marcus aurelius

ms 2. yüzyılda yaşamış filozof imparator.

savaş sırasında yazdığı ve türkçe'ye "kendime notlar" adıyla çevrilen günlükleri yakılmasını istediği halde ölümünden sonra saklanmıştır. kendime notlar bugün stoacı felsefenin en önemli metinlerindendir.

“düşünceleriniz ne ise, hayatınız da odur. hayatınızı değiştirmek istiyorsanız, düşüncelerinizi değiştiriniz.”

161 - 180 yılları arası hüküm sürmüş roma imparatorudur. aynı zamanda en önemli stoacı filozoflardan birisidir. 96 - 180 yılları arasında görev yapan beş iyi imparator'dan sonuncusudur. yunanca yazılmış 12 kitaplık “ta eis eauton” (kendime düşünceler) adlı yapıtıyla ünlüdür. roma imparatorluğu'nun altın çağı’nın simgesi olmuştur.

“ta eis eauton”, marcus’un günü gününe kaleme aldığı siyasal düşüncelerinden oluşur. 169 sonları-170 başlarında germen ve marcomanni kavimleri üzerine çıktığı seferde yazmaya başlamıştır. kendisine yön veren düşünceleri dışa vurduğu kendime düşünceler eseri stoacı düşüncenin en tanınmış eserlerinden biridir. kendinden çok sonraki kuşaklara, kilise düşünürlerine ve rönesans'a da temel olacak bu metin stoa felsefesinin anlaşılması açısından değerli bir kaynak olarak görülmektedir. eserin yazılmasının ardından pek çok romalı hatip ve yazar ona ''psilosophus'' lakabını yakıştırmıştır.

stoa felsefesi roma'daki en etkili felsefe okullarından birisidir. kitionlu zenon stoa okulunun kurucusu sayılır. roma'da stoa felsefesi tarihlendirme açısından üç ana döneme ayrılır. ilk dönemi eski stoa olarak da bilinmektedir; başlıca temsilcileri zenon, kleanthes ve khrysippos'tur. ikinci dönemin en etkili temsilleri ise platon ve aristoteles'tir. son dönem ise roma stoası veya geç dönem stoası olarak anılır. en tanınmış temsilcileri romalı genç seneca, epiktetos ve imparator marcus aurelius'tur.

peki stoacılık felsefesi temelde neyi anlatmak ister? stoacılar için insanın temel amacı mutluluktur. mutluluğa ulaşmak içinse doğaya uygun yaşamak gerekir. dolayısıyla doğaya uygun yaşamayı felsefi olarak benimsemişler ve dünya vatandaşlığını savunmuşlardır. "mutluluk, dış koşullara bağlı olmamalıdır" önermesini dile getirmişlerdir. öğretilerine göre, sosyal varlık olarak insanlar için mutluluğa giden yol şunlarda bulunur: hayatta sana verileni kabul etmek, zevk arzumuz veya acı korkumuz tarafından kontrol edilmemize izin vermemek, etrafımızdaki dünyayı anlamak için aklımızı kullanmak ve tabiatın planındaki kendimize düşen görevi yapmak ve beraber çalışıp başkalarına karşı dürüst ve adil olmak.

diogenes laertios şöyle demiştir: “stoalılar mantık eğitiminin zorunlu olduğunu ileri sürerler. çünkü mantık diğer tek tek erdemleri içine alan bir erdemdir. mantık bilmeyen bir insan yanlış çıkarımlardan kaçınamaz. mantık, bilge bir insana doğruyu yanlıştan ayırt etme özelliği kazandırır.”

roma şehir meydanı'na indiğinde kendisiyle birlikte yürümesi için arkasında bir uşak bulunduran imparator-filozof. uşağın tek görevi, insanlar aurelius'a övgüler yağdırırken aurelius'un kulağına "sen sadece insansın" diye fısıldamakmış. "sen sadece insansın".

