johannes yazar profili

isveçli yazar selma lagerlöf’ün muazzam romanı. 1820’li yılların isveç kırsalında göl kıyılarında, şantolarda, balolarda, demirhanelerde; kontlarla, konteslerle, asker beyfendilerle, gezgin hanımefendilerle, kavalyelerle tanıştığımız masalsı bir roman.

hayatın dışında gibi ama aslında tam ortasında bir hikaye. kopuk kopuk gibi ama büsbütün…

yazarın dediği gibi kitabı okurken hayal gücünün dev arıları uçuşup duruyor etrafımızda. peki ya arı kovanları? kovanlar bu dev arıların gireceği kadar büyük mü? hayır, değiller. nasıl olacak bu iş?

işte öyle bir roman; hayal gücünün arılarını hakikatin kovanına girdiren.

okurken kasvete düşürüyor insanı, baş kahramanın sıkıntısı sarıyor insanın her yanını. ne olacak bu adamın hali diyorsun, kadına üzülüyorsun, ne olacak bu kızın sonu diye düşünüyorsun. kitap da "ne olacak bu ülkenin hali" diye sokağa çıkan öğrencinin, işçinin, yoksulun derdine çare aradığı dönemi anlatıyor zaten. 1960 darbesine giden o ıstıraplı dönemi.

orta yaşlarında korkak bir adamın cesaretli, gözü pek genç bir kadına duyduğu aşkı konu alıyor. ama sorgulamaktan geri kalmıyoruz: adamın yaptıkları gayriahlaki gibi mi sanki, kız da çok mu saftirik...

kitabın akıcı veya sürükleyici olduğunu söyleyemem ancak yazarın böyle bir amacının olduğunu da düşünmüyorum. okurken hissettiğiniz rahatsızlıktan bunu anlamak mümkün.

ernest hemingway'in 1930'ların ispanyasına cumhuriyetçi cepheden mercek tuttuğu romanıdır. bir romandan birincil olarak tarih dersi vermesi beklenmez ancak dönemin siyasal koşullarını, insanların psikolojilerini, coğrafyanın imkanlarını değerlendirme imkanı tanıması açısından tarih severlerin ilgisini çekecektir.

kitabın sade dili, akıcı ve bol bol diyaloglara yer verilen anlatımı sayesinde kolayca okunabileceğini düşünüyorum. güzel bir roman çünkü yalnızca bir savaş serüveni değil. örneğin bir aşk hikayesi var , varoluşsal sorgulamalar var, psikolojik tahliller var...

bence edebi bir kitabın en hayati özelliği, insana "bir hayat nasıl yaşanmalı" sorusu hakkında bir fikir vermesi. bu konuda aklımda kalan en güzel detay, şimdiyi yaşamak konusunda okuyucu cesaretlendirmesi oldu. yaşlanmak mı yoksa yaşamak mı daha mühim? yaşadım diyebilmek için nasıl bir ömür geçirmemiz gerekir? bu soruları kendimize sorup düşünebiliyorsak o roman güzeldir.

kitaplar var unutmak için, anlamak için otobüs durakları.
gece 11'i biraz geçiyor saat. gelecek olan bekleniyor.
müphem bir bekleyiş... belki beş dakika, belki on...
soğuktan ceplerimdedir tütün kokan ellerim.
kaçış yok düşünmekten. hüznün beyaz suratına batar sakallarım.
kendimle en iyi otobüs durağında yüzleşirim.
özel biri olmadığıma üzülmem için sebep yok halbuki.
insan daha sıradan nasıl olabilir ki.
kendini anlayamayan anlayamaz ötekini.
kitaplar var unutmak için, anlamak için otobüs durakları.

ahmet arslan'ın 5 kitaplık bir seriden oluşan eseridir. dilinin sadeliği ve anlaşılırlığı ile öne çıkar. özellikle okuru okumaktan soğutan, yemekten içmekten kesen, akıcılığı boğaza tıkayan o nefret edilesi dipnotların olmamasını çok beğendim. ilk kitaptan başlayarak okudukça kitapların içerikleri hakkında eklemeler yaparak tanımımı nihayete erdireceğim.

