avcılık spor değil cinayettir. spor yapmayı bu kadar çok istiyorsanız başka bir canlıya zarar vermeden yapabileceğiniz sporlar da mevcut. keyfi olarak bir hayvanı öldürmek kabul edilemez.

wason(kart) seçim görevi, isminden de anlaşılacağı üzere peter catcarth wason isimli bir bilişsel psikolog tarafından geliştirilip ilk kez kullanılan deneysel bir paradigmadır.

bu görevde insanların önüne ön ve arka yüzlerinde birtakım bilgiler içerdiği söylenen dört adet kart sunulur. görevin amacı, karar alma ve akıl yürütme becerilerini incelemek olduğundan bu görevde insanlardan önlerinde bulunan kartlardan yola çıkarak verili kuralın ihlal edilip edilmediğini sınamaları istenir. işleri daha da karmaşıklaştırmadan bir örnek verelim:

kural: kartın ön yüzündeki rakam tek ise arka yüzündeki renk kırmızı olmalıdır.

bu kuralı sınamak için mümkün olan en az sayıda kartın arka yüzünü çevirmeniz istenmektedir.
hangi kartın veya kartların arka yüzünü çevirirdiniz?



şimdi biraz ısındıysak daha eğlenceli bir örneğe geçebiliriz:
bir kafede olduğunuzu hayal edin. göreviniz bu kafede 18 yaşından küçük olup bira içen biri olup olmadığını tespit etmek.
kural: bir kişi bira içiyorsa 18 yaşından büyük olmalıdır.

hangi kartın veya kartların arka yüzünü çevirirdiniz?



evrimsel psikologlar cosmides ve tooby (1992) bu sonuçları şöyle açıklıyor: ultra sosyal bir tür olarak insan, türdeşleriyle iş birliği yapmaya fazlasıyla yatkındır. bu yatkınlığın sebebinin ise aslında yalnız başına oldukça zayıf olan insanın ancak birlikte olduğu takdirde doğadaki kıt kaynaklara erişim sağlayabilmesi olduğu öne sürülür. bu türden iş birliklerini kurarken en önemli öncüllerden biri de insanlar arası ilişkileri düzenleyen kuralların(sosyal kontratlar) koyulmasıdır. hayatta kalmanın dahi zor olduğu atasal çevrede -ki bu belirli bir tarih olmasa bile pleistosen dönemden (~2 milyon yıl önce) günümüze kadar herhangi bir zamandaki çevreye işaret edebilir bkz. environment of evolutionary adaptedness- sosyal kontratlara uymayan bir hileci elde edebileceği avantajlarla grubun kalanını tehlikeli bir durumda bırakabilir. örneğin kaynağın eşit paylaşılacağı kuralı ile yola çıkan bir grup insanın besin kaynağına ulaştıktan sonra kuralı ihlal eden bir hileci yüzünden bütün kaynağı kaybettiğini düşünün. işte cosmides ve tooby (1992) “hileciyi tespit mekanizması” (cheater detection mechanism) adı verilen ve böyle durumların önüne geçmek için özelleşmiş ve evrimsel seçilim baskıları tarafından şekillendirilmiş bir zihinsel modül olduğunu öne sürerler. sonuç olarak, diyebiliriz ki ilk örnekteki renk ve rakamları içeren kuralı sınamanın ikinci örnekteki sosyal kuralı sınamaktan daha kolay olmasının sebebi “hileciyi tespit mekanizması” olabilir (konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için; cosmides, 1989).

daha önce dikkatinizi çektiyse wason kart görevinde kullanılan problemlerin kurulma biçimi aynı ve p ise q biçimindedir. buradan hareketle doğru yanıt da daima p ve q' 'ni içeren ifadelerden oluşur. işte tam da bu nokta evrimsel psikologların en sağlam argümanına dayanak olur.

