kuzey ışıkları

kuzey kutbu'nda oluşanlar aurora borealis, güney kutbu'nda oluşanlar aurora australis'tir. oluşma sebepleri aynıdır ama kuzey ışıkları daha popülerdir, daha kolay ulaşılabilir olmasından kaynaklanır. kuzey ışıklarını gözlemlemek için önerilen yerlerin başında; alaska, kanada ve norveç gibi iskandinav ülkeleri gelir. güney ışıklarını gözlemlemek için ise; avustralya ve yeni zelanda önerilir.

peki bu olağanüstü doğa olayı nasıl oluşur? auroranın oluşmasını sağlayan şey güneş’tir. güneş'te sürekli patlamalar olur ve bu patlamalar sonucunda güneş'ten uzaya parçacıklar savrulur. güneş’te gerçekleşen ve taçküre kütle boşaltımı ya da güneş patlaması olarak adlandırılan patlamalar, güneş'in taçküresinde (koronasında) manyetik alan karışımları nedeniyle oluşur ve uzaya büyük kütlelerde plazma fırlatılmasına sebep olur. bu patlamalar güneş rüzgarlarının oluşmasını sağlar ve yüksek hızlarda uzayda yolculuk edebilen tanecikler oluşmasına sebep olur.

bu tanecikler yani serbest elektron ve protonlar, güneş'in dönmesi ile birlikte güneş rüzgarları ile dünyaya doğru savrulurlar. yüklü parçacıklar dünyanın manyetik alanı tarafından büyük ölçüde saptırılsalar da dünya'nın manyetik alanının her iki kutupta da zayıf olmasından kaynaklı, bazı parçacıklar dünyanın atmosferine girer ve bu parçacıklar atmosferdeki gaz molekülleri ile çarpışırlar.

yani bu muhteşem ışık gösterileri, güneş'ten gelen yüklü taneciklerin dünya’nın atmosferdeki oksijen ve azot gazlarının tanecikleri ile çarpışması sonunda oluşur. dünya'nın atmosferi çoğunlukla azot ve oksijen gazlarından oluştuğu için bu moleküllerle çarpışırlar. çarpışan taneciklerle enerji kazanan bu moleküller normal enerji düzeylerine dönerken foton yayarlar. yayılan fotonların sayısı o kadar çoktur ki, ışık gösterisi olarak karşımıza çıkar.

güneş’ten gelen parçacıkların oksijen molekülleri ile çarpışması sonucunda kırmızı veya yeşil ışık tonları üretilirken; azot molekülleri ile mavi ve mor ışık tonları üretilir. soluk sarımsı yeşil en sık rastlanılan aurora rengidir ve dünyanın yaklaşık 96 kilometre yukarısında bulunan oksijen molekülleri sayesinde oluşur. nadir görülen kırmızı auroralar, 320 kilometre yükseklikteki oksijen molekülleri ile oluşmaktadır. azot molekülleri ise mavi veya morumsu-kırmızı auroralar üretir.

danimarka, finlandiya, isveç, norveç, izlanda gibi baltık ulkelerinde izleyebileceğiniz doğa harikası ışık solenidir.

ne zaman ortaya çıkacağı ve ne zaman kaybolacağı halk tarafından kestirilemeyen bu ışık patlamaları, yüzyıllar boyunca mistik işaretler olarak yorumlanmalarıyla da dikkate değer.
yeşil, mor, kırmızı, sarı ve tonlarının gökyüzünde yaratacağı muazzam etkiyi hayal etmek ya da bu görüntüye şahit olmak muazzam bir duygu olsa gerek.

(bkz: kutup ışıkları)

zoom da kullandığım arka plan. person of interest dizisinde makinenin relevant versiyonunun adıdır aynı zamanda.

görsel bir şölen, harika bir mucize.

en son 2018’de isveç’ten izlediğim ışıklardı.
planımız 2020 için vardı. ama lanet olası kovid-19 patlak verdiği için iptal etmek zorunda kaldık.
(bkz: elbet bir gün buluşacağız)

haddinden fazla ve yersiz olarak övenleri*gördükçe bu kişileri doğu ekspresi'ne tıka basa doldurup machu picchu' da mola verdirerek nerede seyredeceklerse oraya göndermek geliyor içimden.

bari combo yaparlar, orgazm olurlar da biz geride kalan faniler biraz rahat eder.

ayı kardeş izlediğimden beri canlı canlı izlemek istediğim rüya gibi gerçektir.

görmeden ölmek istemediğim doğa harikası.

uzun süre seyahet edebilme yaşınızı geçmeden gidin mesafesinde harika bir doğa olayı..

