edgar allan poe

yazıldığı yıla bakılınca başarılı ve özgün bir eser denebilirmiş, allah razı olsun. tam da o genre'ı (dedektif kurgu) ortaya çıkaran, keşfeden, yaratan bir eser için başarılı ve özgün bir eser tanımını kullanabiliriz tabi canım birazcık yüce gönüllü olalım.

şiirlerini de severim kitaplarını da en çok kara kedi. ürkütmüştü.

kuyu ve sarkaç kitabının ilk öyküsü kuyu'yu okurken korku-gerilim filmi ne ki bunun yanında dedim. diğer korku öyküleri de çok başarılı; paranormal olaylar, hayaletler, tekinsiz ortamlar, kişiler... kuyu ise gerçek bir korku. korkuların en korkuncu.

ızdırabın dibini yaşamış, ardından nefis eserler bırakmış, amerikan edebiyatı denince akla ilk gelen isimlerden biri olan yazar.

poe'nun efsane şiirlerini bir kenara bırakırsak*, tek romanı olan the narrative of arthur gordon pym of nantucket favorim. oldukça sürükleyici ve heyecan verici bir roman. öyle ki, daha sonra jules verne etkilenip buna devam romanı yazmıştır.

amerikanın entel boston'unun bağrından türemiş, amerikan gotik korku edebiyatının ve bence amerikan edebiyatında şiirin baş tacı olan hüzünlü, karizmatik bir o kadar gizemli yazar. 19 ocak 1809'da doğmuşturkendileri kısa denilebilecek ömrüne kuzgun, anabel lee gibi efsane şiirlerin de dahil olduğu güzel şiirler bırakmış. morg sokağı cinayetleri ile polisiye türünün mucidi olmuş, kendine özgü edebiyatı ile amerikan bilim-kurgu, korku edebiyatının ilham babası olmuştur. günümüzde eserleri dünya edebiyatı üzerinde ciddi bir etkiye sahip olmasıyla birlikte film, müzik, televizyon ve popüler kültürün tüm her neredeyse tüm alanlarında sıkça karşılaşılmıştır. alkolizm, uyuşturucu bağımlılığı ile birlikte yaşadığı bahtsız hayat poe abimizi ekim 1849'da hayattan ayırmıştır. yaşadığı ev müzedir. adına mystery writers of america (amerika gizem yazarları) tarafından gizem altbaşlığında ödül verilmektedir.

fall of the house usher öyküsünün yazarı aynı zamanda. sağolsun kendisi yüzünden üniversite bölüm hocamdan azar yemiştim geçenlerde.

haa bir de o meşhur the lighthouse filminin konusu da kendisinin eseridir.

yaşadığı dönemde iki yakası bir araya gelmemiş, 40 yaşında gizemli bir şekilde öldüğündeyse neredeyse aç ve sefil durumda olan yazar ve şair.

aklına gelen her konuda yazmış, okunması, anlaşılması zor hikayelerin yazarıdır. polisiye romanların babası kabul edilir.

adının geçtiği her yerde kapkara bir kuzguna can veren amerikalı yazar. hep "okuyacağım" diyorum ama her seferinde atlıyorum kendisini. acaba ne zaman fırsat düşecek elime...

kısa sayılabilecek hayatında morg sokağı cinayetleri, kuzgun ve sevgili annabel lee gibi çarpıcı ve tanınmış eserler kaleme almış, esrarengiz ölümü halen değişik senaryolarla anlatılan usta amerikalı edebiyatçı.

düşlerin tek gerçeklik olduğuna inananlara!
saygı değer yazar edgar allan poe'nin bu sözleri onun aslında edebiyat alanının apayrı bir dehası olduğunu kanıtlar niteliktedir.
213 yıl önce bugün, 19 ocak 1809 yılında dünyaya gelmiş ve geçmiştir.
bugün kendisinin doğum günüdür.
eserlerini dikkatle okumuş ve incelemiş biri olarak kendisine bir saygı niteliğinde bu entariyi döşemek istedim.

ayrıca şu diziyi de izlemenizi tavsiye ederim, kendisinden epey bir faydalanmışlar bu dizide;
(bkz: the following) fena bir dizi değildir yanılmıyorsam imdb'de 7,5 gibi bi puanı vardı.
ayrıca çağrışımı da yapalım;
(bkz: nevermore)

1841'de yazdığı "şeytan'la asla kafan üstüne bahse girme" öyküsünden bir bölüm:


poe hayatı boyunca yazdıklarından para kazanamamış, tarihin gördüğü en serseri, başıboş alkoliklerden biriydi ve bu öyküyü yazdıktan sekiz yıl sonra öldüğünde cenaze törenine sadece dört kişi katılmıştı.

"is all that we see or seem
but a dream within a dream?"

başlık altında herkes öykülerinden bahsetmiş ama, (bkz: nantucketli arthur gordon pym'in öyküsü) adlı romanı da çok iyidir. yazarın yazdığı ilk ve son romandır.

romanda maceraperest bir genç, bir balına avı gemisine kaçak olarak biner. plana göre geminin kilerinde bir süre gizlice saklandıktan sonra, artık kaptanın onu eve geri gönderemeyeceği sulara ulaşınca ortaya çıkacak ve bu emri vaki sayesinde ilk gemi yolculuğunu gerçekleştirmiş olacaktır. fakat gemiye korsan saldırısı olur ve mürettebatın çoğu öldürülür. bu noktadan itibaren cinayet, açlık, susuzluk, fırtına, boğulma, insan eti yeme ve daha niceleri gibi bir gemide yaşanabilecek her türlü felaket yaşanır. bitti mi; bitmedi! nihayet bir karaya vardıklarında, karşılaştıkları yerliler ve onların fizik yasaları bizimkinden çok başkadır. bu noktadan sonra artık bilimle batıl inancın, rüyayla gerçeğin arasında bir yerlerde, salt hayal gücü soluyarak dolaşır dururuz.

fakat kitap pat diye biter! bu durum jules verne'e de çok dokunmuş olacak ki, oturur ve bu romanın devamı niteliğinde olan buzlar sfenksi'ni yazar. ben iki kitabı da art arda okumuştum. hayatımın bu iki romanı okuduğum dönemi çok huzur dolu olduğundan bu kitapların bende yerleri ayrıdır. ama hala okumamış olanlara tavsiye eder miyim, biliyorum. bu zamana kadar okumuş olmalıydınız çoktan.

amerikan edebiyatının romantizim temsilcilerinden ve polisiye türünün gelişimini etkileyen önemli bir isimdir. çocukluğu anlaşamdığı üvey ailesiyle geçmiştir. mutsuz hayatı ve karamsar kişiliği kalemini etkilemiş gotik tarzda eserlerde yazmıştır.

nope, that's me!

kitapları çok iyi okudukça insan yeni şeyler öğreniyor.

bütün resimlerinde uykusuz gibi görünen belki de tarihin en iyi yazari.

hasan fehmi nemli'nin çevirisinden (dost kitabevi) okuyun, ithaki'den çıkan dost körpe çevirisi çöp.

kara harp okulunda öğrenci olarak yer aldığı the pale blue eye filminden sonra hayat hikayesini okuduğumda gerçekten westpointe gittiğini öğrendim.

okumadığım hikayesi kalmayan yazardır.
şiirleri de "en az" hikayeleri kadar güzeldir.