1.kitap:

bilindiği gibi felsefe tarihi üç dönemde ele alınır: helen, helenistik ve roma dönemleri. helen dönemi ise kendi içinde ikiye ayrılır. sokrates öncesi dönem ve atina dönemi. bu ilk kitapta sokrates öncesi doğa filozofları anlatılmaktadır. yani mö 6. yy başlarında miletos okuluyla başlayıp demokritos'un atomcu felsefesiyle sona eren dönemi konu alır. bu döneme doğa filozofları dönemi denmesinin sebebi, filozofların kişi probleminden çok kendi dışlarına odaklanmalarıdır. dolayısıyla bu dönemde yaşayan filozoflar aynı zamanda ilk bilim adamlarıdır.

filozoflara ve onların felsefelerine geçmeden önce; felsefe nedir, felsefe tarihinde bir ilerleme veya evrim var mıdır, felsefe ilk kez yunan'da mı ortaya çıkmıştır, ortaya çıkışında koşullar nelerdir gibi sorulara verilen yanıtlar ve yazarın görüşüne yer verilmiştir. ahmet arslan'ın kendi fikirlerinden ayrılan başka görüşlere de yer vermesini onun tarihçi hassasiyetinin göstergesi olarak görüyorum.

kısaca bu dönemdeki filozoflara değinecek olursak:

thales: bilinen ilk filozoftur. diğer doğa filofları gibi o da miletos yani bugünkü batı anadoluda'da yaşamıştır. hayatın kaynağı, dokunulamaz, değiştirilemez gücü yani her şeyin arkhe'si sudur, demiştir.

anaksimandros: o ise var olan şeylerin ilkesi yani tözü olarak aperion'u tanımlamıştır. peki nedir bu aperion? sınırsız olan, belirsiz olandır. anaksimandros ilk doğa bilgini olarak bilinir, evrenin başlangıcı sorununa değinen ilk bilgindir. her şeyin başlangıcını apeiron'a dayandırmıştır. aperion'dan çıkan zıtlıkların sıcak- soğuktan başlayarak hava ve toprağın oluşumuna sebep olduğunu açıklar.

anaksimenes: ona göre arkhe havadır. çünkü suya göre yayılma ve değişime uğrama şansı daha fazladır. havanın ruh kelimesi ile aynı anlama geldiği bilinmektedir. anaksimenes varlıkları niceliklerine göre tanımlar. örneğin sıcak, bir nitelik değil derece olarak başka bir maddenin daha üst mertebesini ifade eder. bu da onu diğer filozoflardan daha rasyonel yapar.

pythagoras ve pythagorasçılık:

burada uzun bir bölüm bizleri bekler. öncelikle homeros ve hesiodosçu geleneksel din anlayışı açıklığa kavuşturulur. ikinin ortak yönü insan biçimci çok tanrılı anlayıştır. farklı yönleri ise birinin dinin merkezine soylu kesimi koyarken diğerinin ise halkçı bir anlayışla hareket etmesidir. bu iki anlayışta da ölümden sonraki hayat fikri varlığını korumuş ve ilkçağ filozoflarını etkisi altına almıştır.

bu dini akımın bir parçası olarak görülen pythagorasçılığın kendinden önceki felsefi görüşten farkı; bir bilgi verme çabasından çok insanı yönlendiren bir yaşam şekli halini almasıdır. felsefi bir cemaat halini almıştır adeta. fakat bilimsel yönü nedeniyle dinin değil felsefenin konusudur.

görüş olarak ruhun bedenden farklı ve ölümsüz olduğunu savunur. ve en önemlisi evrenin arkhesini sayı olarak görürür. ünlü pisagor teoremi bugüne kadar ulaşmıştır.

herakleitos:

belki en ilgi çekici filozoflardandır. “aynı nehirde iki defa yıkanılmaz.” sözü artık nerdeyse atasözü haline gelmiştir.

herakleitos’a göre evrenin tözü, arkhesi ateştir.onun tabiriyle: “… ölçüyle yanan ve ölçüyle sönen ateş.”
onun en diğerlerinden farklı en çarpıcı görüşü varlık yoktur, oluş vardır teorisidir. zaten arkhe olarak su, toprak veya hava yerine ateşi alması da bunu açıklar: ateş sürekli hareket halindedir, o bir varlık olmaktan çok bir süreç, bir oluş, bir yokoluştur.

