ege denizi

akdenizin, türkiye ile yunanistan arasındaki boşluğa uzanan kısmıdır. marmara denizi ve boğazlar üzerinden karadenizi akdenize bağlar. büyük kısmı adalardan oluşmaktadır. uluslararası ticarette önemli bir yeri vardır. güneyinde rodos ve girit adaları vardır.

(bkz: adalar denizi)

son zamanlarda dibindeki aktif volkanlarla sık sık gündeme gelen deniz. bu konuya yazının sonunda değineceğim.

ege denizi, "aegeis" ya da "egeid" adı verilen bir kara parçasının, büyük bir bölümünün sular altında kalmasıyla oluşan, kuzeyden güneye yaklaşık 660 km boyunca uzanan, eskiden türkler tarafından "adalar denizi" olarak adlandırılmış bir deniz. çanakkale boğazı aracılığıyla marmara denizi'ne bağlanıyor.

deniz suyunun sıcaklığı kuzeyden güneye doğru artış gösterir. yıllık yağış miktarı da kuzeyden güneye doğru azalır. oksijen bakımından zengin, fosfat ve nitrat bakımından zayıf bir denizdir.

***

geleyim volkanizma meselesine... ege denizi'nde normalde volkanik aktivitelerin başlangıcı yaklaşık 3 milyon yıl öncesine dayanıyor. son yıllarda yapılan çalışmalar, ege denizi içindeki depremlerin büyük bir kısmının, deniz dibindeki aktif volkanlardan kaynaklandığını ortaya koyuyor.

link 1

link 2

link 3

ulu önder mustafa kemal atatürk, buraya akdeniz demiş. ordular, ilk hedefiniz akdeniz derken antalya sahillerini değil, burayı kastetmiş. osmanlı zamanındaki ismi de adalar denizi. yani osmanlı da atatürk de ege ismini kullanmıyor.

ege denizi anadolu ve yunanistan yarımadası arasında bulunan irili ufaklı 3000 kadar ada ve ada görünümündeki kara parçalarına da içine alan yarı kapalı bir denizdir. anadolu yarımadasının batı kıyılarının çok fazla girintili ve çıkıntılı olması ve bu kıyılara çok yakın konumda çok sayıda ada bulunması, ege denizinin daha önce büyük bir kara parçası olduğunu düşündürmektedir. ege denizinin, başka yerlerde çok az görülen, girintili çıkıntılı kıyılara; bu kıyılarda bulunan çok sayıdaki koy, körfez, boğaz ve yarımadaya sahip olma gibi bir başka özelliği daha vardır.

fokurduyor adeta. birkaç gündür oniki adalar da deprem fırtınası vardı, az önce 5 büyüklüğünde olmuş bir daha. bu biraz daha güneyde olsa da koeri ye bakınca irkiliyorum.

dünyanın en güzel ve güvenli denizidir.

mavi, yeşil ve turkuvaz renk tonlarında bir deniz. özellikle dibe doğru dalış yapanlar ve dipten yavaş yavaş yüzeye çıkanlar, bu renk güzelliğine şahit olurlar.

kral aegeus un oğlu theseus ben minotauros'u öldürmeye gidiyorum der. babası yapma etme tehlikeli, beceren olmadı vs der. dinlemez babasını.
babası en son
- bir siyah bir de beyaz yelken al gemine. dönüşünde beyaz yelkenle geldiğini görürsem geminin, sen kıyıya ulaşana kadar eğlenceler tertip ederim, yok eğer siyah ise, yas için şehri ve kendimi hazırlarım... der.
theseus zaferle döner ama gerizekalı yelken mevzusunu unutur ve siyah yelkenle geri döner. deniz kenarındaki kaleden yol gözleyen babası siyah yelkenleri görünce, üzülür ve kendini denize atıp intihar eder.

o gün bugündür ageusun denizi denir o denize... agean... a/ege.

sevgili cahiller, ege denizi diye bir yer yoktur. akdenizdir aslı. bu ismi 1941 ulusal coğrafya kurultayında vermişizdir. mustafa kemal atatürk ordular ilk hedefiniz akdenizdir, ileri! derken izmiri kastetmiştir.

habire sallanan deniz. benimki da biraz abartı tabii, 1.9 büyüklükte depremi hissetmek kaçıncı seviye sismik götlülük acaba?

nasıl ki midilli adası adını hitit imparatoru mutawalli den alir ise ege denizi de adıni aegeus tan alir

dökülse güzelliğine ege denizi
nasıl silinir güzelliğinin ege'den izi?

evet, öyle.

son birkaç saattir çok fazla sayıda ve 3-4 şiddetlerinde deprem gözlemlenmiş deniz. yunanistan alarm moduna geçmiş, sarsıntılar denizin atina'ya yakın bir bölgesinde galiba. bizde de izmir taraflarında deniz çekilmiş diye gördüm. devletin yunanistan'ı örnek alması lazım. dikkat.

altında çok sayıda aktif su altı volkanı olduğundan, insanların patlamaya da depreme de şaşırmaması ve hazırlıklı olması gereken bölge.

işe yarar mı bilmiyorum ama bir bilgi de ben bırakayım: hemen kıyısında sahilde bile olsanız, yeterince rakılanmışsanız asla hissetmiyor, endişe yaşamıyorsunuz.

büyük körfez.

ece deniziymiş ................
dün de atatürk'ün ordular ilk hedefiniz akdeniz cümlesiyle kastettiği yerin ege olduğunu öğrenmiştim
her güne 1 yeni bilgi
bir gün bir gün daha 2 gün yapar ve 2 yeni bilgi

daha güzel anlatılamazdı. işte arşipel



arka planda tabii ki ;

ege adını yunan mitolojisindeki kral egeus'tan alan atina'nın efsanevi kralı ve kurucu kahramanı theseus'un babasıdır. egeus, theseus'a minator'u öldürmeyi başarırsa geri dönerken beyaz yelkenler açmasını söylemiştir. theseus geri döndüğünde bu talimatları unutmuştur ve egeus oğlunun öldüğünü düşünerek kendini denize atmıştır. bu sebeple geç latin kaynaklarında denize egeus'a ithafen ege denizi denilmeye başlanmıştır.

deniz, roma imparatorluğu'nun kontrolü altındayken latince'de mare aegaeum olarak biliniyordu yüksek ve geç orta çağ'da birçok yunan adasını yöneten venedikliler, takımadalar denizi ( yunanca : αρχιπέλαγος, "ana deniz" veya "baş deniz" anlamına gelir) adını popülerleştirdiler; bu ad, birçok avrupa ülkesinde erken modern döneme kadar varlığını sürdürdü . bazı güney slav dillerinde ege, beyaz deniz ( bulgarca : бяло море , romanize : byalo more ; makedonca : бело море , romanize : belo more ; sırpça : belo more / бело море ) olarak adlandırılır. denizin türkçe adı , yunanca isimden türetilen ege denizi ve adalar denizi'dir .

yunan gölü.