yaklaşık bir haftadır animelerini izlediğim dahi japon anime sanatçısı, film yapımcısı, yazar, yönetmen.
hayatı öylesine başarılarla dolu ki, bu kısacık hayata bu kadar büyük başarıları nasıl sığdırabilir diye düşünmeden edemiyor insan. ama başta da yazdım, insan dahi olunca ve gerçekten sevdiği işi de yapınca oluyor işte. miyazaki gibi adamlar öyle sürekli ortaya çıkmazlar. enderdirler ve bazen böyle kıymetleri de bilinir işte.
iyi ki onun yarattığı bu animeleri izliyorum, diyorum sürekli. gerçekten büyük bir keyif. bizi yarattığı dünyanın içine sokuyor, kahramanlardan biri yapıyor ve biz de onlarla birlikte gülüyoruz, ağlıyoruz, nefret edip aşık oluyoruz....kısaca yaşıyoruz.
japonya'ya gitmedim ama epey okudum. aslında japonya'da çok da mutlu olacağımı sanmıyorum. çok pahalı ve miyazaki'nin animelerinde anlatıldığı gibi bir 'cennet' de değil.
özellikle iki kız çocuğunun hasta annelerinden ayrı, babalarıyla birlikte yaşadıkları o inanılmaz güzellikteki köy. 'komşum totoro'. bence miyazaki'nin en çok içselleştirdiği film bu. kendi hayatından esintiler taşıması bir yana, filmlerindeki ortak 'metafor' 'ormanın ruhu' burada da başrolde ve hatta miyazaki, kurduğu stüdyosuna (stüdyo ghibli) amblem olarak totoro ve arkadaşlarını seçmiş.
yaptığı bütün filmlerde, -doğal olarak- japon coğrafyasını, kültürünü, insanlarını ön plana çıkarıyor. (buna rağmen güzel olarak nitelendirilen bütün kahramanların batılılara benzemesi de ilginç bir çelişki bence) ve benim gördüğüm japon çizgi film dünyası içinde japonya ve japonları en fazla tanıtan ve yücelten adam bu adam.
emekli olduğu söylense bile miyazaki gibi adamların güçleri yettiği, akıl sağlıkları yerinde olduğu sürece emekli olacaklarına inanmıyorum.
şimdilik onunla ilgili bir son not daha:
miyazaki, son derece titiz bir sanatçı. günümüz teknolojisini ve hele japonların bu dünya içindeki yerlerini düşünürsek, o, hala çizimleri, bütün o olağanüstü renkleriyle ekibine elle çizdiriyor. onun eserleri gerçekten de birer sanat şaheseri. yani onun çizgi filmlerinde, güneşin kızılın bütün tonlarıyla battığı bir sahne izlediğinizde, aslında o sahnenin gerçek bir sanat eseri olduğunu unutmayın.
---
aşağıdaki satırlar wikipedia'dan birebir alınarak düzenlendi. (yalnız ben düzenlemek için ne kadar zaman ve emek harcadıysam da format bunu dikkate almadı. aslında o yanyana ve birbirine girmiş açıklamalar ben bu satırları yazarken taslak halinde öyle değiller, çok daha göze hitap eder haldeler.)

hayao miyazaki, 5 ocak 1941 yılında tokyo'da doğdu. dört erkek kardeşin ikincisiydi ve ağabeyinin savaş uçakları için parça üreten şirketi miyazaki airplanes'de yöneticiydi. annesi ise omurilik veremi hastalığı nedeniyle 1947-1955 yılları arasındaki 8 yıllık süreçte hasta yattı.

toyotama lisesi'ndeki üçüncü senesinde, dünyanın ilk renkli uzun metrajlı animasyon filmi olan hakujaden'i izlediğinde filmden çok etkilendi ve animasyona ilgi duymakla kalmayıp; o anda çizgi roman çizeri olmaya karar verdi. 1962 yılında gittiği gakushuin üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler ve ekonomi okumaya başladığında; üniversitenin japon imparatorluk ailesiyle yakın olması sebebiyle marksist düşünceden etkilendi. mezun olduktan sonra toei animasyon şirketi'nde animatör olarak çalışmaya başlayan hayao miyazaki; bu yıllarda yönetmen olan ısao takahata ile tanıştı ve beraber şirket sendikasında çalışmaya başladılar.

