orhun abideleri

tarihin arka odasi 2014
murat bardakçi ilber ortayli
"gökturk alfabesi milli alfabemiz mi"
konu başligi youtube dan bakin
ben onların yalancisiyim.
türk alfabesi yok.

göktürk kitabeleri veya ölümsüz olacakları düşünüldüğünden bengü taşları olarak da anılırlar.

korkmadık savaştık.

özüm sakındım. öd tengri’nin yaşar. kişi oglı kop ölgeli törümiş.

(kendim düşünceye daldım. zamanı tanrı yaşar. insanoğlu hep ölmek için türemiş.)

kül tigin kuzey yüzü

orhun abideleri; göktürkler döneminde yazılıp dikilmiş asıl milli yazıtlarımızdır. bu yazıtlar, 732 yılında bilge kağan, vezir tonyukuk ve bilge kağan'ın kardeşi adına dikilmiştir. orhun yazıtları, taş mermer üzerine kazılmıştır. eser, türk milletine karşı derin ahlaki öğütler verir, özellikle doğu'daki çin tehlikesine karşı uyarılır. orhun yazıtları'nın üslubu yalın, açık ve keskindir. bu eser, günümüzde moğolistandadır.
göktürkçe 'türk' yazısı. runik harflerle yazılan göktürkçe, sağdan sola doğru yazılır
orhun yazıtları'ndaki göktürkçe 'türk' yazısı
orhun yazıtları önden çekim
kaplumbağa heykelleri üzerindeki orhun yazıtları
runik alfabeyle yazılmış orhun yazıtları'nın günümüz türkçesiyle çevirisi ve içindeki yazıların anlamı
bu konuyla alakalı talat tekin'in 'orhon yazıtları' adlı kitabı

konuyu daha bilimsel ve sosyolojik açıdan öğrenmek için asıl metin ve çevirisini az önce okuyup bitirdiğim bir kitaptır. taa, lise döneminde okuduğum bir kitap ve hazırladığım bir ödev vardı. çoktan unutulmuş bilgiler yani.

bu metinlerden sanat, kültür, kentleşme, toplum yaşamı gibi konularda çok büyük beklentim yoktu elbette. ama özellikle bilge kağan yazıtı bende düş kırıklığı yaratmıştır. yazıtın tamamında: karlukları, kırgızları, türgişleri, oğuzları, üç oğuzları, dokuz oğuzları/tongraları, tatarları, on okları, tatabılaları (moğolları), türgişleri, tankutları yani tamamına yakını türk soylu olan halkaların erkeklerini nasıl kesip, mızraklayıp öldürdüğünü, kadınlarını nasıl cariye, çocuklarını nasıl köle ve mallarını nasıl yağma yaptıklarını uzun uzun anlatıyor.

bu durumu bozkırın ve göçebe yaşamın dönemsel koşulları olarak görmek mümkün elbette ama. ondan 1.000 sene-2.000 sene önce yazılan çin bilgelik metinlerine göre oldukça zayıf kalıyor.

diğer bir konu da bu yazıtların bile çin hükümderinden usta istenerek çin'den getirtilen taş yazıcılarına yazdırılmış olması. ancak her şeye karşın bizim gerçeğimiz.

çin egemenliğinin sorgulandığı döneme ilişkin kül tigin'in şu sözleri önemli:
“devlet sahibi ulus idim, devletim şimdi nerede? kimin ülkesi i için kazanıyorum? kağan sahibi bir ulus idim, kağanım nerede? hangi kağanın işini-gücünü çeviriyorum?”

(bkz: erkan bizi geriye götürme erkan)

göktürk kağanlığı döneminde yazılmış olan bu yazıtlar, orhun nehri yakınlarında bulunmuştur. bu yazıtlar, türk tarihinin en önemli kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir.