oda müziği (kitap)

irlandalı garip yazar james joyce'un, 36 şiirinden oluşan şiir kitabı. derlemedir de diyebiliriz çünkü eser 1907'de yayınlanmasına rağmen eserde daha geç tarihte yazılmış şiirleri de bulunur.*

pek şair yönüyle bilinmeyen james joyce, kitap yayınlandıktan sonra bundan utanç duyduğunu belirtmiştir.

kitabı hem orijinalinden hem de çevirisinden okumanızı tavsiye ederim. ingilizcesi pek de iyi olmayan ben bile birkaç yardım dışında, anlamakta pek zorlanmadım. gayet basit.
sıradan. bu yüzden ben pek sevmedim. eğer orijinalini de okumuş olmasaydım çeviri sıkıntılı diyebilirdim, çünkü şiir çevirileri, ne kadar zordur bilirsiniz, ancak orijinali de öyle. hatta çevirmen daha bile çaba göstermiş diyebilirim. tamam, şiir kitaplarını da pek sevmem, aramam ama bunu ayrıca sevemedim. birazdan birkaç alıntı bırakacağım, siz karar verin.*

yazarın, ilk yayınlanan kitabı olma özelliğini taşıyan eserin basımı, 1907 yılına tarihlenir. açıkçası okumaktan korktuğum, bilhassa kendisi ve kitapları hakkında yazılanlar dolayısıyla, çekindiğim bir yazardı ve bilerek bilinçli bir şekilde, ilk okuduğum eseri, bu oldu. dediğim gibi hem orijinalden hem de çevirisinden okumayı tercih ettim ve korktuğum gibi olmadı. bilhassa yazarı anlamak açısından bu kitaptan başlanabilir diye düşünüyorum. diğerlerinden başlarsanız bunu görünce yok artık, o kimin kitabı, bu kimin kitabı? diyebilirsiniz. zaten yine altını çizmekte fayda var ki yazar da, bu kitaptan utanç duyduğunu belirtmiş. tabi bu utanç, şiirlerin içeriğinden mi, yoksa yazı dilinden midir, bilinmez...*

osman çakmakçı, iş bankası kültür yayınları basımının çevirisinde ismini gördüğümüz yazar. eserin orijinal ismi ise; chamber music'tir.

kitabın kapağı da, ayrıca hoşuma gidiyor.

yazarın, güzel de şarkı söyleyebildiği bilindiği için bu kapak seçilmiş olmalı. yine eserdeki kafiye ve uyumluluk, yazarın müziğe olan düşkünlüğünden ileri geliyor imiş. buna rağmen eserdeki şiirlerden besteleneni var mı, bilmiyorum?..* bulursam, öğrenirsem editlerim. elbette siz de portakallandırabilirsiniz.

kitabı okuduktan sonra yazar bana daha az korkunç ve okunabilir geldi. diğer eserleri konusunda, bu bir referans ama hakkında yazılanlar beni gerçekten yoruyor. yorumlara ve hakkında yazılan eleştirilere hiç bakmalıydım.*

son olarak şiirlerinden bir alıntı;

görüldüğü gibi gerçekten sıradan, sanatsal öğelerden uzak...
bu da torununun doğduğu gün yazdığı şiir olan 1932 yılına hatta 15 ocak 1932 yılına tarihlenen ve özellikle kendisinin, duygu dünyasını daha çok yansıttığı iddia edilen o şiir;

bu, aynı zamanda benim de en sevdiğim şiir. joyce, biraz daha yaşlılık ve tatlılık ile sınanınca güzel şeyler çıkmış ortaya... diğerleri gibi sığ değil.*

nesir yazarlığı dahilinde son derece karmaşık ve kinik bir figür olan james joyce'un, mesele şairliği olduğunda son derece naif ve sade bir insana dönüşebildiğini gördüğümüz şiir kitabı.

şöyle buyurur goldenhair'de:

özgün adı chamber music olan eser 1907'de yayınlanmış.

dublinliler adlı eseriyle bildiğimiz irlandalı yazar james joyce imzalı 138 sayfalık eser olup; ben kitabımı iş bankası baskısı ve osman çakmakçı çevirisi ile okudum.
aslında 65 sayfa ama pdf versiyonu 138 sayfa.


hem ingilizce hem türkçe olarak okudum ve ingilizce olan versiyonunu daha çok beğendim, ne yazık ki şiirler ana dilinden başka bir dile çevrilince tüm albenisini yitirmiş, sanki translate çevirisi karalamalara dönmüş, bu yüzden her metin ancak kendi dilinde okunulduğunda açıklığa kavuşabilir, daha net kavranabilir.
şiir çevirileri zaten kolay değildir, bütün anlam gider, fonetik yapı bozulur, kelimeler başka anlama gelebilir ve şairin anlatmak istediği şey tamamen başka bir yapıya bürünebilir.
özgün dilinden okumakta fayda var.

kitap hakkında fikrimi belirtecek olursam çok beğenmedim, ama çok kötü de diyemem. bazıları eh işte olarak geçer not alabilir. bazılarının ise bol keseden dökülmüş argo yığınından ibaret metinler olduğunu söyleyebilirim. argonun şiirde bu denli fazla oluşu şiirin dokusuna zarar verebilir. dozu iyi ayarlamak gerekir.

james joyce kızgın olduğu insanlara da şiir yazarak intikam almayı ihmâl etmemiş.
şiiri intikam malzemesi olarak kullanmasını tasvip etmesem de saygı duyuyorum.

ancak bu kitap sayesinde yazarın şair yanının zayıf olduğunu anladım.
yine de tavsiye edilebilir.
sevdiğim birkaç şiirini bırakıyorum.