arabesk müziğin doğuşu

cüneyt arkın'a göre bu işin sebebi orhan gencebay. cüneyt baba daha önce "orhan gencebay'ı hem severim hem de nefret ederim. türkiye'ye arabesk müziği sokan kendisidir" diye açıklama yapmıştı.

istanbula göç akımı ile evini ve köyünü arkasında bırakan, yeni bir yaşam stilini benimsemeye çalışan ama o şehire kendisini ait hissetmeyen milyonlarca insan bu doğuşu hızlandırmıştır.

kişisel olarak hiç haz etmediğim, seveninin 80 sonrası türkiye'de oldukça fazla söylenen bir müzik türünün doğuşudur.

saygı sonsuz...

herhalde kendi kendimize bir müzik üretme konusunda kısırlaşıp ümmü gülsüm*, feyruz gibilerin dünyada büyük çıkış yapmasıyla arap müziği aranje etmeye başlamak fikridir.

60'lı yılların sonuna doğru doğduğunu biliyorum. o zamanlarda ferdi tayfurun bağlamacısı olan orhan gencebay 1969 senesinde çıkardığı musalla taşı albümü ile arabesk müzik gönlümüze girmiştir.

bilimsel bir yabancı makalede okumuştum. devlet arabesk müziğin etkisini azaltmak için orhan gencebay'ın önüne engeller koyarken bir taraftan da daha ılımlı bir arabeske yol açmak için hakkı bulut gibi isimleri ön plana çıkarıyor yorumlaması yapılmıştı. daha çok türküye yakın, isyansız arabesk teşvik edilmiş.

ferdi tayfur la aynı gün doğdu.

ne iyi olmuş da doğmuş.
benim zamanımda müslim dinleyenler ferdi dinleyenler, bize (bkz: kıro) gelirdi.
beğenmezdik onları onlar da bizi beğenmezdi.
onlarda bizi(bkz: entel) görürdü.
biz orhan gencebay dinlerdik.
şimdi hepsi muteber oldu.
zamanındaki tek tip yapma merağının saçma sapan uygulaması.
bir müziği sanat ilan* edip kalanları görmezden gelmek

olmasaydı da olurdu dedirten eylem.

20'li, 30'lu yaşlardaki arabesk şarkıcılarının albüm fotoğraflarını hatırlarsanız, vesikalıktan bir tık üst vaziyette pozları vardır, bu müziklerde dümteka darbuka ve nağmeli keman bir parmak şıkırdatması ile kendini gösteriyordu

rahmetli cüneyt arkın , orhan gencebay'ın yaptığı müziği tam anlamamış. orhan gencebay'ın hiç bir eseri arabesk değildir. yaptığı müzik blues sınıfına girer ve dünyada bu şekilde kabul edilmiştir.

müslüm baba

arabesk müzik, 1960'lı yıllarda köyden kente göç sonucu ortaya çıkmış bir müzik türüdür. b dönemde orhan gencebay, kahire radyosu gibi arap radyolarından araklafdığı bestelerle bugünkü arabeskin temelini attı. 1970'lerde toplum tarafından tanınmaya başlanan arabesk, 12 eylül 1980 darbesi'nden sonra iyice kanıksandı. 1990'larda özel televizyonların kurulmasıyla birlikte arabeskçiler, star tv gibi kanallara çıkmaya başladılar. 2000'lerde internetin yaygınlaşmasıyla birlikte youtube gibi mecralarda arabeskçilerin videoları yüklendi.

mezopatamya kültüründe serbest piyasa ekonomisi arabesk müziği tetikler.

sanat, sanatsal algısı yüksek bir elit azınlığın, olağanüstü yetenekli elit bir azınlıkça üretilebilen şeylerle ilişkisi değildir. toplumsal çoğunluk da kendince sanat ihtiyacı duyacak ve onların beğeneceği şeyler üreten sanatçılar da olacaktır. işte bu ikincil durum arabeski, kitch'i yaratır.
yani, aslında bir ihtiyaç ve zorunluktan doğar.
başını sokabileceği bir gecekondu için ömrünü veren insan, evinin duvarına bir picasso tablosu alamaz, hatta bedava verilse bile sevip asmak istemez. o, semt pazarından da alabileceği dağlar arasından akan bir ırmak ve kıyısında yayılan inekler olan, düşlerindeki köyünü çağrıştıran bir reprodüksiyon alıp asacaktır duvarına.
gerçek sanatla arabeski ayrıştıran çizgi bu yapıdadır. arabesk, ucuz ve tüketilebilen ve kitlelerin yaşam pratiğini izleyen güncel tüketim ürünlerdir. geniş kitleler, bir ölçüde daha kendilerine yakın ve kendilerininde üretmeye cesaret edebileceği basitlikte bulur çünkü.
sanatçısı, izleyicisi farklı sınıf ve kesimlerdir.