1965'te anime yönetmeni otsuka yasuo ve ısao takahata'nın çalışmaya başladıkları güneşin prensi horus (taiyo no oji horusu no daiboken); hayao miyazaki'nin uzun metrajlı bir animasyon filminde çalışmak adına yakaladığı büyük bir fırsattı. kariyeri boyunca hem pek çok uzun metrajlı animeye, hem de japonya'da manga olarak adlandırılan çok sayıda çizgi romana imza attı. eserleri japonya'da olağanüstü ilgi ve saygı gören miyazaki, oscar ödülü'nü kazandığı 2002 yılına kadar çizgi film çevreleri dışında batıda pek tanınmıyordu. kendisine sadece bu ödülü getirmekle kalmayıp bir ilke de imza atmasını sağlayan ruhların kaçışı filmi berlin film festivali'nde ödül alan ilk animasyon filmidir. ayrıca bu filmle japonya'da gişe rekorları kırarak; 1997'de yönetmenliğini yaptığı prenses mononoke filmi ile kendisine ait olan gişe rekorunu yine kendisi kırmıştı. miyazaki'nin ısao takahata ile beraber yaptığı heidi dizisi türkiye'de tanınır.

miyazaki özellikle son zamanlardaki eserlerinin büyük bir kısmının yönetmenliğinin yanı sıra metin yazarlığını da yapmıştır. bu türden ilk eserlerinden biri kendi yarattığı bir mangadan uyarlama olan rüzgarlı vadi'dir. bu eserinden sonra stüdyo ghibli'yi kuran miyazaki eserlerini burada hazırlamaya başlamış ve bu stüdyo aracılığıyla hayranlarına ulaştırmıştır.

ilk çalışmalar (animasyon)

-güneşin prensi horus (1968) – usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, sahne tasarımı
-nagagutsu o haita neko (1969) – usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, tasarım
-soratobu yureisen (1969) – usta animatörlük/çizimcilik, sahne çizimleri, tasarım
-mumin (1970) – mushi production versiyonunda usta animatörlük/çizimcilik
-dobutsu takarajima (1971) – hikâye danışmanı, usta animatörlük/çizimcilik, sahne
çizimleri, sahne tasarımı
-ari baba to yonjuppiki no tozoku (1971) – organizatör, usta animatörlük/çizimcilik, sahne
çizimleri
-lupin ııı part ı (ayrıca rupan sansei olarak da bilinir) (1971, dizi) – yönetmenlik, ısao -
takahata ile birlikte
-yuki no taiyou (1972, yayınlanmayan tv pilotu) – yönetmenlik
-panda kopanda (1972) – konsept, senaryo, sahne çizimleri, sahne tasarımı, usta
animatörlük/çizimcilik; ısao takahata tarafından yönetildi.
-panda kopanda: amefuri circus no maki (1973) – senaryo, sahne çizimleri, sahne tasarımı,
yapım tasarımı, usta animatörlük/çizimcilik; ısao takahata tarafından yönetildi.
-heidi, alpler'deki kız (1974, dizi) – sahne tasarımı, düzenleme; ısao takahata tarafından
yönetildi.
-haha o tazunete sanzenri (1976, dizi) – sahne tasarımı, düzenleme
-mirai shonen konan (1978, dizi) – yönetmenlik
-akage no an (1979, dizi) – 1-15 bölümlerinde sahne tasarımı ve düzenleme; ısao takahata
tarafından yönetildi.
-lupin ııı part ıı (ayrıca shin rupan sansei olarak da bilinir) (1980, dizi) – "tsutomu teruki"
takma adıyla 2 bölümün yönetmenliğini yaptı.
-taiyo no shisha tetsujin nijuhachi-go (1980, dizi) - usta animatörlük/çizimcilik (8. bölüm)
-meitantei homuzu (1984, dizi) – yönetmenlik
-mavi suyun esrarı (1990, dizi) – senaryo

filmografi

yıl başlık yönetmen yapımcı yazar
-1979 kagliostro'nun şatosu evet evet
-1984 rüzgarlı vadi evet evet
-1986 gökteki kale evet evet
-1988 komşum totoro evet evet
-1989 küçük cadı kiki evet evet evet
-1991 dün gibi evet
-1992 kırmızı kanatlar evet evet
-1994 pom poko evet
-1995 yüreğinin sesi evet evet
-1995 on your mark evet (ve müzik videosu)
-1997 prenses mononoke evet evet
-2001 ruhların kaçışı evet evet
-2001 kujiratori evet evet (kısa film)
-2002 koro no dai-sanpo evet evet (kısa film)
-2002 mei to koneko basu evet evet (kısa film)
-2002 kuso no sora tobu kikaitachi evet evet (kısa film)
-2002 sihirli kedi evet
-2004 yürüyen şato evet evet
-2006 mizugumo monmon evet evet evet (kısa film)
-2006 yadosagashi evet evet evet (kısa film)
-2006 hoshi o katta hi evet evet (kısa film)
-2008 küçük deniz kızı ponyo evet evet
-2010 pandane to tamago hime evet evet (kısa film)
-2010 aşırıcılar evet evet
-2011 tepedeki ev evet evet
-2013 rüzgar yükseliyor evet evet
-2013 the kingdom of dreams and madness (belgesel)
-2019 boro the caterpillar evet evet evet (yapım aşamasında)
-açıklanmadı kimi-tachi wa do ıkiru ka evet açıklanmadı açıklanmadı

önemli ödülleri ve adaylıkları
akademi ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı en iyi animasyon filmi kazandı
-2004 yürüyen şato en iyi animasyon filmi adaylık
-2013 rüzgar yükseliyor en iyi animasyon filmi adaylık
-2014 yok onur ödülü kazandı

altın küre ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2013 rüzgar yükseliyor en iyi yabancı dilde film adaylık

annie ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-1997 prenses mononoke bir animasyon üretimindeki yönetmenlikte üstün bireysel başarı
adaylık
-1998 yok winsor mccay ödülü kazandı
-2001 ruhların kaçışı bir animasyon üretiminde üstün yönetmenlik kazandı
-2001 ruhların kaçışı bir animasyon üretiminde üstün senaryo kazandı
-2004 yürüyen şato bir animasyon üretiminde en iyi yönetmenlik adaylık
-2004 yürüyen şato bir animasyon üretiminde en iyi senaryo adaylık
-2008 küçük deniz kızı ponyo bir animasyon üretiminde yönetmenlik adaylık
-2011 tepedeki ev bir animasyon üretiminde senaryo yazımı adaylık
-2013 rüzgar yükseliyor bir animasyon üretimindeki senaryo yazımında üstün başarı
kazandı
bafta ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı en iyi ingilizce olmayan film adaylık

berlin uluslararası film festivali

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı altın ayı kazandı

césar ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı en iyi yabancı film adaylık

hugo ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı en iyi dramatik sunum - uzun biçim adaylık

japon akademisi ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-1997 prenses mononoke yılın filmi kazandı
-2001 ruhların kaçışı en iyi film kazandı
-2002 yok yaşam boyu başarı ödülü kazandı
-2008 küçük deniz kızı ponyo en iyi animasyon filmi kazandı
-2013 rüzgar yükseliyor en iyi animasyon filmi kazandı

