bilim

fiziki evrenin gözlem, deney, mantık ve düşünce aracılığıyla sistemli bir biçimde incelenmesini sağlayan bir entelektüel pratikler bütünü. evren, dünya, canlı ve cansız tüm varlıklar, soyut fikirler farklı biçim ve metotlarla bilimin sahasına girer.

tanım: yanlışlanabilir doğrular bütünü.

bilimi bilim yapan, ürettiği doğruların yanlışlanabilir doğrular oluşudur. yanlışlanabilirlik, illa ki yanlışlanacağını değil, bunu bir potansiyel olarak barındırdığını ifade eder. karl popper'ın teorisine göre, bilimi diğer tüm disiplinlerden ayıran da budur. popper, yanlışlanabilirlik ilkesi üzerinden, başta freud ve marx olmak üzere pek çok "sosyalbilimciyi" topa tutar. ben ise bu konuda yorumsuz kalacağım. freud da yorumsuz kalırdı bence.

insanlığın yararına olan her bir oluşumu sınama ve yanılma evrelerine dayandırarak en doğru olanı bulmaya çalışmaktır.

bilimsel bir düşüncenin normal kabul süreci:

1. bu tam bir saçmalık
2. ilginç ama sapkın bir bakış açısı
3. doğru ama oldukça önemsiz
4. ben de hep bunu derdim

j. b. s. haldane, journal of genetics, 1963, c. 58

biz bilimin sadece ay'ın dünya çevresindeki bir tam turu ve dünyanın güneş etrafındaki bir tam turu tamamlamasıyla ilgileniyoruz.

1. ay dünya etrafında 1 tam tur atsada ay başı gelip maaşlar yatsa.
2. dünya güneş etrafında 1 tam tur atsada yılbaşı gelip maaşlara zam gelse.

21. yy da din. ortaçağ'da olduğu gibi günümüzde insanlar bilimin ardına sığınarak yalan söylüyor ve bazı bilimsel verilere şüphe ile yaklaşınca cahil damgası yeniyor. dünyada hiçbir şey değişmedi sadece şekil değiştirdi. nasıl bu kadar aptal cahil olabilmişler dediğimiz ortaçağ insanıyız. muhtemelen aynısı bizim içinde söylenecek.

günümüzde zenginlerin daha uzun süreler yaşayabilmesini sağlamak adına fonlanan olgular bütünüdür.

bir bilim insanı olarak kabullenmekte zorlansam da durum tartışmasız budur. arada yine iyilikler, güzellikler getiren insanlar vardır ama hepsinin çıkış noktası aynıdır.

örneğin kuantum bilgisayarların en büyük fonlanma sebebi, kişiye özel ilaç üretimini sağlayacak olmasıdır. normal bilişimle bunu sadece belli yaklaşıklık şartları altında yapabilirsiniz. şu an içinde bulunduğumuz 2. kuantum devriminin sonuçlarından dünyanın nüfusunun belki de milyarda 1'i yararlanabilecek uzun süre boyunca.

bilim: her kapıyı açan anahtardır. bilimin ulaşamayacağı hiçbir şey yoktur. bizler bilime saygı duyduğumuz kadar, bilimden gelen insanlara da saygı duymalıyız. işte o zaman toplumda bilim daha da ileriye gider. bilime ve bilim insanlarına saygı duymak onların yolundan gitmekle mümkün olur.

sürekli değişen gelişen geliştikçe hem deva hem dert olan benim için nereye hangi amaçla gittiği belli olmayan kulağa çok basit gelen 'ulan neleri çözdü bilim bunu daha çözememişler mi?' dedirten bazen kendi ile çelişen ne felsefeden ne de dinden tam olarak ayrılabilmiş bilme eyleminin sistematik adı. ( insan subjektif bir varlıktır yaptığı hiç bir şeyde tamamen objektifliği yakalayabileceğini düşünmüyorum)

bilim tek başına övülecek veya yerilecek bir şey değildir.bilimi iyilik için kullanırsan iyi, kötülük için kullanırsan kötü olur...

evrenin ve evrende olup bitenlerin sistemli olarak bilinmesini sağlayan yöntemlerin ve sonuçların farkına varılması durumudur. evreni ve olayları deneysel yoldan araştırmaya ve doğruluğu deneyle denetlenen bilimsel yasalara bağlamaya, kesin bilgi haline getirmeye çalışır.

