyük selçuklu devleti'nin politikalarının siyasal anlamda önemli bir ivme olduğunu eklemek gerekir. din, daha çok bölgedeki fars unsurlarından alınmıştır. burada en net örnek ibadetin arapça'daki karşılığı olan salât'in değil de farsça'daki karşılığı olan namaz'ın kullanılmasıdır.

devlet kitaplarında yazana göre 'aa aynı benim dinim, ben buna geçeyim.' şeklinde masum; bazı tarihçi ve yazarlara göre ise, kanlı ve kılıç zoruyla gerçekleşen bir olay.

ne bir kısım zevatın iddia ettiği gibi görür görmez hidayete ermek şeklinde olmuştur ne de birtakım eşhasın iddia ettiği gibi gerçekleştiği bile meçhul katliamlar sonucu vuku bulmuştur.

eski türk dininin islam'a benzerliği bir başka pagan dinden fazla değildir. eski türk dini tek tanrılı bir din falan da değildir. birden çok tanrıdan oluşan hiyerarşik bir panteon söz konusudur. eski türk dini kayra, mergen, ülgen, ayzıt, umay, erlik gibi pek çok tanrı ve tanrıçayı ihtiva eder. islam-türk ilişkilerinde önemli bir kavşak noktası olan talas savaşı'ndan sonraki iki yüzyıl süreçte dahi toplu şekilde bir din değiştirmeden söz edilemez.

sıkça anlatılan bir şehir efsanesi talkan ve cürcan katliamları ise tamamen dayanaktan yoksundur. talkan, günümüzde afganistan'ın kuzeyine tekabül eden mevkide bulunan bir şehirdir. talekan veya talokan isimleriyle de anılır. kuteybe bin müslim döneminde bu bölge zunizm ve hinduizm dinlerine mensup baktriyalı olarak anılan irani bir kavimle meskundu. cürcan ise kuzeydoğu iran'da yer alan, kuteybe bin müslim döneminde zerdüşt farslar'ın meskun olduğu bir şehirdir. türklerin bu şehirlere yerleşmek üzere gelmesi en iyi ihtimal karahanlı saltanatı'nın son yıllarına veya selçuklu saltanatı'nın ilk dönemlerine tekabül eder ki o dönemde bölge de ne kuteybe'nin ne de arapların izi kalmıştı. bu demek değildir ki türkler ile araplar hiç catışmamıştır. seyhun boylarında türgiş hükümdarı sulu kağan (arap kaynakları zahmet veren manasında ebu müzahim olarak bahseder) ile araplar arasında çok sert çatışmalar olmuşsa da islam orduları asla o dönemin iran-turan sınırı olan seyhun nehri'nin ötesinde bir varlık gösterememiştir.

türklerin islam'a geçişleri o zamanki potansiyel hükümdar adaylarının siyasi manevralarının bir sonucudur. örneğin müslüman olarak abdülkerim adını alan karahanlı prensi satuk buğra, babasının ölümünü müteakip karahanlı tahtına oturan amcası oğulcak kadır han'a karşı olan mücadelesinde o dönemin önemli bir gücü olan samanilerin desteğini almak maksadıyla müslüman olmuştur.

bir diğer örnek ise selçuklu hanedanı'nın kurucusu selçuk bey'dir. selçuk bey oğuz yabgusu ile ters düşünce islam gazilerinin toplandığı cend'e gelerek islamiyet'e geçer. oğuz yabgusu adına bac toplayan tahsildarları da "müslüman gayrimüslime haraç vermez." diyip engelleyerek oğuz yabgusu ile mücadeleye girişir.

son olarak itil bulgarları'nın hükümdarı almış cafer han, haraç ödediği ve bir nevi süzeren olarak boyun eğdiği musevi hazarlara karşı hilafetin desteğini almak ve volga-hazar ticaret yolunu kullanarak ticaret yapan müslüman tacirler tarafından tercih edilmek maksadıyla islam'ı seçmiştir. abbâsî halifesi muktedir-billâh’tan halkına islâm’ı öğretecek din adamları ile cami ve kale yapacak mimarlar isteyen idil bulgar hükümdarı almış han’a gönderilen heyette bulunmuş kişiler biri de ahmed ibn fadlan'dır ki ibn fadlan seyahatnamesi bu seyahati konu alır.

moğol istilası öncesinde halihazırda islam'ı kabul etmiş olan üç türk boyundan( karluk, oğuz, volga bulgarları) üçünün de islamiyet'e geçişinin sebebi siyasi çatışmalardır