bunlardan farklı olarak, parmenides herakleitos’un oluş teorisini rafa kaldırarak varlık görüşünü ortaya koyar. ona göre var olmayan şey düşünülemez, düşünülemeyen şey var olamaz.

kitabın son kısmında elealı zenon, empedokles( evrenin dört temel maddesine sevgi ve nefreti eklemiştir), anaksagoras(arkhe’nın yerine nous’u yani aklı koymuştur. ona göre dört temel madde değil sonsuz madde vardır. ) ve en nihayetinde atomcu görüşüyle öne çıkan demokritos ile ilk kitabın konusu noktalanır.

bakıyorum da herkesin dibi düşmüş kitaba. hemen bir çıkıntılık yapayım. edebiyat tarihinin en iyi romanlarından biri olarak görülen bu kitabı okumak bende bir hayal kırıklığı yarattı. belki okudukları eserlerden yazarın bile haberinin olmadığı anlamlar çıkartan, yorumları ve ya ön sözü okumasa muhtemelen yazım dilinin muhteşem olduğunun falan farkına varamayacak okurlara muazzam gelmiş olabilir.

mamafih, benim gibi basit okurlar için muazzam diyemeyeceğim ama okunmaya değer bir roman olduğunu söyleyebilirim. neden okunmaya değerdi? çünkü yazarın cümle kuruş şekli ve duygu aktarımı hoşuma gitti. peki neden muazzam değildi? çünkü kitap akıp gitmedi bir türlü. gereksiz nüansları çok yoğun bir anlatıma boğmuş bence yazar. çevirmenin son sözde belirttiği gibi " sözcüklerle anlamların ölümün sınırlarında dolaştıkları ama asla ölüme dönüşmeyen o danslarını..." izlemek bazen keyif verici bazen de çileden çıkartıcıydı.

şimdi biraz alıntılarla, bardamu isimli antimilitarist baş kahramanımızın 3 kıtaya yayılan, gerek aşk gerekse iş hayatındaki çuvallamalarıyla iç içe geçmiş, ancak yine de sıkı sıkıya yaşama tutunan hikayesine ucundan tanıklık edelim.

ilk olarak bu savaş karşıtı görüşlerini anlattığı bölümden başlayalım:




ikinci olarak avrupa'da savaştan kaçıp afrikanın yakıcı sıcağından bunaldığı zamanları, "koku" ile imgeleyerek şu sözlerle aktarıyor:



bunca macera ve bunca yaşanmışlık onun hayattaki beklentilerini, haz aldığı şeyleri kökten dönüştürmüştür. bu genç yaşında yaşlı bir herif olup çıkmıştır artık:



romanın sonlarında, bir akıl hastanesinde kısmen huzura eren, aynı zamanda gecenin de sonuna doğru yaklaşılan evreye geçilmiştir. aşağıdaki alıntı, günümüzdeki gibi anti-depresan kullanmakla övünen, sırf dikkat çekmek ve farklı olduğunu söylemek için psikolojik sıkıntıları olduğunu söyleyen günümüz insanını yansıttığı için ilgimi çekti:


"zaten süperzekalar, sabahtan akşama kadar muhakemelerine otuzbir çektire çektire, sanki şimdiden tıkılmış gibiler, lanetliler mahzenine!"



falan filan inter milan yani,

hany, baktığın zaman.

bu başlığın altına normal hayatta duymadığım, kısmetse olur ile hayatıma giren bazı deyişleri biriktireceğim.

tanıma yolu: iki bireyin flörtleşmeden önce birbirlerini tanımaya çalıştıkları evredir. aynı kişinin birden fazla kişiyle tanıma yoluna girip giremeyeceği halen tartışma konusudur.

matchleşmek: iki kişinin arkadaşları tarafından birbirine yakıştırılması olayıdır.

shiplenmek: matchleşmek ile eş anlamlıdır.

profil fullemek: birinin sosyal medya hesabını baştan sonra tarayıp, her paylaşımını beğenmek suretiyle o kişiye açıktan yürümek.

zaman akıp gidiyor. güneş, üflüyor ayın ensesine inceden. geçmişe dönüp bakınca ‘amma yaşamışım’ diyorum. ama yaşamadım gibi geliyor bana. adam olamadım mesela henüz. ne zaman adam olunur ki? mezun olunca? askere gidince? aşık olunca? para kazanınca? terk edilince?.. yok bunlar değil.

