fransız ihtilali

bir olgudur. etkileri hala devam eden, modern çağı inşa eden olgu. hiçbir otoritenin sarsılmaz ve mutlak olmadığını, gücün halktan geldiğini insanlara öğretmiştir. ardından pek çok devrimler, ihtilaller, darbeler yapılmıştır. rejim sistemleri değişmiştir. bazı ülkeler monarşiden komünizme, bazıları cumhueiyetten imparatorluğa ve büyük bölümü en sonunda cumhuriyete geçmiştir. sancılı bir süreç milyonlarca insanın bedeni üstüne dikilmiştir özgürlük bayrakları. bundan sonra yerine ne gelir meçhul. yakın çağ'ın başlangıcı kabul edilir.

baskıcı fransız kralına dayanamayan halk amerika'nın rejimine de özenerek ayaklanır. 1830 ve 1848 ihtilalleri ile de bugünün düzeni büyük oranda sağlanır. yaşadığımız toprakların eski sahibi olan osmanlı imparatorluğu bu milliyetçilik akımlarından doğrudan etkilenmiş, azınlıklar ayaklanmıştır. parça parça bölünen imparatorluk en sonunda "hasta adam" olarak adlandırılmış ve 623 yıllık saltanatın küllerinden cumhuriyet doğmuştur.

bu şunu gösteriyor bundan sonra da yeni bir devrim (emsali görülmemiş bir rejim) çıkabilir ve cumhuriyet düzenini bozabilir. henüz bilmiyoruz. ama 21. yüzyılın ilk yarısında dünya geneline yayılan cumhuriyet varolan en hümanistik ve sağlıklı rejimdir diyebiliriz.

bizim tarih anlayışında sadece osmanlı devletine etkilerine bakılan ihtilal. onda da milliyetçilik fikrini yaydığı için çok uluslu imparatorluğa zarar verdiğinden dolayı alttan alta çemkirilir. kemal kara tarihçiliği sağolsun. oysa o günün dünyasına toptan etki etmiştir. devrim öncesi ve sonrası dünyayı anlayabilmek için eric hobsbawm'ın devrim çağı kitabı okunabilir.

burjuva demokrasisinin doğuş çanları.

(bkz: bavarian illuminati)

liberte! egalite! fraternite!

üç aşaması olan devrimin ikinci aşaması radikal devrim tamamlanmadığından marksizmin hayaletinin fransa’da dolaştığı rivayet edilir

çağ başlatan devrim

bir düşünün adam kral, babası da kral, dedesi de kral, büyük dedesi de kral, ondan önceki ecdadı da kral. yani ilk kral kimmiş ve yetkiyi kim vermiş, nereden almış?
işte binlerce yıl boyunca nereden geldiği belli olmayan yetki ile kitleleri yönetenlere karşı 1789 yılında yükseltilmiş olan isyan. egemenliğin ulusa devredilmesinin ihtilali.

aklıma "viva la vida" şarkısını getiren, bourbon hanedanını ortadan kaldıran, yeni bir dönem başlatan olay.
(bkz: marie antionette masumdu)

fransız ihtilâli, monarşinin devrilip yerine cumhuriyetin kurulması olayıdır. ihtilal sırasında o kadar çok idam gerçekleşmiş, o kadar çok kan dökülmüş ki insanlar bu olayları giyotine isim takacak kadar normalleştirmişler. giyotine "madam giyotin" veya "milli ustura" diyorlarmış.

alanyazında fransız devrimi olarak geçer. fransız devrimini anlamak için olarak 14-17.yy ingiltere’sindeki gelişmeleri ve fransa’nın durumunu izlemek gerekir. üç aşamalıdır: işçiler, köylüler ve şehirlerde orta burjuva işbirliği ile yapılır fakat ikinci evre olan radikal devrimde mülkiyet hakkına ilişkin dönüşüm yapılamamıştır ve devrim liberal değerlerin baskın olması sebebiyle burjuva devrimi olarak damgalanmıştır. mülkiyete ilişkin değerlerin korunması üzerinden okunan haklar da bilme biçimleri burjuvazi tarafından dayatılan işçi sınıfının çoğunlukla kayıplar ile sonuçlanan isyanlar ile mümkün olmuştur.
fransa kolektif bir bilincin oluşması için fazla büyük olduğundan adeta yarıda kesilen radikal devrim hala kendini hissettirir derler, yanılmıyorsam marxist literatürde “komunizmin hayaleti fransa’da dolaşıyor.” denir.

halkına pasta esprisi yapan kraliçenin fazla dikkat çekip fitili ateşlediği ihtilaldir.

ah robespierre . o kadar insanın boğazını kes. aynı icatta senin boynun kesilsin. hayat..

üç temel sebebi vardır:

1- köylüler açtır
2- aydınlar, kralın ilahi yönetme hakkını alaya almaktadır
3- soylular ve kilise ülkenin yükünü paylaşmak üzere vergi ödemeye karşıdır

1789'da toplanan genel meclis'te de sorunlar aşılamayınca meclisin üçüncü zümresini oluşturan halk dellenir ve ayaklanarak kendi meclisini kurar.

