ince memed (kitap)

en vurucusu ilk kitaptır. en duygusalı da 4. kitaptır. okurken adeta lord of the rings misali film seyrediyormuş gibi dalar gidersiniz. o yüzden kitapların kalın yada uzun olmasına çok takılmayın okumaya başlayınca hemen bitmesin diye dua ediceksiniz.
kitaptaki bütün karakterler bir derinliği olan ilmek ilmek işlenmiş insanlardır. hürü ana, hatçe, topal ali, vs. sanki günlük hayatta karşınıza bir yerden çıkıp denk gelicek gibi hissedersiniz. içerisinde barındırdığı hikayenin muazzamlığı aynı zamanda bizim yansımamız olmaktan kaynaklanmaktadır. gereksiz romantizm ve duyusallık kasmaz mesajlarını ince ince verir. ben dahil birçok insanın türk edebiyatında okudu en iyi eserdir.

insanımız okumaktan öcü gibi korktuğu kitap serisi. her kitapta farklı bir olay işlenir. ama olay örgüsü tüm seride hemen hemen aynıdır. kahramanımız kötülere karşı tek başına mücadele eder. ama yaptıkları hiç bir zmaan karşılığını bulmaz. çünkü o günün halkı kendisi yozlaşmıştır.


aslında bu seri birazda günümüzü anlatmaktadır. bugün gerçek anlamıyla birileri çıkıp gerçekleri halka anlatmaya çalışsa yuhalanor ve terörist ilan edilebilir.

belki kitapta günümüzde olduğu gibi zalimlikler olmuyor olabilir. ama o günlerde halk cahil olduğu için zalim yöneticilere ses çıkaramıyor ve içlerinden cılız bir olan ince memed tek başına tüm zalim yöneticilere kafa tutuyor.

bugün ise halk cahilden öte, çok farklı bir noktada. herşeyin farkında. düzenin bozulmaması için elinden geleni yapıyor ve yapılan kötülüklere sesini asla çıkarmıyor aksine destekliyor.

4. kitabını bugün bitirdim. ah be memedim neler yaşadın neler. sen hem eşkıya hem fıkara memed hem çocuk memedsin. beni niye bu kadar seviyor bu insanlar diye sorguladın hep. senin masum kirlenmemiş yüreğini sevdi köylüler zulmetmeyişini insanlara olan merhametini sevdi. bir ölmeden bin dirilmedin hiç. kitabi okurken memedin yanında oluyorsunuz onunla üzülüp onunla yoruluyor onunla sorguluyorsunuz yapılan haksızlıkları. eşkıya dünyaya hükümdar olmaz bunu bildin hükümdar olmak istemedin kendine ait bir hayat istedin normal bir hayat. eşkıyayı seninle sevdik memedim.

henüz daha serinin ilk kitabını okumuş olmama rağmen “ince memed 1” bende yazarın tüm kitaplarını okuma isteği yarattı.

yaşar kemal’in akıcı anlatımıyla ve dilde kullandığı kelimelerle, çukurova’da babasız ezilen bir çocuk olan memed’in, büyüyüp zalimin karşına dikilmesini anlatıyor.

artık sayamadığım kadar kitap okudum ama ince memed çok başka bir seri. yaşar kemal'in kalemine söyleyecek söz yok. kitapta okuduğunuz çiçeğin kokusu burnunuza gelebilir mi ya da o derenin serinliğini ayaklarınıza hissedebilir misiniz? tüm bunların cevabı evet. muazzam betimlemelerin yanında cumhuriyet sonrası anadolu halkının yaşadıklarını, o dönemin sosyokültürel ve siyasi yapısını en iyi şekilde yansıtan roman, daha iyisini okumadım.
tek kelimeyle "muazzam"

toplum yapımızın "ortak hareket etme güdüsü"nü dolayısıyla da toplumumuzun karakterini oldukça net bir şekilde ortaya koyan kitaptır. bi öfkelenirler bi üzülürler bi merhamet ederler ama hiç ayrılmazlar birbirlerinden. farklı düşünmek, çizginin dışına çıkmak ayıptır onların gözünde. en aşağılık davranış bile birlikte yapılırsa görmezden gelinir sineye çekilir onların nezdinde.