yahut ölünce en sevdiklerin, saçlarım beyazlayınca, geçim derdi hançerini sapladıkça yorganına her gece?

yok arkadaş, ben adam olmak istemiyorum, böyle iyi. zaten çocukluk en çok büyüyünce lazım.

hayatın elinden aldım en büyük kozunu. gelsin üstüme tüm heybetiyle felaket dalgaları. köpürsün üstüme üstüme. oturuyorum bir kayalık kralı gibi. neşeliyim ve görkemli.

ey beni adam ettiğini zanneden kanı bozuk, ruhu kirlenmiş dalkavuk ıstıraplar. sakalımın beyazları, kirli yüzümü yıkadı çoktan.

ben gayet iyiyim de sen nasılsın?

orijinal adı "fünf jahre türkei"'dir. kitap liman von sanders'in kendisi tarafından kaleme alınmıştır. alman paşa, 1914-1918 yıllarında orduda geçirdiği zamanları anlatmaktadır. kitabı, türkiye'den almanya'ya dönüş yolunda malta'da esir bulunduğu kısa zaman süresi içinde yazmıştır.

tarih okuyucuları bilirler ki hatırat olarak yazılan belgelere her zaman ihtiyatla yaklaşmak gerekir. bu sebeple kitabı okurken doğruluk -yanlışlık tahlili yapmak yerine bir alman paşasının gözünden ordumuzun durumunu ve savaşın gidişatını gözlemenin daha makul bir seçenek olduğunu söyleyebilirim. bu sebeple birçok satırda kendini hissettiren almanlık tarafgirliğinin keyfiyetine mecburen tahammül etmek gerekiyor.

liman paşa'nın, bilindiği üzere, ordumuza geliş sebebi, 1914 senesinde almanya ile yapılan anlaşma neticesinde olmuştur. trablusgarp ve balkan savaşları sonrası orduda yapılması düşünülen eğitim faaliyetlerine katılmak üzere liman paşa da ülkemize gelmiştir. bu ilk senenin ardından başlayan dünya savaşı neticesinde yapılan yeni bir anlaşmayla bu alman subayların orduda aktif olarak görev alması mevzu bahis olmuştur. bu netice ile liman paşa, önce istanbulda 1. kolordunun başında, sonrasında ise çanakkale muharebesinde 5. ordunun başında görev almış, son olarak da yıldırım orduları komutanlığını falkenhayn'dan devralarak bu görevi mustafa kemal paşa'ya bırakıp görevini tamamlamıştır.

kitapta liman von sanders'in harbiye nazırı enver paşa'ya olan yaklaşımı ilginçtir. onun aldığı kararları beğenmediğini dile getirmekten çekinmemektedir. enver paşa'nın ise kitabı okuduktan sonraki yorumu şu şekilde olmuştur:



liman paşa ise enver'in kendisi hariç alman harbiye vekaletiyle arasının iyi olduğunu vurgulamaktadır. hatta almanya'dan anadoluya gönderilen yardım kolilerine adres olarak "enverland" yani enver'in ülkesi yazıldığını söylemektedir. diğer taraftan herkesin malumu olan sarıkamış bozgununu liman paşa da eleştirmekten geri durmamıştır.


diğer yandan liman von sanders'in mustafa kemal paşa hakkındaki ifadeleri gayet olumludur. onun bahsinin geçtiği kısa bölümde mustafa kemal'i ; trablusgarp'ta başarıyla mücadele ederek kendini göstermiş, cesur, çalışkan ve liyakatli bir osmanlı subayı olarak tanıtmaktadır.


kitabın sonunda askeri tarih encümeni tarafından kaleme alınan bir bölüm bulunmaktadır. burada, liman paşa'nın yazdığı gerçeği yansıtmadığı düşünülen bölümler düzeltilerek ve tenkit edilerek aktarılmıştır.

varoluşçuluk ve türkiye üzerine:

yaz mevsimini tamamen bireysel olan aktivitelerle atlatmış vaziyetteyim. günlerim, yeni bir film hazırlığında olan nuri bilge ceylan misali toplumu gözlemlemekle geçti. bazen toplu taşımada, bazen bir kafede, bazen markette kasa sırasında veya bir sinema salonunda çevremdeki insanların hâl ve hareketlerini incelemek, yanımda yöremde sohbet eden insanların konuşmalarına kulak kabartmak en büyük eğlencelerim arasındaydı.