böyle müthiş bir askeri dehadan, politikacıdan, filozoftan nasıl olmuş da commodus gibi bir gerizekalı çıkmış hayret doğrusu. şayet kendisi gibi bir iki oğlu ve torunu daha olsa roma imparatorluğu elbet daha uzun zaman yaşardı. hatta hunları bile yenecek kadar gücünü muhafaza etmeyi başarırdı.

is 2.yüzyılda yaşamış roma imparatoru. tam adı marcus aurelis antoninus augustus'tur. iyi bir aristokrat eğitimi almıştır. latince, yunanca, retorik sanatı, stoacılık ve epiktetosçuluk üzerine üstün derecede yetkin olduğu kaynaklarda yer almaktadır. gerçek bir iyi imparatordur. evimde ufak bir büstü var.

"kendime düşünceler" ikinci kitabından bir bölüm:

"...her sabah uyandığımda kendi kendime şöyle söylemeliyim: bugün de meraklı, hayırsız, kaba, kıskanç ve bencil insanlarla karşılaşacağım. bütün bu kötülüklerin nedeni insanların iyiyi ve kötüyü ayırt edememeleridir. ancak kötünün ne olduğunu bilen, onun yanlış olduğunu kavrayan insanlar, yanlış yapan insanların doğasını anlayabilirler. bu insanlar benimle aynı kandan, aynı tohumdan geldikleri için değil, benimle aynı aklı, aynı tanrısal parçayı paylaştıkları için akrabamdırlar..."

5.5 metre uzunluğundaki heykeli 2007 senesinde burdur ili , ağlasun ilçesindeki sagalassos antik kentinde ki kazılarda ortaya çıkarılmıştır. şu an burdur müzesinde sergilenmektedir efem..
tık

161 - 180 yılları arası roma imparatoru ve stoacı filozof.
(bkz: kendime düşünceler) kitabını okumanız önerilir.
platon'un çok bilinen bir sözü akla kendisini getirtir: "hükümdarlar filozof, filozoflar hükümdar olsaydı, kentlerin yüzü ışırdı."

düşünceler kitabını okurken düşüncelerinin modernliğine hayran kaldım. 19 yüzyıl sonra bile çağdaş kalabilmek bence önemli bir meziyet.

burdur arkeoloji müzesinde ki büstü ve bacağı ile fotoğrafım olan devlet adamı .

kendime düşünceler kitabı iş bankası yayınlarında mükemmel çevrilmiş tavsiye ediyorum. felsefeye başlangıç için güzel anlaşılır rahat okunan bir kitap. stoa felsefesini kavrayabilmek içinde gayet anlaşılabilir. marcus aurelius'un felsefesini bu çağda benimsemek felsefesinin temeline yerleştirdiği 'tanrı' nedeniyle bu çağda imkansız olduğunu düşünüyorum.

platon'un hayalini kurduğu ve ünlü ütopyası "devlet" eserindeki "filozof kral" iste budur.

bir de okuması çok güzel: markus orelyus.

roma imparatorluğu'nun altın çağı'nın simgesi.

"evrensel doğanın ne istediğini görüp kendilerini ona göre eğitselerdi, ardından giderdim onların; ama yalnızca sahnede kasıla kasıla rol yapan oyun kişileri gibi rol yaptılarsa, hiç kimse onları taklit etmeye yargılı kılmadı beni. felsefenin işi yalın ve onurludur; boş böbürlenmelere kışkırtmayın beni."

marcusu görünce aklıma direk şevval geldi , kim kimi denize sandalyeynen atmıştı .

marcus aurelius, platon' un 'devlet' kitabında hayal ettiği filozof yöneticidir.

içinde bir iyilik pınarı var. sen kazdıkça o fışkırarak akacak.