an itibariyle okuyup bitirdiğim kitaptır. kesinlikle türk edebiyatı için eşsiz değerde ve kült bir eser olduğunu biliyorum ki ben de bu beklentiyle başlamıştım. ama keşke sade bir beklentiyle başlasaymışım böylece ince memed'in keyfine daha çok varabilirdim. ama beklentiler sadece üzer işte. mesela kitap bittikten sonra 2. kitap için büyük bir heyecana ve meraka giremedim ben. eminim daha çok hikayesi var memed'in ancak kısa vadede merakımı çekemedi kitap. buradan sonrası spoilere girecek:



sonuç olarak benim için keyifli ve sürükleyici bir okumaydı. devam kitaplarını okursam fikrimi güncelleyeceğim ve 'heyye' kelimesini bundan sonra hep kullanacağım.

adettendir birkaç alıntı bırakıyorum.

yaşar kemal'in 1955 de yazdığı ilk romanıdır. yazar ilerleyen yıllarda ilk kitabın devamı niteliğinde üç kitap daha yazmıştır.
yaşar kemal'in bu romanı ingiliz aktör peter ustinov tarafından memed my hawk (şahinim memed) adıyla sinemaya uyarlanmıştır.
romanın konusu anadolu ve çukurova halkının geri kalmışlığı sefaleti ve ağalar tarafından sömürülmesi üzerinde oluşmuştur. çukurova köylüsü baskıya maruz kalan bir halde kurtarıcı beklemektedir. bu görev ağalık sistemine başkaldıran ince memed'e düşmüştür.

türk edebiyatının en iyi romanlarından birisidir çünkü bunu bir cümleyle anlatabilirim ama inceleme yazısı ele alacağım.
(ince memed = türkiye cumhuriyeti)
bu kadar iyi olmasının sebebi kesinlikle türkiye cumhuriyeti ve vatandaşlarını çok iyi temsil etmesidir.bir yabancı bana gelip türkiye hakkında bilgilendirici bir kitap okumak istiyorum dese onun eline ince memed'i veririm.2 haftada türk milletini çözer.yalnız 4 kitabıda okumanız gerek çünkü hepsi birbiriyle bağlantılı.
ikinci bir sebep ise bu romanı okurken fark ettim ki popüler kültür bu kitabı merkezine alarak bir şeyler yapmaya çalışmış(bkz: kibar feyzo) daha fazla örnek sayılabilir.
karakterlerin işlenişi mükemmeldir mesela ince memed aslında insan öldürmek istemez çünkü kendini hep küçük memed olarak görmüştür.ne zaman bir ağa insanlara eziyet eder işte o zaman o küçük bedendeki gözler şimşek çakar ve adaleti aramaya gider.
dikenlidüzü köyü memed'e destek verir ama ne zaman yönetici gelirse doğru olan şeyi bırakırlar çünkü güç doğruluktan öncedir.
ince memed mecbur adamdır çünkü böyle bir sistemin içine mecbur bırakılmıştır.ne kadar susmak istese de susamaz çünkü içinden gelmez. pastoral anadolu ortamında geçen 1984 romanıdır bana göre ince memed.
o kadar iyi tasvirler vardır ki cabbar ile olan eşkiyalık maceralarını okurken kendimizi orada hissederiz , çakırdikenleri bizim ayağımıza batar,ince memed'in meşhur atına onunla bineriz .
vayvay köylülerini takdir ediyorum ali safa bey köylerinide yaksa da onlar doğrudan vazgeçmedi.
ıraz anayla ince memed'in oğluna ne oldu ?

büyük usta yaşar kemal'in muazzam kitabıdır. bu kitap haksızlığa,tiranlığa, sömürüye başkaldırma rehberidir. ince memed abdi ağayı öldürmeye gittiğinde abdi ağa " beni öldürmen neyi değiştirir ben giderim başka abdi ağalar gelir " dediğinde ince memed " başka abdi ağalara başka ince memedler gelir " der.

yaşar kemal'in 4 kitaptan oluşan muhteşem kitap serisidir. yaşar kemal'i en iyi bu seri ile anlarsınız. hele biraz olsun ona yakın bir kültürden geliyorsanız sanki kendinizi okuyor gibisinizdir. yediden yetmişe herkesin anlayabileceği bir türkçesi, üzerine bir durup düşünme ihtiyacı duyulan betimlemeleri var kitapta. insanlığa dair olması gerekeni aşılamaya olan çabası yeter yazarın.yaşar kemal'in kitapları hep iyi insanlar olmak üzerinedir. iyiliği öğretir okuyanlarına ama bunu didaktik bir şekilde değil, hayatı anlatarak.