evimdeki televizyonu kaldırdığım, güncel olayları da takip etmediğim için kendimi jean paul sartre gibi hissediyordum. ne zaman bir sorunla karşılaşsam hemen salağa yatıyordum, "ama bana 'var' dendi." diyordum.

gelin görün ki bir türlü bireysel acılarıma, şahsi meselelerime yoğunlaşamadım. bu ülkede ne yaparsanız yapın bireyselleşemiyorsunuz. toplum, bir şekilde gelip sizi buluyor. bu kadar yokluk içinde var'lığınıza odaklanamıyorsunuz. tam karar veriyorum, toplum ne yaparsa yapsın bireysel olarak tepkimi koyacağım ve bu tepkim zamanla kar topu etkisi yapıp toplumu değiştirecek diyorum ama hiç de öyle olmadığını anında görüyorum.

öyle bir an düşünün ki o an bildiğiniz en erdemlice olan, bir insanın toplumdaki yeri bakımından en akıllıca, en doğru hareketi yapın, en güzel sözü söyleyin fark etmez. bizim toplumda bu hareketin yorumu " ne diyor bu mal" şeklinde olacaktır.

ezcümle bizim toplumumuz cahildir, kabadır, ruh hastasıdır, mamafih bireyimizin de g*tü kalkıktır. bizden ne albert camus çıkar ne de sartre... bizden serdar ortaç'lar, kenan doğulu'lar, hande yener'ler çıkar ancak...

insan boş yere felsefe yapmayı ne çok seviyor di mi,

hanny, baktığın zaman.

sonuç ve sürece dair:


"hayat çözülmesi gereken bir problem değil” diyor soren kierkegaard ve ekliyor “ hayat, yaşanması gereken bir hakikattir.”

ya da bizde cemal süreya diyor benzerini: “zaman mı? değil zaman; akan zaman değil, mesafelerdir.“

bir yarış atı gibi geldim bu yaşıma. zaman hızla akıp geçti. her şey ve herkes o kadar hızlıydı ki onlara yetişebilmek için çabaladım durdum. kime, neye, n’için? sormadım aklıma gelen her neyse?

her şeyi denemek lazımdı, hayat kısaydı. birileri toplu ölse ben de ölümü merak ederdim ya da ismet özel’in dediği gibi:

“bu yaşa erdirdin beni, gençtim almadın canımı
ölmedim genç olarak, ölmedim beni leylak
büklümlerinin içten ve dışardan
sarmaladığı günlerde… ölmedim, bir gençlik ölümü saklı kaldı bende.” diye dövünürdüm herhalde.

iyi ki de saklı kalmış.

bu defa ölümle olmasa da hayatla paslanmış buldum sesimi.

elimde karneler, elimde diplomalar, sertifikalar, öğrenilmiş bilgiler, anlatılmış hikayeler… yani kocaman bir sıfır.



bir zaman geldi ki sonucun hiçbir mühim yanının olmadığını anladım. nihayete varmak değil, yolcu olmaktı elde kalan.

hayata değer katan şey sonuç değil süreçti.

zülfü livaneli'nin 2015 yılında yayımlanan romanıdır. kitap, adından da anlaşılacağı üzere istanbul teması etrafında örülmüş. ancak, diğer istanbul konulu romanların aksine zülfü livaneli, istanbul'un coğrafî ihtişamından ziyade sosyal kimliği üzerine odaklanmış.




romanın elimde bulunan edisyonunda 2 ana bölüm bulunuyor: ilk bölümde zehra ile emre'nin aşk hikayesine odaklanılırken ikinci bölümde konstantiniyye oteli açılışına katılan davetlilerin hikayeleri anlatılıyor. bu bakımdan ikinci kısmın, romanın asıl bölümü olduğunu söyleyebiliriz.

romanda sürükleyicilik unsurunun geri planda kaldığı kanısındayım. daha çok kişilerin yaşam öyküleri ve sosyolojik tespitlere odaklanılmış vaziyette. ara ara güncel siyasi dokundurmaların yapıldığı gözlerden kaçmıyor. yazarın siyasi tespitlerinde fanatizme kaçan bir aşırılık olduğunu söyleyebilirim.

