kurtuluş savaşı'nda binlerce askerin cepheden kaçması

eleştirmeden önce empati yapmayı deneyebiliriz. bütün arkadaşlarınızın gözünüzün önünde öldüğünü düşünün, muhtemelen sıradaki de sizsiniz; gece gündüz demeden bomba seslerini, kanı, vahşeti hayal edin. şu anki yaşınızdan belki de çok daha genç olduğunuzu ve bütün bunları kaldırmaya hazır olmadığınızı düşünün. eleştirmek ne kolay. evet siyasi-askeri açıdan büyük yanlış, ama orada siz olsaydınız ne yapardınız diye düşündünüz mü hiç? bu kadar ağır bir bunalıma baskıya maruz kalmadan "ben savaş kahramanı olurdum, ben olsam şunu bunu yapardım" demeyi empati eksikliği olarak yorumluyorum.

sadece kurtuluş değil hemen her savaşta olan bir kavramdır asker kaçağı mevzuu.

1.dünya savaşında osmanlı ordusundaki durum ile ilgili ordudaki alman heyetinin başkanlığını yapan general otto liman von sanders, 13 aralık 1917 tarihli raporunda mevcut durumda türk ordusunda 300.000 kaçak askerin olduğunu belirtmektedir.16 sanders, 20 haziran 1918 tarihli bir telgrafında ise asker kaçaklarının silâhaltındakilerden daha çok olduğunu ileri sürmektedir (kaynak : sandres, liman von, türkiye’de beş yıl, çev. m. şevki yazman, burçak yayınları, istanbul, 1968)

sayının 300.000 'in de üzerinde olduğunu söyleyen farklı kaynaklar da (a.e.yalman, ismet inönü vb) mevcuttur, destekleyici yazılı kaynaklar da bulunmaktadır. örneğin 14 temmuz 1916-14 şubat 1917 tarihleri arasında sadece dersaadet jandarma mıntıka müfettişliği (dersaadet ve edirne alaylarıyla hüdavendigar, kastamonu, ankara eskişehir, bolu, kala-i sultaniye, izmit ve çatalca taburlarından oluşmaktaydı) dâhilindeki birliklerden oluşturulan takip kolları tarafından 248’i ölü olmak üzere 74.255 firari asker yakalanmıştı.

okuyalım araştıralım, yanlış değerlendirmelerde bulunmayalım, elimizin altında internet üzerinden inceleyebileceğiniz okuyabileceğiniz birçok akademik çalışma varken bu tür savlarla bir yere varmak anlamsız..

gariban mehmetçiği kaçtı diye eleştirmeden önce dönemin padişahının ingiliz gemisine binip gittigini unutmayalım. o devirde de insanlar padişah başta komutan olarak neden savaşmıyor benim canım can değil mi demiş olabilirler . gayet insani davranışlar.birileri saraylarda yaşarken gariban askerin ne kiyafeti ne ne yemeği nede silahı vardı.ama mustafa kemal eldeki kısıtlı insan ve silah imkanıyla gerçekten mucize yaratmış .

birinci dünya savaşında osmanlı toprağı olan bölgelerin bazıları işgal edildi. işgal edilen bölgelerden orduya katılan insanların firar ederek kendi yakınlarını aramaya gitmesi bir ölçüde anlaşılabilir bir durum.

diğer taraftan osmanlı ordusunun açlıkla mücadele ettiği ve ölmemek için çekirge yemek zorunda kaldığı cepheler oldu.

osmanlı ordusu trablusgarpta savaştı. balkanlarda savaştı. birinci dünya savaşında savaştı. bu kadar savaştan sonra sağ kalan insanların neden firar ettiğini de sorgulamak gerek.

askerlik mantığı açısından elbette savaş meydanında kaçanı kafasından vurabilirsiniz ama köyüne dönen ve tekrar askere alınan adamın eşini ve çocuğunu aç bırakmak pahasına yeniden birliğine katılmaması da aynı şey değil.

dağa çıkıp eşkıyalık yapan halkı soyan nesebi belli olmayanları söylemiyorum.

bir de sofu ayağına medreselere , dergahlara fare gibi gizlenen kan emici güruhu da unutmamak lazım.

balkan savaşı, birinci dünya savaşı vs derken, aklına sadece vergi ve askere alım için anadolu gelirse, bu sonuç normal.