evrimsel psikoloji içerisinde en çok araştırılmış hipotezlerden biri olan hileciyi tespit mekanizması wason seçim görevinin birçok farklı varyantı ile desteklenmiştir. diğer yandan belirtmek gerekir ki günümüzde bu hipotez tartışmalı bir konumdadır. bu tartışma ile ilgili bilgi için evrimsel psikoloji başlığı altında önermiş olduğum mehmet elgin'in makalesinin yeterince kapsayıcı olduğunu düşündüğümden burada da tekrar önerme gereği duyuyorum.

kaynakça:
wason, p. c., (1966) reasoning. ın b. m. foss (ed.) new horizons in psychology (pp. ). penguin.
cosmides, l. (1989). the logic of social exchange: has natural selection shaped how humans reason? studies with the wason selection task. cognition, 31(october 1988), 187–276.
tooby, j., & cosmides, l. (1992). the psychological foundations of culture. ın j. barkow, l. cosmides, & j. tooby (eds.), the adapted mind: evolutionary psychology and the generation of culture. new york: oxford university press.
wason, p. c. (1968). quarterly journal of experimental reasoning about a rule. quarterly journal of experimental psychology, (july 2012), 37–41.
wikipedia: en.wikipedia.org/wiki/Wason...

milos forman’ın 1974’teki guguk kuşu (one flew over the cuckoo’s nest) fiminde akıl hastanesindeki randle patrick mc murphy adında bir deliyi canlandırmış, seyircileri neredeyse gerçek bir deli olduğuna inandırmıştır. hatta rolüne hazırlanırken, çekimlerin yapılacağı hastaneye bir ay önceden takma isimle yattığı bile söylenir. bu performansıyla en iyi erkek oyuncu akademi ödülü nü almış ve “bu ödül her yerde olduğu gibi, akademi’de de pek çok delinin bulunduğunun ispatıdır.” demiştir.

(kim ne derse desin bence) oyunculuğunun doruk noktası 1980 yapımı the shining filminde colorado’daki overlook oteli’nin kış bakımını üstlenen yazar jack torrance rolüdür.

o ve ailesi sırlarla dolu otelde kış bakımı için kaldığında, yavaş yavaş delirirken her mimiğiyle izleyicileri kabuslara boğmuştur. otelin labirent gibi koridorlarındaki kovalamacalar sinema tarihinin en iyilerindendir. yönetmenin stanley kubrick olması jack nicholson'un performansını arşa çıkarmıştır.

hatta kitabın yazarı stephen king yapılan filmi hiç beğenmemiş, kitabın özünden saptırıldığını belirtmiştir. haklı olabilir, kitapta pek çok detay bu filmde olmayabilir, zaten kubrick'in amacı da bence jack torrence karakterini parlatmak olmuştur. hani hafiften stephen king'in kıskançlığı bundandır.

1.acil bir şekilde kategorilendirme yetkisi.

gündem hariç diğer kategorilerin yetkisi yazarlara verilmelidir. çünkü şahsen ben artık gözden kaçmış başlıklarımı moderatörlere bildirmekten yoruldum. bunun için onları suçlamamakla beraber onları zırt pıt meşgül etmekten de rahatsız oluyorum.

2. herhangi bir başlık açılacağı zaman “daha önce bunun için ukde bırakıldı” metni belirebiliyor bazen. ancak kimin ukde bıraktığını öğrenmek için 30 sayfa ukde arasında o başlığı aramak zorunda kalabiliyor insan. büyük bir eksiklik değil ancak bazı yazarlar direkt öğrenmek istiyor olabilir. olsa güzel olurdu açıkçası.

diş macunu tüpü gibi silindir bir tüp içinde, alttan sıkıp çıkan çikolatayı yalamak ya da içindeki çikolatayı vakumlamak suretiyle tüketilen sıvı çikolata.

kinizmde, kendine özgü olmayan niteliklerin yardımıyla birisini memnun etmeye çalışma yoktur. toplum önünde olduğun gibi görünmek ve sanki "beni bu gibi sevin, gerçek" demektir. kinizm gerçekçi bir hayat görüşüdür.