ayrıca bölümleri tek tek ele aldığımızda kendi başlarına gayet güzel olsalar da bütüncül baktığımızda dağınık bir görüntü oluştuğu kanısındayım. yine de okunacak bir tarafı var.

puanım: 6,2

vegan vampir

avukat rasim bey, her sabah olduğu gibi başında fötr şapkası, ayağında parlak rugan ayakkabısı ve elinde kahverengi deri çantası olduğu halde hızlı adımlarla bürosuna doğru yol almıştı. dün gece gördüklerini kime, nasıl anlatacağını bilemeden bir an önce bürosuna adım atmak istiyordu. nasıl olsa dosyaları incelerken, dilekçe yazarken, yahut müvekkillerle konuşurken dün gece yaşadıklarımı aklımdan çıkarırım diye düşünüyordu.

gün içinde her şey istediği gibi oldu. işten başını kaldıramadan günü sonlandırmayı başardı. evine gitti. akşam yemeği, bulaşık, haber programı falan derken gözleri yorgun düştü ve yatağına doğru ağır adımlarla ilerledi. tam yorganı üzerine çekmişti ki aynı ses yine kulaklarına fısıldadı:

- kanını emcüklemek istiyorum rasim. ama yapamıyorum. türdeşlerimin sizlere yaptığı eziyeti düşününce vicdanım el vermiyor. kan kokulu tang içmekten bir hâl oldum artık. edward'ın bella'sı varsa benim de vicdanım var rasim. anlıyor musun beni?

rasim, gözlerini sıkıca kapayıp uyumuş numarası yaparak onu duymazdan gelmiş ve gün ışığıyla birlikte bu tatsız sesten kurtulup birkaç saatlik uykuyla işe gitmişti. yine çok çalışmış, kafasını meşgul ederek yaşadığı bu tuhaf olayı unutmayı başarmıştı gün içinde. ama iki gündür sadece birkaç saat uyuduğu için artık fiziksel olarak da bir hayli yorgun düşmüştü. bu gece iyi bir uyku uyumalıydı. kesin kafaya koymuştu bunu. o kadar uykuluydu ki yemekten sonra hemen yatağına geçmiş, gözlerini kapamıştı ki yine aynı sesi duydu.

- emcüklemek istiyorum, rasim, ama yapamıyorum. vicdanım el ver...

derken rasim'in kafası attı. hızlı bir ayak hareketiyle yorganı üzerinden fırlatıp "yeter lan senin ettiğin" diye ayağa kalktı. "iterim ulam senin veganlığını, vicdanını. emiyorsan em, emmiyorsan ittir git. kaç gündür uyku uyutmadın. veganı ayrı kafa iter , vejetaryeni ayrı. bıkmadınız milletin kafasını ütülemekten. yok şöyle faydalı yok böyle yararlı... bi siz veganlar-vejetaryenler, bi ateistler, bi çaya şeker atmayanlar, bi de sigarayı bırakanlar her ortamda bunu dile getirmekten bıkmadınız. zaten gün boyu müvekkille uğraşmaktan, dosyalarla boğuşmaktan anam ağlıyor bir de sizi mi dinliycem! " diye öfkesini kustu.

o sırada vampir sus pus olmuş, boynu bükük kapıya doğru yönelmişti. bu durum onun için güzel bir hayat dersi olmuş, bundan sonra kimseye veganlık hakkında bir şey anlatmama kararı almıştı. olsundu, o da öyle bir vampirdi.

okumuşla kokuşmuş:

hayata karşı genel bir memnuniyetsizliği vardı. yaşamdan aldığı tat minimuma inmişti. oysa eskiden böyle değildi. etrafa neşeler saçan, yüzünden gülücükler eksilmeyen çocuk gitmiş, yerine her şeye burun kıvıran nemrut surat bir adam gelmişti.

ona göre bunun sebebi, büyüdükçe farkındalığının artmasıydı. keşke cahil kalsaydı. cehalet mutluluktu. zaten bu ülkede kendine hak ettiği değerin verildiğini düşünmüyordu. yurt dışına çıkmalıydı. orada herkes sokakta birbirine selam veriyordu. buradaki gibi kokuşmuş siyaset konuşmuyorlardı gençler aralarında. adamlar, bu işleri aşmıştı. orada işsiz kalmak imkansızdı, sen iş bulamasan bile onlar sana zorla bir iş buluyordu. üstelik etin kilosu 10 avroydu. burada 10 liraya sakız bile alınmıyordu. "yok abi biz boşa okuduk, bu ülkede okumak aptallık." diye hayıflanıp duruyordu.

2 senedir mubi'ye üyeydi ama son 3 ayda yalnızca bir film izlediğini fark etti. yine de eli bir türlü üyeliğini iptal etmeye gitmiyordu. mubi üyeliği onun için entelektüel dünyaya açılan kapıydı. sık sık sosyal medyada önüne çıkan sokak röportajlarını arkadaşlarıyla paylaşır, bu milletin tam bir aptal olduğuyla ilgili tespitlerini iletirdi. "aslında hata bizde, bu kadar enayinin içinde parayı bulamadık." şeklinde dövünüp dururdu, bilhassa sigara parasının zor çıktığı günlerde.

üniversiteyi bitirdikten sonra hiç manita yapmamıştı. sebebini türk kadınlarının, lüks araba ve para düşkünlüğüne bağlardı. param için bana bakacaklarına hiç bakmasınlar diye düşünürdü. zaten bunların götünü çok kaldırmışlardı. onun derinliğine erişebilecek bir kadınla henüz karşılaşmamıştı. gerçi telefondan başını kaldırıp etrafa baktığı da yoktu ya...

kendini bildi bileli depresyondaydı. psikolojik sorunları olduğunun farkındaydı. farkındaydı çünkü çok okumuştu. youtube'de izlediği tedx konuşmaları, ilber ortaylı ve celal şengör videoları onu bambaşka bir noktaya taşımıştı. bu kokuşmuş düzende okumuşluk başa belaydı abisi.

şuci tsuşima'nın osamu dazai müstear ismiyle yazdığı romandır. romanın başkahramanı oba yozo'nun hayatı ile yazarın hayatındaki büyük benzerliklerden dolayı bu roman biyografik bir eser olarak yorumlansa da japon edebiyatında bu tarz romanlara biyografi değil "ben roman" denmektedir. ben roman, yazarın bire bir hayatını yansıtmayan, mamafih onun iç dünyasıyla ilgili yeterince done veren eserler için kullanılan yazma tekniğidir.




yozo'nun karanlık dünyasının ve derin melankolisinin sebebi budur. onun çevresine karşı geliştirdiği sürekli şebeklik yapan karakterin içinde koskocaman bir boşluk vardır. insanlardan saklamak istediği bu karamsarlığın aslında onlara duyduğu güven bağının onarılmaz şekilde sarsılmasından kaynaklandığını açık şekilde görüyoruz. bu bedbin karakterin benzerini albert camus'un yabancı'sında da görebiliriz. bu bireyci, özünü sorgulayan bağlamda düşündüğümüzde varoluşçu bir roman olduğunu söyleyebiliriz.

umut sarıkaya'nın 3 kitaptan oluşan, köşe yazılarının derlenmesiyle oluşan serisidir. okurken, hususi sandığım bazı duygu durum ve davranışlarımın aslında herkeste görülen gayet umumi bir hâl olması, ayrıca absürt bir durumun içine yerleştirilen gerçeğin çarpıcılığı karşısında tebessüm dolu bir aydınlanma yaşadım. umut sarıkaya'nın tespit, teşhis ve tenkit ustası olduğunu düşünürüm. gerçekten de anlatılan sanki senin hikayenmiş gibi hissediyorsun okurken. mesela şöyle:

oğuz atay'ın hikmet karakteriyle, hayatı gerçek ve oyun üzerine bir dilemmaya oturtarak okuyucuyu hangisinin gerçek hangisinin oyun olduğu yönünde ikilemde bıraktığı, okuma süresince bizleri kahramanın iç dünyasında derin bir yolculuğa çıkaran romanıdır tehlikeli oyunlar.

hikmet benol , emekli albay hüsamittin tambay ve nurhayat hanım romanın baş karakterleridir. hikmet'in zamanının çoğu komşusu emekli albay hüsamettin tambay ile geçmektedir. hikmet, sık sık çeşitli latifeler ve dokundurmalarla albaya takılmaktadır. hikmet'in oyunlara olan merakı, hayatı oyunlar üzerinden anlama ve anlatma gayreti başlarda albayı sinirlendirse de sonunda o da bu oyunların müellifi olma yolunda ilerlemiştir.



