zeigarnik etkisi

'yarım kalan işler daha çok akılda kalır, hatırlanır" mantığına dayanan teori.

dile dolanan şarkılar, yarım ilişkiler, aşklar bundandır biraz da.

sovyet psikolog ve psikiyatr bluma zeigarnik tarafından bir restoranda yapılan gözlem sonucu bulur ki garsonlar tam olarak not almadığı siparişleri daha iyi hatırlayıp yerine getirir.

hikayesi;

bir gün bluma zeigarnik bir kafede oturur ve sipariş verir. oradan buraya koşuşturan garsonların sadece teslim etmediği siparişleri hatırladığını farketmiş. bir siparişi teslim ettikten sonra beyin o siparişle ilgili her şeyi unutuyormuş. bunun üzerine araştırmalar yapmaya başlamış. en sonunda kendi adını verdiği etkiyi açıklamış.

ben de diyorum sınavdan çıkınca niye her şeyi unutuyorum diye, bu yüzdenmiş.

sağaltmadığımız ifade etmediğimiz duyguları hep yanımızda taşıyor ve acısını çekiyor oluşumuz da sanırım buna benzer bir şey.

zihninizde tamamlanmayan çemberler sürekli gündeme gelir ve kendini tamamlamaya çalışır. tamamlanmış şeylerin ise unutulup aşılması çok daha kolaydır.

kişilerin tamamlanmamış şeyleri, tamamlananlara göre daha kolaylıkla hatırladığını ifade eden psikolojik bir kavram.
sovyet psikolog ve psikiyatr bluma zeigarnik tarafından bir restoranda yapılan gözlem sonucu bulunmuştur.

zeigarnik, garsonların siparişleri sadece servis sırasında hatırladıklarını, servis tamamlandıktan sonra siparişi hafızalarından sildiklerini fark eder.

konuyla ilgili çalışmalar ve deneyler yapar. yaptığı çalışmalarla; bitirilmemiş, sonlandırılmamış işlerin, zihni meşgul ettiği ve iş bitince, zihnin bu meşguliyetten kendini kurtardığı sonucuna ulaşır.

zihnin bilinçdışı çalışan kısmının tamamlanmamış şeyleri bitirme konusunda bilinç dahilinde çalışan kısma baskısı nedeniyle oluşan etkidir. günlük hayatta en iyi bilinen örneği yarım kalan aşkların unutulmamasıdır.

beynin "çıkarken ütünün fişini çektim mi ben?" diye ara ara kendini sorgulaması.

acaba dosyaları teslim etmiş miydim, yoksa çokça düşündüğüm için öyle mi sandım, dur bakayım. heh göndermişim.

gibi bir sürü acabalarla dolu etki.

tanımını bilmediğim fakat sözlükte akışa düşmesiyle çat diye öğreniverdiğim zihinsel etki. kullanırım ben bunu. pratiğe de dökerim, her yerde de anlatırım.

fakat ben bunu neden daha önce duymadım ki? kendimi aşırı eksik, bilgisiz ve işe yaramaz hissettim şu an :/

bugün kendimi günün bilgisizi seçiyorum.

bir kaza, şok edici bir ayrılık yahut bir ölümle yarıda kesilen geçmişteki bir günün; tüm ayrıntılarının kafada capcanlı durmasını açıklayabilir. benzer şeyleri başka günlerde de yapmışsındır binlerce kez. aynı mavi kazağı yüzlerce gün giymişsindir. ama babanı kaybettiğin ve sonsuza dek yarım kalan o kış gününde giydiğin mavi kazak, full hd duruyordur hafızanda. son kahvaltıda yediğiniz o peynirin tüm mayhoşluğunu genzinde hissedersin. ekşimtrak yeşil zeytinin en berrak fotoğrafı durur zihninde; o gül desenli tabağın kenarındaki çekirdekleriyle.

oysa yüzlerce kahvaltıda ne yediğinizi asla hatırlamazsın bu kadar keskin bir şekilde. çünkü diğer tüm akşamlardaki olağan akışla tamamlanamamıştır o kış günü. dönmemiştir baban eve. bitmeyen bir kahvaltının masasından almışlardır ambulansa o sabah. sonsuza dek yarım kalan o günün tüm ayrıntıları hafızana çakılmış bir mıh gibi direnir. ne vakit bu yarımlığı tamamlamak için çırpınsan... kendini mavinin aynı tonunda bir şeyler giyerken yahut o peynirden yerken bulursun. insan tamamlamak ister; tüm o yarım kalanları... adeta bir oyuncu gibi öykünerek ve yer vererek yaşamında; kesintiye uğramış o günün tüm ayrıntılarına.

sonra bir gün biri sana gül desenli bir tabakta, o yeşil zeytinlerin ve mayhoş peynirin de olduğu bir kahvaltı hazırlar. başkalarını değil de onu seversin tamamlamak için yıllar önce yarım kalan o kahvaltıyı. her akşam eve dönüşünde bilincin dışında tekrar tekrar tamamlayarak tüm o yarım kalanları.

yarım kalan, ömrünün ebeveyninle olan bir günüyse o günü tamamlamak bu denli kolay da...ihtiyar halinde, kendi hikayeni tamamlamaya doğru yol aldığın günlerden birinde; zihninde senin hikayenin devamı olan başka bir hikayenin kahramanı pat diye çekip gider de evladının hikayesi yarım kalırsa bu alemde...artık tamamlanmak imkansızdır. kendi hikayen bitene kadar hiçbir şeyle tamamlayamazsın o günü ve yarım kalan anıları. öylece zihninde asılı kalır son bir bakışının tüm ayrıntısı. yerine hiçbir şeyi koyamayarak.

ınsanın yarım kaldığı yerdir. nerede yarım kaldıysan oralısındır.

berbat bir hal.

insanın durup durup aynı yokluğa / yokluğuna bakmasına sebep oluyor.

kişilerin tamamlanmamış veya bölünmüş-kesilmiş şeyleri, tamamlananlara göre daha kolaylıkla hatırladığını ifade eden psikolojik bir kavram. sovyet psikolog ve psikiyatr bluma zeigarnik tarafından yarım kalan şeylerin unutulamaması durumunun psikolojik tanımlaması...

psikolojide yarım kalmışlık.

ölene kadar bir adet vardi simdi ikincisi eklendi inşallah buda benimle yaşamaz

yarım kalan aşkların daha derin izler bırakması durumu da diyebiliriz.
kavuşamazsan aşk olur derler ya o hesap.

işe bak ki zeigarnik lehçe dilinde saatçi anlamına gelir.

zeigarnik etkisi ise yarım kalan şeyler'i tanımlamada kullanılır. yani saatin yetmediği...

kişilerin tamamlanmamış veya bölünmüş-yarıda kesilmiş etkinlikleri, tamamlananlara göre daha kolay hatırladığını ifade eden psikolojik bir kavram olarak tanımlanır.
adını ise sovyet psikolog bluma zeigarnik'den almaktadır.

adını bluma zeigarnik'den alan ve yarım kalan şeylerin zihinden çıkmadığını, insanın yarım kalan hiçbir şeyi unutamadığını söyleyen etki olarak bilinir.

yarım bıraktığımız kitaplar, filmler, ilişkiler, yarım kalan her şey aklımızda yer eder.
bitseydi ne olurdu? ihtimali ile yaşam devam eder.