peter ustinov tarafından filme alınmış yaşar kemal kitabıdır. filmin çekilmesi fikri komünizm propagandası nedeniyle birçok ülkeden red almıştır. 1984 yılında dönemin hükümeti tarafından türkiye'de çekilmesine izin verilmediği için üsküp'te çekilmiştir.

işe başladığımdan beri gerektiği gibi okuyamıyorum. ya vaktim olmuyor ya ben vakti aylaklık yaparak değerlendiriyorum. 2021 yılına girmeden evvel kendime bir hedef belirledim. yıl sona ermeden ince memed serisini okuyup bitirecektim. çok zordu. hatta imkansıza yakındı ama başardım. bir yıla yaydım ama nihayetinde ince memedi bitirdim.
yaşar kemal 32 yılda yazmış bu kitabı, allahtan benim hatmetmem o kadar uzun sürmedi.
rus edebiyatını sevme nedenim yazarların hiç umurumuzda olmayan kişileri ve olayları anlatmadaki muhteşem yetenekleri. her gereksiz detay önce incelikle anlatılıyor ki, bütün karakterleri yanı başımda otursa yabancılamayacak kadar benimsiyorum. ben ince memed'i okurken de aynı yakınlığı hissettim. ince memed, topal ali, hürüce ana yanımda olsa, vay efendim yabancı gelmiş demem. oturur sohbete girişir hatta kendi akrabalarımdan daha samimi ilişkiler kurarım. o derece!

bira konu hakkında detay vereyim. ince memed akdenizdeki ağaların zulmünden kaçıp küçük yaşta eşkiya olmak zorunda kalıyor. (aslında zorunda değil de, adamın biri tutup eşkiyalara teslim ediyor.) ince memed burada başlıyor kendince adaleti sağlamaya. aşık oluyor, çocuk yapıyor, dost ediniyor, düşman ediniyor, genellikle düşman ediniyor, zaman zaman eşkiyalığı bırakmaya niyetleniyor ama başaramıyor... öyle çok da matah bir konusu yok yani. ama yaşar kemal işte... hiç umurumuzda (en azından benim) umurumda olmayacak konuyu öyle bir işliyor ki, "ayy gülmedi memedimin yüzü" diyerek sayfaları çevirmeye başlıyorsunuz.

bu arada kitapta beni en çok düşündüren kısım halkın efsanelere inanma hızı oldu. her dedikodu o kadar kolay yayılıyor, değişiyor, inanç haline geliyor ki... başlarda gülüyordum, halk ne cahil, her şeye inanıyor diyordum. günümüzde de pek bir şeyin değişmediğini, sosyal medyada ortaya atılan her iddianın veriymişçesine milyonlarca beyin tarafından işlendiğini gördükçe içim yanarak ve saygıyla andım yaşar kemal'i. kalemine sağlık.

yaşar kemal'in yazdığı 4 ciltten oluşan kitap serisidir. coğrafyayı anlamak, anlamlandırabilmek adına önemli bir yapıttır. anlatım sade, hikaye bilindik insan manzaraları hele de o bölgelerde yetişmiş, doğmuş, bağları kopmamış insanlar için ayrı bir öneme sahip olacağını düşündügüm bir kitap serisi. kitap okumuyormuşsunuz sanki eski bir hemşehriniz ile geçmiş günlerden bahsediyormuşsunuz gibi bir hisle okumuştum.

yıllardır elimin varıp da okumaya çekindiğim seriyi bir çırpıda bitirmenin kıvancı içindeyim. 4 kitaplık bir seri olması hep gözümü korkutmuştu. allah'ın emriydi, başlayınca bitirilecekti. ya bir eziyete dönüşürse, korkusu vardı. lakin hiç de öyle olmadı. sayfalar saman oldu, ben at. hemencecik bitti. o yüzden korkmayın, başlayın, acıtmayacak. müsterih olun efendim.

yaşar kemal sağ olsun, henüz kundakta bir bebek olan cumhuriyet türkiye'sini çukurova köylülerinin gözünden duyumsama fırsatı yakaladık. çukurova'nın tüm nehirlerini, akan çayını, suyunun gözünü; şırıltısına, parıltısına kadar öğrendik. dağlarını, kayalarını, koyaklarını tek tek ezberledik. bitkilerini, o muhteşem çiçeklerinin kokularına kadar belledik. yağmurunda ıslandık, karında sakalımızın ucuna kadar donduk.

büyük yazarımız sağ olsunlar, gördük ki zulmün adı değişir, öznesi değişir, şekli başkalaşır ama nesnesi hep bu fakir fukaradır. çözümü baş kaldırıdır, örgütlenmedir, düşünmektir, okumaktır. bir memed gider, bin memed gelir, bini biter yüz bin olur... yeter ki bir yerden başlasın.