hikmet, evlenip boşanmıştır. eski eşi sevgi ile olan bu ayrıklarını zihnin evereninde tam olarak halledebilmiş değildir. oyunlarında kurduğu bilge karakteri üzerinden sevgi ile olan bu bağı koparmak istemektedir. böyle yaparak bir yandan da okuyucuya kendini kötü gösterip sevgi'nin ondan ayrılmasını kendi zihninde haklı bir zemine oturtmayı düşünmektedir.

tüm bu girift gerçek-oyun ilişkisini okurken hayli zorlandığımı belirtmeliyim. sürükleyici olmamakla birlikte kitabı bitirip üzerine düşündüğümde kurgusu, yarattığı etki ve verdiği mesaj bakımından bir şaheser olduğu muhakkaktır.

schopenhauer, heidegger ve kant'ın düşünme eylemi hakkındaki yazılarının derlendiği, say yayınları tarafından yayınlanan bir kitaptır kendileri.

kitabın ilk kısmında schopenhauer'ın düşünmenin ulviliğine değindiğindi fikirleri yer almaktadır. ona göre düşünme; okuyarak, yazarak, araştırarak varılacak nihai bir durak olamaz. bunlar sayesinde birtakım nüveler elde edilse de düşünme, ancak kaynağı belli olmayan bir ilhamla harekete geçebilen bir mekanizmadır. schopenhauer'a göre okuma yoluyla yalnızca başkalarının düşündüklerine erişiriz. okumak, kendi düşüncemizin oluşmasının önünde bir engel teşkil eder.

diğer yandan, heidegger düşüncenin kökenini sorgulayarak neyin gerçek düşünce olduğunu açıklar. onun için düşünme eylemi, düşünülemeyen şeyin zihinsel varoluş sürecidir. heidegger'in söylediklerinden düşünebildiysem düşünmemişim demektir, gibi bir anlam çıkarabiliriz.

son olarak kant, düşünmenin önündeki en büyük engelin dogmatizm olduğundan bahseder.


bu üç büyük alman filozofun bir araya gelmesi beklentilerimi yükseltmiş olsa da oldukça sıkıcı bulduğumu belirtmeliyim.

bayramlara dair:

aile evinde sabahın köründe babamın dürtükleyip namaza kaldırmasıyla başlayan gündür. “baba ben cehennemden kombineyi aldım çoktan.” diyemezsiniz. 2 saatlik uykuyla gidilir camiye. çıkışta eli öpülür babanın. sonra dedemin mezarına gideriz. eller açılır, babam duygusaldır. bense “dede, zamanında ucuzken bir arsa kapatamadın mı, elalemin dedesi neler bırakmış!” diye söylenirim içimden, sonra hûşû içinde bir amin’le bitiririm dua görünümlü şahinimi. yaş bilmem kaç olmuştur. teyzeler, halalar, kuzenler “yok mu görüştüğün biri” dokundurmalarıyla gerim gerim gererler. hınzır bir gülümsemeyle geçiştirirken bu soruları cevizli kadayıf boğazıma dizilir, sarı kolayla ferahlatırım kurumuş boğazımı. kapının her çalışı ayrı bir gerginliktir. hemen odama tüyerim. sesleri dinleyip ona göre reaksiyon alırım. “görünmezsem ayıp olur kişileri” geldiyse çıkarım, yoksa kapıyı kilitler ölü taklidi yaparım. misafir gidince annemin “gittiler, mağarandan çıkabilirsin.” demesiyle rahatlar, misafirin yemediği kadayıfdan bir çatal alıp kendime gelirim. artık akşam olur, bu saatten sonra kimse gelmez saati (9-10 gibi) geldi mi büsbütün keyiflenirim.

bayramın resmî tatil olması güzeldir. ama bayram kısmı, limonlu pril’e eşantiyon olarak bantlanmış ucuz bulaşık süngeri gibi durur tatilin yanında. oysa ben sadece limonlu pril’i severim.

sanat en sevdiğim şeydir. maalesef yeteneğim olmadığı için yapamıyorum. imkanım olsa paso sanat yapardım. her güzelin 1(bir) kusuru var işte.(güzel=ben)