hem gönüllü hem kanlı hem de ihtiraslı şekilde olmuştur. ihtiras'tan örnek verirsek hanedan nezdinde konuşursak pek çok türk beyi artık o dönemde devletlerine (hazar kağanlığı, oğuz yabguluğu) vergi ödemekten usanmıştır mesela selçukluların atası olan selçuk bey'in müslüman olup samanilerle ittifak edip oğuz yabguluğuna vergi ödemeyi reddetmesi gibi. kanlı örnek vereceksek kuteybe bin müslim döneminde emevilerin arap ırkçılığı politikası en revaçta olduğu dönemdir ve kuteybe maverünnehir'deki çatışmalarda türgişler ve göktürkler ile mücadele etmiştir. göktürkler (ya da köktürkler) emevilere karşı bu savaşta başarısız olmuştur çünkü bir yandan emevilerle savaşırken bir yandan da bunu fırsat bilen tang hanedanının (çin) sınır tacizleri ve fırsattan istifade eden bazi türk boylarının ayaklanmalarıdır. emeviler ile mücadele eden bir başka türk topluluğu da türgişlerdir. türgişler sulu kağan döneminde emevilerle şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. türgişler mücadelelerinde hazarlar ile ittifak etmiştir. 721 yılında hazar ve türgiş orduları emevi komutanı said ibni abdülaziz'i yenilgiye uğrattı ve said ibni abdülaziz bu yenilgiden sonra görevinden alındı yerine el haraşi adında bir komutan atandı. el haraşi hucend'de türk ve soğdlu sığınmacıları katletti. bölgeye atanan diğer valiler de sulu kağan ve ordusu tarafından yenilgiye uğradılar ancak 728'de buhara'yı ele geçirmesine rağmen sulu kağan taktiksel hatalar nedeniyle defile savaşında islam ordusuna mağlup oldu. 734 yılında emevilerin içinde de bazi karmaşalar yaşandı ve el harit ibni suray emevilere karşı ayaklandı be türgişlere sığındı. 737 yılında sulu kağan emevilere karşı son genel harekatı başlattı ama emevi valisi esad tarafından haristan savaşında yenilgiye uğradı. sulu kağan 739 yılında çin entrikaları yüzünden komutanlarından biri tarafından öldürüldü, o öldükten sonra da maveraünnehir'de çin etkisi hissedilmeye başlandı. çin etkisinin hissedilmesi bu kez emevileri yıkan ve halifeliği ele alan abbasiler ile türklerin ittifak etmesine zemin hazırladı. 751'deki talas muharebesinden sonra türklerin islam'a geçiş süreci başladı.

halk nezdine değineceksek tengricilik ile islam inancındaki bazı benzerlikler, sürü psikolojisi, abbasilerin mevali politikası yerine hoşgörü politikasını kullanması, türklerin abbasi ordusunda paralı askerlik yaparken bir yandan da islam'ı öğrenmeleri, türkler'den bahsedildiği iddia edilen hadisler vb...

o kadar da masumane olmadığını sağır sultan'ın bile bildiği olaylar silsilesi.

hayırlısı...

15 yılı aşan meslek hayatımda binlerce kez anlattığım tarihsel gercegi burada da özet olarak aktarayım;

turkler islamiyeti severek ve isteyerek kabul etmediler katliam ve soykırımlardan kurtulan türkler zorla musluman yapildi

ayrintilar icin okuyunuz;erdogan aydın /nasıl müslüman olduk?

olmasaydı ne olurdu diye düşünmeden edemediğim durum paralel evrende durum ne acaba

çıkarla alakalıdır. minör grupların katliamla zorla vs kabul etmesinin pek bir önemi yok. dünyada en çok hareket eden topluluk türkler, türk tarihinin özeti doğudan batıya göçtür. dolayısıyla gittikleri coğrafyalarda bazen azınlık olduklarından ötürü bölgenin hakim dinini kabul ettiler, bu kadar basit. uygurlar niye budist maniheist diye soracak olursanız da sebebi misyonerlik faaliyetleri ve de daha büyük bir kültürün doğal olarak tahakkümü altına girmek.

(bkz: talkan ve curcan katliamları)

kuteybe bin müslim denen p*çin kılıç zoruyla olmuştur. azabın bol olsun türk kasabı soysuz a*ap.

türklerin islamiyeti kabul edişi 751 ile başlamıştır ama tamamlanması 900 lerin sonudur. bu nedenle 650-750 arası dönemde emevilerin bölgeye gönderdiği valilerin yaptığı katliamlar sonucu veya cuma namazına gelene para vermeleri, çıkışlara asker koyarak namaz kıldırmaları gibi durumlar da yaşandığı için müslüman oldular diye düşünmek doğru olmaz.

türklerin inancı tek tanrılıydı islama geçiş bu nedenle kolaylaştı düşüncesi de gerçeği yansıtmaz zira gök tanrı inancı olsa da hem bu inanç tek tanrılı değildir hem de tek inanç bu değildir.

karluklar çin ordusunda savaşırken savaşın sonunda taraf değiştirip müslümanların kazanmasını sağlamış olsa da bu durum müslümanları sevmelerinden ziyade çinin kadim düşman olmasıyla ilgilidir.

orta asya'nın çin egemenliğine geçmesi yerine arap egemenliği bizim daha büyük menfaatimize olan bir durumdur.

abbasi sınırları genişledikçe bölgeyi lokal olarak yönetmek gerekmiş ve samaniler kurulmuş. zamanla abbasiler zayıfladığı için samaniler güçlenmiş ve türklerin de abbasilerin yönetiminde söz sahibi olmasıyla yumuşak bir geçiş olmuş.

kılıç zoruyla geçiş olmuş mudur illa ki olmuştur ama arap orduları merkeze döndüğünde sözde müslüman olanlar kalan arapları öldürüp isyan ediyorsa müslüman olup olmadıklarını konuşmak gerekir. merkezden geri gelen orduların arap tarihçi taberinin rivayetine göre türklerin kanıyla dönen değirmenin unundan ekmek yemeden kan dökmeyi bırakmadığı ortamda tekrar müslüman olduk deseler de bence bir önemi yok zira kalben kabul etmedikçe dilin ne demiş kıymeti olmuyor.

ateist olsam dahi aynisini soylerdim, beni gram ilgilendirmeyen kabul edis. banane 1300 yil onceki adamlarin nasil islam'a gectigi. geceli 13 asir olmus. nerdeyse antik doneme yakin donem. beni ne ilgilendirir bu.

türkler islamiyeti kabul etmişte ne olmuş sanki uygulamış mı?

al bak! bugün onlarca kedi ve köpek masumdu , yavruydu , hamileydi , hastaydı , sağlıklıydı , anneydi demeden müslüman türkler tarafından katledildi. ne uğruna?
hiç uğruna!!
türkler müslüman olsa ne olur , olmasa ne olur?
türklerin bir dini olsa ne olur olmasa ne olur?

ne fark eder bu saatten sonra?