%46 asker kaçağına rağmen kazanılmış bir savaştır.

bunlardan biri dedemin köyünde yaşıyormuş. üzerinden yüz seneden fazla zaman geçtiği halde tüm sülaleden "samanlık saklambacı" diye bahsedilir. nesiller boyu anlatılagelmiş "onlardan adam çıkmaz çünkü dedeleri samanlık saklambacı" denilerek.

firari askerleri yakalamak için köye gelen inzibattan samanlıkta saklanmış da vaktiyle! sonradan bazı kooperatifler kurdu köylü ve hiçbirine bu samanlık saklambacı sülalesini dahil etmediler falan.

askerlerin neredeyse yarısının kaçtığı söylenir, bize öğretilen tarih komple yalan.

gerçi ben de kaçardım hiçbir şey canımdan daha değerli değil, senin padişahın kaçarken niye durasın ki?

dünya tarihindeki neredeyse tüm savaşlarda gözlemlenen durum, 300 spartalı gibi birkaç ordu hariç

ben olsam aynısını yapardım. kaldılar da ne oldu? ülkenin hali ortada. atatürk çok yanlış halka çok yanlış zamanda geldi.

(bkz: deli halit paşa)

pek bilinmeyen kurtuluş savaşı komutanlarından deli halit paşa'nın belinde iki adet tabanca bulunurdu. sağ yanında taşıdığı tabancanın adına namuslu, sol yandakine namussuz adını vermiştir. savaşırken düşmana karşı namuslu'yu, cepheden kaçan askerleri vurmak içinse namussuz'u kullanırmış. çünkü vatan bizim, kaçan haindir dermiş paşa.

sanırım deli halit paşa asker kaçağı diye bir şey bırakmamış geriye.

savaştan sonra tek tek tespit edilip meydanlarda sallandırılsalar bugün danimarka gibi bir ülkemiz vardı.

"bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak" durumuna düşmemek için okuyup araştırılması gereken konu.

kitap:
milli mücadele dönemi'nde asker firarileri

"şimdi bizi kitapla uğraştırma" derseniz özet niteliğinde
makale

biraz daha geriye gidip daha geniş bir açıdan bakmak isteyenlere
makale

ayrıca
doçent doktor mehmet beşikçi'nin kaleminden
(bkz: cihan harbiʼni yaşamak ve hatırlamak)
(bkz: birinci dünya savaşında osmanlı seferberligi)

kurtuluş savaşı denilen olay askeri olarak salt ege merkezli bir savaştır. ingiltere destekli yunanistan kuvvetleri ankara kapılarına kadar dayanmıştır. daha sonraki türkiye ordusunun bunu püskürtme ve kalıcı zaferindeki başarı yadsınamaz elbette. fakat hain ilan edilen çerkez ethem'in savaştaki kahramanlıkları da yadsınamaz. yadsıyorlar fakat işte bir şekilde.

daha sonrasında ingiltere hangi iç sorunlarından ötürü yunanistan dan desteğini çekmek zorunda kaldı? yunan ordusunda türkiyeli kardeşleriyle savaşmamak için komünist partizanlar nasıl eylemler düzenledi? bunlar da pek bilinmez.
hele ki savaş sonrası izmir'i hakikatte kim yaktırdı sorusu sorulmaz. ben de irdelemeyim şimdi.

tanım: savaşta ölmeyi ve öldürmeyi kutsallaştırmayan herkese bin selam.

torunları günümüz sözlüklerinde yazar olan hainlerdir. kimi savaşı küçümser kimi kaçanı haklı bulur kimi düşmanın yaptıklarını bize yıkar. ataların dediği gibi katranı kaynatmakla olur mu şeker cinsini sevdiğim cinsine çeker.

kaçan askerler hain değil bence. haklı sebepleri var. bu insanlara yıllarca hiçbir şey verilmemiş, sürekli yenilgi üzerine yenilgi. bu durumda kimse sonucu belirsiz yeni bir macera içinde bulunmak istemez. ben olsam ben de kaçardım. floransa'da yeni bir hayat kurardım kendime. karım, çocuklarım ve hayvanlarımla yaşar giderdim.

asılsız bir idda gibi, bilemiyeceğim.
ama savaş atmosferi, tahmin edebileceğiniz gibi değildir muhtemelen. görmüş gibi konuşmayayım ama, o psikolojiye girmeden bu yorumları asla yapmayın.

bu durumu bir tv programında celal şengör de bahse konu etmişti. sanırım yüzde kirklik bir oran vermişti. şimdi kuru milliyetçilik bir yana o donemin koşulları ile değerlendirmek lazım. osmanlı son zamanlarında hemen hemen girdiği her savaşı kaybetmiş, dahası neredeyse kaybedeceğini bildiği savaşlara katılmıştır. dolayısıyla o dönemde asker olmanın psikolojisi necedir, bilemeyiz.