düşün ki bir imparatorsun,
istediğin güce, ünvana, paraya sahipsin.
hâl böyle olunca bilgeliğin insana daha zor ulaşması gerekir. çünkü bu ihtişam beraberinde kibir de getirir.
marcus bir imparator olmasına rağmen sert yataklarda yatmış, doymadığı sofralardan kalkmıştır. o imparator olmasının yanında stoacı bir yaşamı benimsemiş bir filozoftur. tabii hayatta bizi yetiştiren, eğiten karşılaştığımız insanlarında bizi etkileme gücünden bahsetmek gerekecek. marcus'un hocası, fikirleriyle özgürleşen köle epiktetos tur. ondan etkilenmemek mümkün değildir.

marcus, bilgelik, cesaret, adalet ve ölçülülük paralolarına sadık kalmıştır.

marcus aurelius, öfkeden çokça bahseder. öfkenin doğaya aykırı olduğunu, sürekli öfke takınan birinin gün gün solmaya başladığını söylemiştir. öfke akıl dışıdır. ve bu duygu zarar vermeden bırakmaz. marcus öfkesini gösterebilecek konuma sahipken bu yolu tercih etmemiştir.

mutluluk ve düşünce biçimimiz arasında bir bağ vardır. içinde karanlık duygular varsa hayatın ona göre şekillenir. her şey düşüncene bağlı, düşüncen sana bağlı. o hâlde değişim için yola koyulmalı. hakikate ulaşmak için değişime açık olmalı.

istediğin şeyi aramaktansa onun önündeki engelleri kaldırmak daha mantıklıdır. bu engellere göğüs germek ise cesur bir harekettir. ilgilendiklerin, isteklerin senin insanlar üzerindeki intibandır. değerin ilgi duyduğun şeylerle ölçülür.

bugün liderliğini çok doğru bir şekilde kullanmış, topluma ışık olan filozoflardan marcus aurelius'u anlattık.*ilkelerinden, ideallerinden ve karakterinden ödün vermeyen değerli bir önderi konu alarak rengime renk kattım.. bir de allah yürü ya kulum derse tamamım. **

bugün ölümü üzerine iki bin seneye yakın vakit geçmiş, imparator ve filozof kişi. kendi sözlerinden derlenmiş şu video ve fondaki müzik nihilist damarımı kabartmaya yetti. buradan

“ölümlü bir dünyada yaşarken “iyi insan” olmak dışında başka ne seçeneğimiz olabilir ki? mademki öleceğiz, o halde insan gibi, insana yakışır biçimde, hiçbir şeyin kölesi olmadan, hiçbir şeyin esaretine ve yoksunluğuna düşmeden, gösterişten, şan ve şöhret kaprisinden uzak, ölüm gerçekliğini unutmadan, yaşamı onurlandırarak bir hayat sürebilmiş olmak gerekir.”

(bkz: unutma mutlu bir hayat çok az şeye bağlıdır) - marcus aurelius

ayakkabın vuruyor mu?
o halde değiştir ya da yalınayak kal.
kirpikleri okşarken ellerin mi acıyor?
o halde okşama..
karanlıktan korkuyor musun?
o halde bir mum yak.
beklemekten yoruldun mu?
o halde bekleme..
karşına bir engel mi çıktı?
üzerinden atla ya da etrafından dolaş.

her zaman basit olan çözüm yolunu seç. hatta her sorunu ille de çözmek gayreti içinde olma. sorunun çözümsüz kalmasını seçmek bile eşsiz bir çözüm sayılabilir.

her zaman en kısa yolu seçmelisin.
çünkü en kısa olan yol, doğanın gösterdiği yoldur.
böylece mantıklı olanı söylemeye ve yapmaya yönlendirilmiş olursun.
ancak bu şekilde sıkıntılarından, sorunlarından, çatışmalarından, endişelerinden, ıstıraplarından ve gösterişten uzak kalabilirsin.

bugün doğumunun 1901. seneidevriyesi olan zat. unutmadık, unutturmayacağız.

5 iyi imparator olarak adlandırılan imparatorların sonuncusu olan, 161 - 180 yılları arasında imparator görevini yerine getiren roma imparatoru. tam adı marcus aurelius antoninus augustus'dur.