doğayı izleyen bilim adamları kıyaslama yoluyla farklılıkları gözlemler ve araştırırlar. genellikle dikkat ve sabır isteyen bu işlemlerin ilk neticeleri olağan üstüdür.
örneğin: bir gurup bilim adamının salt ormanlık bir arazide izlediği maymunların hikayesi muhteşemdir.

bilim adamları maymunların her mevsim çiftleştiğini ve neticesinde doğum yaptıklarını gözlemlerler. ancak maymunların yılın bazı dönemlerinde çiftleşseler bile doğum yapamadıklarının farkına varırlar. araştırmalar gösterir ki, maymunlar o dönemde başka bir meyve yerler. araştırılan meyvenin bugünün doğum kontrol haplarının ham maddesini teşkil ettiğini biliyor muydunuz ?

onu sadece bilim adamları anlar. bizler anlamayız. dolayısıyla onların kabul ettiğini gerçek varsayarız.

dünyayı ve içindekileri anlama işinin belli bir düzene sokulmuş halidir.

bilim, bilmek metodudur. bildiğimiz her şeyi, bir bilgi birikiminin üstüne inşa edilmiş farklı disiplinlere borçluyuz. bu disiplinler birbirlerinden çok farklı gözüküyor olsalar dahi temelde aynı analitik düşünce yapısı ve gözleme dayanırlar. bu edinim tarzına bilim deriz. bilim, insanlara yine insan zekası tarafından verilen paha biçilemez bir ödül olmanın yanı sıra kendini sürekli olarak yeniler ve geliştirir. peki ya bu çok değerli metot nasıl ve ne zaman ortaya çıkmıştır?

bilim tarihçilerinin bu konu hakkında farklı görüşleri vardır. kimisi bilimin hindistan’da ortaya çıktığını, kimisi de ilk olarak çin’de veya mısır’da karşımıza çıktığını savunur. ancak bilim tarihçilerinin kahir ekseriyetinin uzlaştığı bir görüş vardır. bu görüşe göre bilim, antik yunan’da başlamıştır. bu tezin kahramanları da memleketlimiz olan iki filozoftur. thales ve anaksimandros.

hikaye odur ki thales ve anaksimandros dünyanın şekli ve yapısı hakkında tartışıyorlardır. thales, anaksimandros’a dünyanın bir su tabakası üzerinde bulunduğunu söyler ve şu önemli sözü de ekler: ”söylediklerime inanmak zorunda değilsin, peki ya sen ne düşünüyorsun?” anaksimandros ise thales’e şu cevabı verir: ”ey thales! dünyanın altında suyun olduğunu söyledin. peki ya onun altında ne var? problemi çözmüyorsun, ileri atıyorsun. bence dünya, “apeiron” yani boşlukta duruyor.” thales ve anaksimandros’un arasında geçen bu konuşma, felsefik çevrelerce bilimin, analitik düşünmenin ve gözlemle testin mümkünâtının başı olarak kabul edilir.

içinden olan bir insan olarak çok net diyebilirim ki asla sorgulanamaz otorite olarak kabul edilmemesi gerekendir. bugün çok duru sonuçlarla elde ettiğiniz bulgularınız herkes tarafından kabul ve takdir alırken, sonra yapılan bir çalışma her şeyi yerle yeksan edebiliyor. bunu klasik fizik ve kuantum fiziği bağlamından düşünebilirsiniz.

farklı bir bakış açısı olarak da bebeğim lars von trier bu konuyu (bkz: melancholia) adlı filminde de ele almıştı.

bilim, maluma tabidir.

geçim derdinin olduğu yerde hakkıyla yapılamayandır. ne yazık ki.

• sistemlidir
• olgulara dayanır
• mantıksaldır
• nesneldir (objektiftir)
• eleştirici ve sorgulayıcıdır
• genelleyicidir
• evrenseldir
• öngörü sağlar

değeri bu zamanlarda daha iyi anlaşılan, evreni ve işleyişini anlama konusunda elimizdeki "tek" araçtır.

spor olsun diye ortaya çıkmamış ama belirli bir kültürün ürünü olarak ortaya çıkmıştır.

pozitivizm, rasyonalizm ve naturalizmin etkisinde anlatılır ve yorumlanır.