2. sini bitirmiş olduğum daha önümde iki tane daha devamının olduğu çok çarpıcı çukurova, ağa, köylü ve günümüz çağını aslında çok farklı bir yerden bunu amaçlamadan anlatan nadide eserimiz.

kitap hakkındaki fikrimi söylemeden önce büyük ustaya saygılarımı sunuyorum allah rahmet eylesin. yaşar kemal bu seriyi 32 yılda yazmış diye biliyorum. bunu ilk duyduğumda çok şaşırmıştım çok uzun bir süre ve bu muazzam bir emek demektir. romanın ilk cildini bir gecede bitirmiştim ve bütün seriyi bir haftada bitirmek istedim ama 32 yılın emeğini bir çırpıda tüketmek olmaz diye zamana yaydim. ilk kitabı okuduğumdan bu yana yaklaşık olarak 6 yıl geçti. son cildini henüz okumadım, bu yıl onu da okumuş olurum diye düşünüyorum.
hepimizin bildiği gibi ince memed zalimlerin karşısında duran fukara bir çocuktur. o çocuğun bir eşkiyaya evrilmesinin hikayesini anlatıyor. haksızlık karşısında bir mızrak gibi orta yere nasıl dikildiğini görüyoruz. aynı zamanda o cesur adamı her defasında yüz üstü bırakan köy halkının cahilliğine, korkaklığına ve de vefasızlığına şahitlik ediyoruz. yine aynı insanların ona yaptığı karşılıksız iyilikleri de görüyoruz. bu yönüyle kitap çok güzel sosyolojik incelemelerde bulunmuş. ince memed ile tanıştığım günden beri kalabalık kitlelerden korkar oldum. birileri sizi gereğinden fazla şekilde kitlesel olarak övüyorsa bilin ki aynı kitle bir zaman sonra sizin en büyük düşmanınız olacaktır. bu yüzden fazla övgü duyduğum ve fazla insanla muhatap olmak zorunda kaldığım her ortamdan uzak duruyorum. büyük ustanın bana kattığı en büyük ders budur.

anadolu'yu herkesten daha gerçek ve daha mükemmel anlatan bir yaşar kemal eseri.

ağalığı, köylü olmayı, düzeni eleştirmeyi, ortadan kaldırılması gerektiğini, ince memed'in kahramanlığı üzerinden anlatır.

kitabı okurken ince memed öyle güçlü anlatılır ki onu ölümsüz sanırsınız, insan değil, etten zırhtır o. ince memed'i bu kadar güçlü yapan da budur, hem halktan olması, hemde yaşar kemal'in mükemmel bir hikaye anlatıcısı olması.

betimlemeler o denli gerçektir ki, bizzat köyde yaşadığı için bitkiyi, dağları, toprağı, ovaları, her şeyi bilir. çukurova'nın kendisidir. belki de ince memed yaşar kemal'in ta kendisidir.

o kadar dokunaklıdır ki kitapta bir köpeği öldürürler, oturup ağlarsınız. yanınızda vurulup can çekişmiş gibi hissettirir. işte asıl yazarlık da budur. bizimki değil. kitap rusça'ya nazım hikmet tarafından çevrilmiştir, yaşar kemal'in ilk romanıdır, 32 yılda tamamlamıştır.

şu sıralar serinin son kitabını okuyorum genele baktığımda muhteşem doğa betimlemeleri olan seri, insan yazarın doğa bilgisine; anadolu insanının işleniş biçimine, gerçekliğine yaşar kemal'in kalemine hayran olmadan edemiyor...

4 kitaplık bir anadolu destanı.. küçücük bir çocuk olan mehmet'in; hükümetin, çetelerin jandarmaların peşinden koştuğu bir hak savunucusuna büyüleyici dönüşümü yaşar kemal'in usta kalemiyle verilmiştir.. kitabı okurken çukurova'da pamuk tarlalarının içinde,torosların dar patikalarında at koştururken bulur insan kendini.. kitabın arkasında yazan açıklama ile ''içinde başkaldırma kurduyla doğmuş mecbur bir adam''ın romanıdır bu.