francisco goya

romantizm akımının öncülerinden,
18. yüzyılda yaşamış, ispanyoll saray ressamıdır.

ressamların fotoğrafçı vazifesi gördüğü zamanlarda yaşamasına rağmen nesnelerin şekillerini bozma cesaretini göstermiştir. resmi adeta zanaattan sanata dönüştürmüştür. çocuklarını yiyen satürn ve oturan dev bunlara örnektir.

saray ressamlığından sonra evinin duvarlarına çizdiği “kara resimler” resim sanatının dönüm noktalarıdır.

quinta del sordo 'nun duvarlarına çizdiği ve kara resimler olarak anılan çizimlerinden en çarpıcı olanı saturno devorando a un hijo , rubens'in satürn çiziminden daha çarpıcıdır . tablo sansüre uğramış olsa bile kronos'un hırs,korku ve endişe ile çarpılmış olan suratı onu şaheser yapmaya yeterli sanıyorum.

fransız yazar jean-christophe grangé , la terre des morts isimli polisiye kitabında goya'nın kara resimlerine değinmiştir.

michel foucault'un ülkemizde imge kitabevinden çıkan deliliğin tarihi isimli kitabının kapağında el pelele resmine yer verilen ispanyol sanatçı. eski ustaların sonuncusu ve modernlerin ilki olarak anılan ressam 1799 senesinde ispanyol ressamların en yüksek ünvanı olan primer pintor de cámara ünvanını almıştır.

genellikle karanlık temalar, kasvetli bir insanlık görüşü, bir delilik korkusu, mitolojiden yaratıklar içeren ve savaş ve açgözlülük eleştirisi olan işler yapan sanatçıdır. çocuklarını yiyen satürn adlı eseri doğrudan evinin duvarına resmetmiştir.

zamanın çok ötesinde resimler yapmış ispanyol ressam. tüm dünyanın hayranlığını kazanan resimler bir taraftan da kendisini korkutmuş. bu korkunun gelişmesine hıristiyan dünyasında engizisyon mahkemesi ile dehşet salan kilise sebep olmuştu. bu çekinmenin yanında en cüretkar resimleri yaparken, bir taraftan da resimlerinde kilise motiflerine yer vererek kilisenin takdirini kazanmayı düşünmüş.

devrimlerin karanlık yüzlerini de bizler göstermiş sanatçıdır.

üstteki tablosu için: (bkz: isyancıların ölümü)
bu tablosu meşhur yasımı tutacaksın kitabının kapağını da süsler aynı zamanda.
kitabı da tavsiye ederim herkese.

francisco josé de goya y lucientes, kısaca goya, ispanyol saray ressamıdır. babası yaldız ustası olan goya'nın bir ressam olarak ustası babasının bir ressam arkadaşı olan josé luzán'dır. aristokratlar arasında namını duyurmuş, uzun süre soylular için portreler çizmiş bir ressamdır. kendisinin zekası ve yeteneği dolayısıyla aristokrat olması gerektiğini düşünmüş ve soy ağacını incelediğinde böyle bir durum olmadığını görerek içerlemiş; bunu hicvetmek yani kendisiyle dalga geçmek için kendisini eşek olarak çizdiği bir otoportresini yapmıştır. (bkz: eşek geldin eşek gideceksin)



kesinlikle vatansever, milliyetçi diyebileceğimiz bir ressamdır. eserlerinde fark ettiğimiz burhan dönemine girmesinin nedenlerinden birinin de ispanyanın daha iyi bir yere gideceğine olan inancının bitmesidir. 3 mayıs 1808 adlı tablosunda savaşı hiç görmemiş olmasına rağmen ispanyol bağımsızlık savaşının onu ne kadar etkilediğini görebiliyoruz. napolyon'un erkek kardeşi ispanya kralıyken de saray ressamlığı yapması onun vatansever duygularından kaynaklı olarak burhan dönemine girmesine neden olmuş olaylardan biridir.

zaten saray ressamı olduğu için sanatı çokça sansüre uğramıştır. bundan dolayı fikirlerini kolayca ifade edemediği için yaşadığı içe dönüklüğü sağır olmasıyla iyice artmıştır. sağırlığından sonra görmeye başladığı sanrıları olduğunu, gördüğü rüyaların hatta doğru tabirle kabusların iyice karıştığını yakın bir arkadaşına yazdığı mektuplardan biliyoruz. zaten bu karmaşık kabusların etkilerini resimlerinde oldukça açık bir şekilde fark ediyoruz.

ayrıca goya karısına aşık bir adamdır ve evlilikleri sırasında karısı birçok kez düşük yapmıştır, hayatta kalabilen tek bir çocukları olmuştur. evliliklerinin 40. yılında karısını kaybetmesiyle burhan dönemi en üst noktaya ulaşmıştır.

burhan döneminin üst seviyeye ulaştığı dönemlerde saraya bir mektup yazmıştır ve artık resimlerini bir sansür içinde yapmak istemediğini belirtmiştir. yaptığı resimleri artık kiliseleri süslemek ve soylu portreleri yapmakla sınırlandırmayıp, kendi istediği şekilde hayallerini, rüyalarını, düşüncelerini resmetmeye başlamıştır. bu da modern sanatın başlangıcı olarak kabul edilmektedir. yani sanat sanat içindir fikrinin öncülerinden de biridir aslında. goya romantizm akımının da öncülerindendir ve neo-klasik bir tarzı vardır. fakat bu sansürü reddetme dönemiyle birlikte hem aynı dönemde yaşadığı büyük ressamlar gibi neo-klasik bir tarzla resim yapar, hem de yeni ressamlar kadar yenilikçidir.

goya çok ilginç karakterde bir ressamdır, delilikle oldukça ilgilidir. ben kendisine witches' flight adlı eseriyle merak salmıştım. bir saray ressamının, hatta bir dönem engizisyonla başı derde girmiş bir saray ressamının neden cadı resimleri yaptığını anlamaya çalıştım. bu cadı tablolarının goya'nın cadılara meraklı osuna ailesi için yaptığı özel istek tablolar olduğunu öğrendim. bu cadı tablolarında bile neo-klasik tarzının etkisi görülmektedir. 1746 ispanya doğumlu goya 1828'de fransa'da hayatını kaybetmiştir.





kaynak1
kaynak2

1746/1828 yılları arasında yaşamış ispanyol ressam/ gravür sanatçısı/ saray ressamı.




görsel kaynak/ sanat eserleri/