whataboutism

en nihayetinde bir izm'dir ve,
her türlü izmin oluşturulduğu ortamı aydınlatan lambanın elektrikğini veren kablonun imalatında çalışan işçinin evine gittiğinde kestiği portakalın toplanmasında çalışan makarnacının verdiği oyun ben taaaaaaaaaaaaaaaaa....

sizin fikrinizi/görüşünüzü anlama niyeti ile dinlemeyen hatta bazen kendi söyleyeceğini söylemek uğruna hiç dinlemeyen kişiler tarafından yapılan eylemdir.

whataboutism, bir tartışmada karşı tarafın yaptığı eleştiriye ya da suçlamaya cevap verirken, bu eleştiriyi geçiştirip ya da görmezden gelip başka bir konuya geçiş sağlamak anlamına gelir. şöyle ki; bir kişi kendi hareketlerini ya da bir durumu savunur, karşı tarafın eleştirisine cevap vereceği zaman başka bir olayı örnek göstererir ve dikkatleri asıl konudan saptırmaya çalışır, mecrayı kaydırır. uygulanan bu taktik, genellikle yöneltilen suçlamaların ya da eleştirilerin geçerli olup olmadığına cevap vermez. bir nevi "o da bunu yaptı" veya "o zaman şöyle de olmuştu" gibi cevaplarla, karşı taraf manipüle edilmeye çalışılır.

örneğin, bir kişi bir ülkenin insan hakları ihlallerini eleştirdiğinde, karşı taraf "ama diğer ülkelerde de benzer şeyler yaşanıyor" gibi bir cümle kurabilir. bu, asıl konuya yanıt vermek değil elbette. başka bir ülkedeki durumu gündeme getirerek konuyu geçiştirmekten başka bir şey değil.

whataboutism, genellikle tartışmayı ya da eleştiriyi manipüle etmek suretiyle haklı çıkmaya çalışmak için kullanılan bir strateji olarak ifade edilir. fakat bu yaklaşım, tartışmanın kalitesini düşürür. aslında düşürür yanlış kelime. ortada bir tartışma bırakmaz. çünkü artık konunun aslına dair derinlemesine bir analiz yapma imkanı kalmamıştır.

bir konuyu tartışırken asıl meseleyi kenara bırakıp “ama siz de…” diyerek konuyu başka yere çekme sanatı. kökeni soğuk savaş döneminde sovyet propagandasına kadar gider. günümüzde ise sosyal medyanın en popüler taktiklerinden: eleştiriyi savuşturmanın en kestirme yolu. mantıklı bir cevap vermez ama karşı tarafın kafasını karıştırır. kısacası, konudan sapmanın diplomatik adı.