(bkz: şartlar tamam olduğunda milletler için ihtilal meşru bir haktır)

monarşi yıkılıp jakobenlerin sistemi geldikten sonra monarşiyi yıkan aynı halk bu sefer monarşi için ayaklanmıştır.
ironik geliyor değil mi ?
daha ironiği ise bu isyanı bastıran kişinin sonradan diktatör olması. lakin öyle bir diktatör ki olmasaydı muhtemelen c*mhuriyet sistemi fransa'da hiç oturamayacaktı.

t:1789 tarihinde gerçekleşmiş olay.

güzel devrimdir lakin serveti fünunu kapattırmıştır...

7 yıl savaşı sonrası fransa'nın hem kolonilerin kaybetmesi hem de ekonomik olarak sıkıntı yaşamaya başlaması üzerine halkın kralı tahtından indirmek için başlattığı hareket.

fakat cumhuriyetin tam olarak uygulanmaya başlaması uzun sürdü. bu süre içersinde fransa diktatörlük ve cesitli cumhuriyetler ile yönetildi.

devrim gibi devrimdir.

öncelikle devrimi 1770 lerden 92 ye kadar anlatacağım, yani ilk safhaları, eğer rağbet görürse daha sonra ki kısımlarını da yazarım. yazmama sebebim sözlükte ki diğer arkadaşlar 92 sonrasına fazlasıyla değinmiş en azından gördüğüm kadarıyla.

fransız devrimi, halk egemenliği adına monarşi mutlakiyete karşı ilk etkili meydan okumayı başlatmıştır. bu yüzdendir ki bu devrimin önemi büyüktür efendim. bu ihtilal o kadar büyük boyuta ulaşmıştır ki, devrim bittikten sonra dahi uzun yıllar boyunca cumhuriyetçilik ülküsü başka avrupalı ülkere kadar sıçramıştır. avrupa tarihçisi john merriman modern milliyetçiliğin köklerini bu ihtilalin başarısı olarak görür.

devrimci gruplar ihtilalin fransa da başlaması olayını bugün bile abartıyorlar. kurtarıcı niyetli savaşlar fetih savaşlarına döndü yani burada şunu diyebiliriz aslında; ihtilal öyle sanıldığı gibi, fikir olarak ihtilalin son bulduğu halde ortaya çıkmadı.

fransız devrimi kaçınılmaz mıydı? hayır aslında değildi ama daha önce yaşanan olaylar insanların buna zorunda hissetmesine sebep olmuştu. 1780 dolaylarında ekonomik kriz ve başka sebeplerle birlikte bu olay tamamen patlak verdi. tabii bundan önce şu sebepleri de sayabiliriz; soylu ayrıcalıkları, yolsuz kraliyet memurları(yani istendiği gibi başa getirilip para aklamasına izin verilen memurlar), lonca tekelleri gibi. aydınlanma çabaları bir süre sonra görüyoruz ki bir siyasal eyleme dönüşmüştür. hani kaçınılmaz mıydı diye demiştim ya tam olarak söylediğim bunu açıklıyor. kısaca akışa bırakılan kar topu gitgide büyümüştü.

1775 dolaylarında halk ufaktan bi ayaklanmıştı, fiyatlar yükselince halk pençesini göstermişti. burada turgot adlı önemli bir adamdan bahsedebiliriz, özgürlük babında ayak bağı kurumları kaldırmak istedi. kendisi maliye bakanıydı, kararnameleri loncaların lağvedilmesi(kaldırılması) kararı alana kadar seviliyordu diyebiliriz. ama bu son maddeyle suyunu çıkarmış, öyle ki soylular dahi ayaklanmıştı. bu konu hakkında daha çok şey yazmak istesem de kafa ağrıtmadan olayın göbeğine inelim.


fransız devrimini soylu isyanı adı verilen ayaklanma başlatmıştır. xvı. louis zamanında olmuştur. bu kral ile paris parlamentosu barça-madrid kapışması yaşamıştı adeta. kralın états generaux(eski parlamento)'u toplaması büyük dikkat çekmiş kamuoyu krala karşı birleşmişti öyle ki ihtilalin ilk eylemi budur.

kısaca maddeler halinde sonra ki olaylardan bahsedelim:
-bu olayları önce bastille baskını takip etmiştir.
-ardından 4 ağustos 1789 da feodal rejimi kaldırıldı
-26 ağustos 1789 da yurttaş hakkı bildirisi yayınlandı
-paristen versaya yürüme olayları oldu (çoğunluğu kadın olup silahlı çatışma istemişlerdi, gerçekten büyük bir cesaret)
-1791 de yeni bir anayasayla, mutlak hakimiyet yerini anayasal monarşiye bıraktı. eski rejimin artık ortadan kalktığı netleşti
-kralın(xvı. louis) kaçması
-kurucu meclisin kurulması(fazla dayanamamıştır o yüzden çok büyük önem arz etmez)
-kralın kaçmasından sonra yasama meclisi kuruldu
-meclisin ortaya çıkışıyla cumhuriyetçiler mart 1792 de çoğunluğa ulaşıp solcu olarak adlandırılıldırlar, monarşistler ise sağcı olarak görülüyordu.

bundan sonra ki kısımları belirttiğim gibi yeterince açıklamışlar. ancak rağbet görürse eklemeler yaparım.

fransızlar tarafından gerçekleştirilmiştir. böyle de zekiyim işte.