national board of review ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı en iyi animasyon filmi kazandı
-2013 rüzgar yükseliyor en iyi animasyon filmi kazandı

nebula ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-1997 prenses mononoke en iyi senaryo adaylık
-2001 ruhların kaçışı en iyi senaryo adaylık
-2004 yürüyen şato en iyi senaryo kazandı

satellite ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı en iyi sinema filmi, animasyonlu ya da karışık medya
kazandı
-2004 yürüyen şato en iyi sinema filmi, animasyonlu ya da karışık medya
adaylık
-2013 rüzgar yükseliyor en iyi sinema filmi, animasyonlu ya da karışık medya
kazandı
saturn ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı en iyi animasyon filmi kazandı
-2001 ruhların kaçışı en iyi senarist adaylık

tokyo anime ödülleri

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2001 ruhların kaçışı kayda değer giriş - japon filmi kazandı
-2001 ruhların kaçışı yılın animasyonu kazandı
-2001 ruhların kaçışı en iyi yönetmen kazandı
-2001 ruhların kaçışı en iyi senaryo kazandı
-2001 ruhların kaçışı en iyi karakter tasarımı kazandı
-2004 yürüyen şato en iyi yönetmen kazandı
-2004 yürüyen şato yılın animasyonu kazandı
-2008 küçük deniz kızı ponyo kayda değer giriş - japon filmi kazandı
-2008 küçük deniz kızı ponyo yılın animasyonu kazandı
-2008 küçük deniz kızı ponyo en iyi yönetmen kazandı
-2008 küçük deniz kızı ponyo en iyi orijinal hikâye kazandı
-2013 rüzgar yükseliyor yılın animasyonu kazandı
-2013 rüzgar yükseliyor en iyi senaryo/orijinal hikâye kazandı

venedik film festivali

yıl adaylık çalışması kategori sonuç
-2004 yürüyen şato altın aslan adaylık
-2005 yok altın aslan – onur ödülü kazandı
-2008 küçük deniz kızı ponyo altın aslan adaylık
-2008 küçük deniz kızı ponyo mimmo rotella vakfı ödülü kazandı
-2008 küçük deniz kızı ponyo gelecek film festivali dijital ödülü - özel mansiyon
kazandı
-2013 rüzgar yükseliyor altın aslan adaylık

(yıllar filmin gösterime girdiği yıla göre düzenlenmiştir. ödül törenleri genellikle sonraki yıllarda gerçekleşmektedir.)

türkiye'nin yetişdirdiği komedi değerlerinden şüphesiz ilk akla gelen, hiç konuşmadan bile güldüren, filmlerini ilk günkü tazeliğinde izleten adam, kemal sunal 1944 tarihinde türkiye'nin malatya ilinde doğdu. aslında 10 kasım günü doğan kemal sunal'ın doğum günü 11 kasım'da kutlanıyor. kemal sunal bunun nedenini ise "aslında 10 kasım doğumluyum. ama atam'ın vefat ettiği günde doğum günü kutlayamam, sevinemem, gülemem. 11 kasım doğum günümdür" sözleriyle açıklamıştır.


yaşamı boyunca 82 filmde rol alan kemal sunal, ilkokulu mimar sinan ilkokulu'nda okudu. vefa lisesi'nden mezun olan sanatçı yüksek öğrenimine marmara üniversitesi gazetecilik bölümünde devam etti. vefa lisesindeki felsefe öğretmeni belkıs balkır'ın sanatçıyı müşfik kenter ile tanıştırmasının, kemal sunal'ın hayatının dönüm noktası oldu.


