zaman tüneli

dsö, sezaryen doğumların yalnızca tıbbi gereklilik durumlarında uygulanmasını ve gereksiz sezaryenlerin önlenmesini önermektedir. bu yaklaşım, anne ve bebek sağlığını korumak ve sağlık sistemlerinin etkinliğini artırmak amacıyla benimsenmiştir.

daha fazla bilgi için dsö’nün resmi açıklamasına buradan ulaşabilirsiniz.

dünya sağlık örgütü (dsö), sezaryen doğum oranlarının %10–15 arasında olmasını önermektedir. bu oran, tıbbi gereklilikler dışında yapılan sezaryenlerin anne ve bebek sağlığına olumsuz etkilerini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. ancak türkiye’de sezaryen oranları bu önerinin oldukça üzerindedir.


• 2023 yılı itibarıyla, türkiye’de sezaryenle gerçekleşen doğumların oranı %61,5’tir. 
• özel hastanelerde bu oran daha da yüksektir; bazı kaynaklara göre %78,1’e ulaşmaktadır. 
• kamu hastanelerinde ise sezaryen oranı daha düşüktür; örneğin, 2016 yılında devlet hastanelerinde bu oran %38 olarak bildirilmiştir. 

bu yüksek oranlar, dsö’nün önerdiği ideal sezaryen oranının (%15) oldukça üzerindedir ve türkiye’yi dünya genelinde en yüksek sezaryen oranlarına sahip ülkelerden biri yapmaktadır.

türkiye’de sezaryen oranlarının %60’ların üzerine çıkması, dünya sağlık örgütü’nün önerdiği %10-15’lik ideal aralığın çok üzerinde bir düzeye işaret ediyor. bu durumun tıbbi, ekonomik, psikolojik, sosyal ve halk sağlığı açısından çok boyutlu sorunlara yol açtığı bilimsel olarak da ortaya konmuştur.

aşağıda bu durumun oluşturduğu sorunları bütüncül bir şekilde ele alıyorum:

⸻

1. tıbbi sorunlar

anne sağlığı açısından:
• cerrahi komplikasyon riski artar: kanama, enfeksiyon, anesteziye bağlı komplikasyonlar (örneğin tansiyon düşüklüğü, baş ağrısı), iç organ yaralanmaları (mesane, bağırsak) gibi riskler normal doğuma göre çok daha yüksektir.
• iyileşme süreci uzun ve zorlu olur: dikiş, ağrı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle annenin bebeğe adaptasyonu gecikebilir.
• doğurganlık üzerindeki etkiler: rahim duvarında skar dokusu oluşur (özellikle istmosel), bu durum ileride kısırlık, düşük veya dış gebelik riskini artırabilir.
• gelecek gebeliklerde risk: rahim rüptürü (yırtılması), plasenta previa veya akreta (plasentanın anormal yerleşimi) gibi hayatı tehdit eden tablolar daha sık görülür.

bebek sağlığı açısından:
• solunum problemleri riski artar: doğum kanalından geçmeyen bebeklerde akciğerlerdeki sıvı yeterince atılamadığı için solunum sıkıntısı (ttn – geçici takipne) gelişebilir.
• bağışıklık gelişimi gecikebilir: vajinal doğumda bebek annenin vajinal mikrobiyotasıyla temas eder; bu flora bağışıklık sisteminin temelini atar. sezaryen bebeklerde bu geçiş olmaz.
• emzirme başarısı daha düşüktür: doğum sonrası geciken temas ve annenin ameliyat sonrası hareket kısıtlılığı emzirmeyi olumsuz etkiler.

⸻

2. psikolojik sorunlar
• doğum travması: anestezi altındaki doğumda annenin “aktif katılım hissi” olmaz, bu durum travmatik deneyim, yetersizlik hissi ve depresyonla sonuçlanabilir.
• postpartum depresyon riski artar: sezaryen geçiren annelerde doğum sonrası depresyon ve anksiyete oranı anlamlı olarak yüksektir.
• bebekle bağ kurma zorluğu: ilk ten tene temasın gecikmesi, bağlanma sürecini olumsuz etkileyebilir.

⸻

3. sosyal ve kültürel sorunlar
• toplumsal normların değişimi: “sezaryen daha kolay” ya da “doğal doğum tehlikeli” algısı toplumda normalleşir, bu da gereksiz sezaryenleri artırır.
• kadınların doğum hakkı zedelenir: bilgilendirilmeden, hızla yapılan sezaryen kararları, kadının bedenine ve doğum deneyimine yabancılaşmasına neden olabilir.

⸻

4. ekonomik sorunlar
• sağlık sistemine maliyet: sezaryen, doğrudan 2-3 kat daha pahalıdır. hastanede kalış süresi, ameliyat odası kullanımı, ilaçlar ve komplikasyon tedavileri toplam sağlık harcamalarını artırır.
• işgücü kaybı: annenin iş gücüne dönmesi gecikir, emzirme ve bakım süreçleri uzar, bu durum ekonomik üretkenliği azaltır.
• özel hastane teşvikleri: bazı sağlık kurumları ekonomik nedenlerle sezaryeni teşvik edebilir; bu etik sorunlara ve sağlık eşitsizliklerine yol açar.

⸻

5. halk sağlığı ve politik sorunlar
• epidemiyolojik dengesizlik: artan sezaryen oranı, toplumsal sağlık göstergelerinde yapay iyileşme izlenimi yaratabilir ama uzun vadede mortalite ve morbiditeyi artırabilir.
• sürdürülebilirlik sorunu: her nesilde daha çok kadının sezaryen doğum yapması, sonraki nesillerin vajinal doğum şansını azaltır ve spiral bir artışa neden olur.
• acil durumlara hazırlık zayıflar: gerçek tıbbi zorunluluklarda sezaryen altyapısının aşırı kullanım nedeniyle aşınması, gerçekten ihtiyaç duyanların zarar görmesine neden olabilir.

is it romantic how all my elegies eulogize me?
i'm not cut out for all these cynical clones,
these hunters with cell phones.

taylor swift - the lakes