özellikle görmek istediğim doğa harikasıdır.doğanın canlı sanatına tanık olmak ne güzel bir duygudur kim bilir.

görmeden ölürsem gözüm açık gidecek.

görünce ağlayacağımı düşünüp, şölene etrafı bulanık görmekle devam ederim diye düşünüyorum. allahım nasip et denilecek başlık.

norveç denilince akla ilk gelen manzaralardan biridir. renklerin geçişleri ve gökyüzündeki dans eder gibi ahenkli hareketlerinden büyüye kapılmamak imkansız. ortaya çıkan bu eşi benzeri olmayan manzara, fotoğrafçıların iştahını kabartır.

abisko milli parkı, 1909 yılında isveç'te kurulmuş bir milli parktır.
bu park isveçin en kuzey eyaleti olup kuzey kutup dairesinin 200 km üzerinde yer alıyor. bu yerde sadece 100 kişi yaşıyor.
şimdi arkadaşlar her yıl binlerce kişi kuzey ışıklarını görmek amacıyla bu bölgeye gidiyor.
neden? kutuplarda başka yer mi yokta millet buraya bu ışıkları görmeye gidiyor.
evet kendine münhasır bir yer şöyle ki;
bu bölge sıra dağlarla çevrili ve bu dağlar bulutları engelleyerek gökyüzünü berrak bir hale getiren bir mikro iklim yaratıyor. bu berraklık sayesinde kuzey ışıkları mükemmel görünüyor.

''''

ışıkları görmüş biri olarak tavsiyem mümkün olduğunca kuzey kutbuna yakın yerlere gitmek olur. ben tromso’da görmüştüm. görmek için gidilen bölgedeki turlara katılmak çok gerekli. kendiniz şehir ışıklarından uzak parklara gitseniz de görüyorsunuz ancak orada beklerken soğuktan donuyorsunuz ve turların götürdükleri yerlerdeki kadar net görünmüyor ışıklar. bunun sebebi turların bu işi bilmesi ve sizi gökyüzünün en açık yerine götürmeleri. kuzey ışıkları gökyüzünün açık olduğunda görülebiliyor çünkü. bulut varsa ya da kar yağıyorsa görmek mümkün değil. görüldükleri dönem eylül ve nisan ayları arası. en güzel görüntüler de ekinoks dönemlerine yakın zamanlarda görülüyor. ben 18 mart günü görmüştüm. yalnız bunun da garantisi yok çünkü benden 2 gece sonra gidenler kar fırtınası sebebiyle görememişlerdi. sonuçta plan yapmak önemli olsa da bu aslında daha çok şans işidir.

norveç'in kutup dairesinde bulunan vardö adasında çekilmiş kuzey ışıkları.
hava sıcaklığı - 40 derece.

birebir yaşamayı çok istediğim kırılmalar.
o soğukta o büyüleyici manzarada hafif bir müzik eşliğinde yanında huzur bulduğum biri ile şarap içmek en büyük hayallerimden biri.

kuzey ışıkları paganizm için de kutsal anlamlar ifade etmekte idi. fin pagan inanışına göre kuzey ışıkları ruh dünyası ile ilişkilendirilmekte iken, bazı kesimlerce kutup gecesinde kuzey ışıklarının, ölülerin mesajlarını iletebileceğine inanılıyordu.
bunun yanında kuzey ışıklarının ölülerin ruhlarından oluştuğuna inananlar da bulunmakta idi. bu yüzden ışıklar ortaya çıktığında büyük saygı gösterilir, doğrudan ışıkların içine bakmak ya da çevrelerinde çok yüksek sesle konuşmak saygısızlık olarak kabul edilirdi. bu kuralları çiğneyenlerin kendilerine ve ailelerine kötü bir ün kazandırdığına inanılırdı.

seyir keyfi yüksek, güzel bir doğa olayı ama fazla romantize ediliyor. adresi belli, zamanı belli sonuçta. neden seray severden bile daha çok hayale malzeme olduğunu anlayamıyorum.