özellikle komedi türünde birçok filmde rol alan kemal sunal'ın ülke genelinde tanınmasını sağlayan projesi ise 'hababam sınıfı' serisinde oynadığı 'inek şaban' karakteri oldu.

kemal ve gül aşık olmuşlardı. 1974'te aşklarını evlilikle taçlandırdılar. tüm türkiye'yi güldüren adamla evlenmek muhtemelen sürekli bir filmin içinde yaşamak gibi büyülü bir şeydi. bu evlilikten ali sunal ve ezo sunal dünyaya geldi.

kemal suna nasıl öldü?

toplamda 82 filmde rol alan kemal sunal 83. filmi olması gereken balalayka'nın çekimi için bindiği trabzon uçağında kalp krizi geçirerek hayata veda etti. takvimler 3 temmuz 2000'i gösteriyordu ve kemal sunal 56 yaşındaydı.

milliyet ve hürriyet gazetelerinin haberine göre, uçaktaki personel ilk yardım konusunda bilgisizdi ve çağrılan ambulansta doktor yoktu. "ınternational hospital" hastanesine kaldırılan sanatçının doktoru, sunal'ın kalp rahatsızlığı olduğunu dile getirmiş ve kalp ilaçları kullandığını açıklamıştı.

kemal sunal aslında kimdir?

- elektrik ustasına çıraklık yapan bir çocuk…
- mahalle arkadaşlarının "koçero" adını taktıkları bir delikanlı…
- ilk filminde hiç konuşmadan ünlü olan bir film yıldızı…
- bizleri en çok güldüren kişilerden biri…
- inek şaban, kapıcılar kralı, tosun paşa, sahte kabadayı, meraklı köfteci...
- kendisine hiç gülmeyen kişi...
- 51 yaşında üniversiteyi bitirecek kadar okumayı, öğrenmeyi seven bir sanatçı…
- bunların hepsi...

kemal sunal'ın oynadığı filmler

1972 tatlı dillim
1973 oh olsun
1973 güllü geliyor güllü
1973 canım kardeşim
1973 yalancı yarim
1974 salak milyoner
1974 köyden indim şehire
1974 mavi boncuk
1974 hasret
1974 salako
1975 şaşkın damat
1975 hanzo
1975 hababam sınıfı
1975 hababam sınıfı sınıfta kaldı
1976 tosun paşa
1976 süt kardeşler
1976 sahte kabadayı
1976 meraklı köfteci
1976 kapıcılar kralı
1976 hababam sınıfı uyanıyor
1977 sakar şakir
1977 şabanoğlu şaban
1977 ibo ile güllüşah
1977 hababam sınıfı tatilde
1977 çöpçüler kralı
1978 yüz numaralı adam
1978 köşeyi dönen adam
1978 kibar feyzo
1978 iyi aile çocuğu
1978 inek şaban
1978 avanak apti
1979 umudumuz şaban
1979 şark bülbülü
1979 korkusuz korkak
1979 dokunmayın şabanıma
1979 bekçiler kralı
1980 zübük
1980 gol kralı
1980 gerzek şaban
1980 devlet kuşu
1981 üç kağıtçı
1981 kanlı nigar
1981 davaro
1982 yedi bela hüsnü
1982 doktor civanım
1983 tokatçı
1983 kılıbık
1983 en büyük şaban
1983 çarıklı milyoner
1984 şabaniye
1984 postacı
1984 ortadirek şaban
1984 atla gel şaban
1985 sosyete şaban
1985 şendul şaban
1985 şaban pabucu yarım
1985 keriz
1985 katma değer şaban
1985 gurbetçi şaban
1986 yoksul
1986 tarzan rıfkı
1986 garip
1986 deli deli küpeli
1986 davacı
1987 yakışıklı
1987 kiracı
1987 japon işi
1988 uyanık gazeteci
1988 sevimli hırsız
1988 polizei
1988 öğretmen
1988 inatçı
1988 düttürü dünya
1988 bıçkın
1989 zehir hafiye
1989 talih kuşu
1989 gülen adam
1990 koltuk belası
1990 boynu bükük küheylan
1990 abuk sabuk bir film
1991 varyemez
1999 propaganda