"cogito, ergo sum"(“düşünüyorum, öyleyse varım”) sözüyle modern felsefenin kurucusu olarak kabul edilir.
(bkz: rene descartes)

ekşide yazar olmak için para verenler mi varmış diye şaşırdığım başlık. allah bi yerden verip diğerinden alıyor işte..
he, ben mi? iki sözlükte de yazmış fakir biriyim.

saç yolma hastalığı. sadece çekenin bileceği türden, ilginç olduğu kadar illet bir durum.
trikotillomani kısaca saç yitimi ile sonuçlanacak biçimde, kişinin yineleyici olarak saçını yolması olarak tanımlanır. çoğu kişi bunun hastalık olduğunun farkında değildir. durumdan rahatsızlık duysa da kendisine engel olamaz çünkü saçı kopardığı anda duyduğu haz bu rahatsızlıktan fazladır. ismi saç koparma hastalığı olarak bilinse de sadece saç ile sınırlı değildir. kaş, kirpik ve vücuttaki diğer kılları koparanlar da vardır.

kesinlike çenem.
kendi başımı bile ağrıtıyor, bu millet bana nasıl dayanıyor aklım almıyor...*

en fazla sekiz tanım alan başlıklarımın dolmasını bekliyorum karasinek gibi ellerimi ovuşturarak.
t: beni umutlandıran bir başlık.

az önce aldığım garip bir uyarı, amerikanın oyunları diyerek geçiyorum.

gördükçe içime sıkıntı veren nick. her seferinde de okuyorum nicki.
edit: gelen her bildirimde yine okuyorum bu nicki. beğenmeyin arkadaşlar lütfen.

15 yıl önce maraş'ta olan katliam sonrası pir sultan abdal'ı anma etkinlikleri kapsamında sivas'ta toplanan dönemin aydınlarının, yobazlar tarafından tıpkı maraş'taki gibi, din elden gidiyor nidaları eşliğinde madımak otelinde diri diri yakılmaları olayı. unutursam kalbim kurusun.

kurucuları, ağzından salyalar akarak kendi kokuşmuş inanç ve siyasi görüşleri uğruna bir devrimi yiyenlerin, heykelle ve müzikle medeniyyet mi olur diyenlerin tırnağı olamayacağı eğitim devrimcileridir. evet medeniyyet çıplak heykel, müzik, felsefe, edebiyat ve kız erkek birlikte oynanan tiyatro oyunlarıdır.

medeniyet devrimcisi olabilmek ise bunları bu ülkenin istanbul'da doğmuş elit kesimine değil, diyarbakır'da sivas'da kastamonu'da doğmuş çiftçi çocuğuna, imam torununa dahi götürebilmektir. yok öyle batı'nın teknolojisini alalım kendi ahlakımız bize yeter geyikleri. o teknolojiyi üreten sosyal bilinç olmadan o teknoloji bir halta yaramaz. medeniyet yunan(yani batıdır) fakat o artık öyle bir hale gelmiştir ki bütün dünya için çağdaş bir ortak kültürdür. demişti ahmet arslan.

ama bazılarımız bunu anlayamayacak kadar cahil ve kötü. ismail hakkı tonguç'un hasan ali yücel'in açtığı güzel yerleşkeleri kapatıp anadolu halkını fetoş ve türevlerinin kucağına attınız,(bkz: 15 temmuz 2016 darbe girişimi) memlekette bilim ve sanat bırkmadınız. hala utanmadan bu kurumlara sallıyorsunuz.

dünyaya diğer kız çocuklarına nazaran daha şanslı gelen, babasının uğruna 2 milyon dolar yaktığı kızdır.

yanılmadınız; ünlü mafya pablo escobar'ın kızı kendisi.

bu aralar çok mantıklı ve çekici gelen seçenek. yükleniyor...

kışın habercisiydi sonbahar.

galata kulesi'nin bir efsanesi var, üstelik o kadar romantik ki… efsaneye göre galata kulesi ile kız kulesi birbirine aşıktır ama aralarında bulunan istanbul boğazı, sevgililerin kavuşmasını engellemektedir.