zaman tüneli

tarihi mirasa çöküyorlar

kamuya ait kültürel varlıkların merkezi kurumlara devrinin önünü açan yeni torba yasa yürürlüğe girdi. mimarlar ve şehir plancıları düzenlemenin kamusal alanları daraltacağını belirterek “faturası yine halka çıkacak” dedi.

pek çok kültürel ve sosyal alanın vakıflara devredilmesine olanak sağlayacak olan vakıflar kanunu değişikliğinin resmi gazete’de yayımlanmasıyla birlikte aralarında istanbul büyükşehir belediyesi’ne ait müze gazhane, artistanbul feshane, beşiktaş iskele kütüphanesi, kadıköy iskele kütüphanesi, beyoğlu sineması, yerebatan sarnıcı, casa botter, moda iskelesi, gezi parkı, galata kulesi gibi kamuya ait çok sayıda kültür varlığına el konabilecek.

milli saraylar idaresi’ne arkeolojik kazı yetkisi verildi, vakıf taşınmazlarının devri genişletildi. çok sayıda farklı düzenlemenin de yer aldığı değişikliğe tepki gösteren mimar, şehir plancıları ve siyasiler "kültürel ve sosyal alanlar ticari işletme haline gelebilir. bugün halka açık olan pek çok kültürel alan yarın farklı kurumlara, cemaatlere, tarikatlara ya da vakıflara tahsis edilebilir. bu risk gerçek çünkü geçmişte bunun pek çok örneğini gördük” uyarısında bulundu.

balkanlar'da cehennem: 500 yıllık islam işgali'nin kanlı bedeli (1354–1923)

bu, “birlikte yaşama” değildi. beş yüzyılı aşkın bir süre boyunca süren köleleştirme, terör ve seri soykırım düzeniydi.

osmanlı imparatorluğu, hristiyanlığa karşı demografik bir savaş yürüttü. işte tarihin “unutmaya” eğilimli olduğu gerçekler:

sayılar

-- doğrudan katliam: yalnızca balkanlar'da 500.000'den fazla silahsız sivil.
-- devşirme soy vergisi: yaklaşık 300.000 hristiyan çocuk kaçırıldı ve din değiştirmeye zorlandı.
-- köle olarak satılanlar: yüz binlerce (sadece bir ayda, sakız adası'nda 50.000).

hukuk sistemi: öldürme izni

zımmi statüsü + şeriat mahkemeleri altında, bir hristiyan'ın bir müslüman aleyhindeki ifadesi kabul edilemezdi. cinayet, tecavüz, kundaklama... tam bir cezasızlık vardı. (ne kadar da akp düzenine benziyor)

en şiddetli zulümler

-- sakız adası 1822: 42.000 kişi katledildi, 50.000 kişi köle olarak satıldı.
-- kafatası kulesi, işkodra 1809: 952 kesik kafa bir kuleye yerleştirildi (bugün hala ayaktadır).
-- batak 1876: 5.000-7.000 kişi başıbozuklar tarafından kiliselerde diri diri yakıldı.
-- naousa 1822: kadınlar tecavüze uğramak ve zorla din değiştirmeye maruz kalmaktansa bebekleriyle birlikte intihar ettiler.
-- patrik gregory v: 1821 paskalya pazarı günü kilise kapısında asıldı.

son ders

balkanlar laboratuvar gibiydi. 1915 ermenistan ise endüstriyel versiyonuydu. osmanlılar avrupa'da “çok merhametli” davrandıklarına karar verdikten sonra 1,5 milyon kişi katledildi.

geçmiş, bugündür.

aynı “başıbozuk” yöntemleri bugün nijerya ve sudan'da fulani ve janjaweed milisleri tarafından kullanılıyor. 2009'dan bu yana nijerya'da 125.000'den fazla hristiyan katledildi. kiliseler yakıldı. çocuklar kaçırıldı.

dünya o zaman sessiz kaldı.
şimdi de sessiz kalıyor.
bir daha asla, asla bir daha demek – kimse için.