göbeklitepe

şanlıurfa merkezden yaklaşık 20 km ötede ören köyü civarında keşfedilmiş tapınak. bir çiftçinin t şeklinde bir kaya bulup bunu müzeye götürmesiyle burada kazı çalışmaları yapılmaya başlanıyor. ve t şeklinde bir çok taş bulunuyor. iki tanesi diğerlerinden daha büyük ve karşılıklı şekilde konumlanmış durumda. digerleri ise iki büyük taşın çevresinde yuvarlak bir biçimde dizilmiş. bu da buranın tapınak olduğu iddialarını güçlendiriyor. göbekli tepeden önce bilinen en eski tapınak 7 bin yıl öncesine ait bir tapınaktı. göbekli tepe 12 bin yıl öncesine ait bir tapınak yani milattan önce 10 binli yıllarda. göbekli tepeyi bu kadar özel ve gizemli yapan detaylardan biri de insanların yerleşik hayata geçmeden önce tapınak yapmaları. bilim adamları insanların önce yerleşik hayata geçip ondan sonra dinlerin oluştuğu görüşündeydiler. bırakın ibadet etmeyi o zamanın insanlarının avcı toplayıcı bir yasam sürdüğü ve belirli bir yerde toplanmadığı düşünülüyordu. ama göbekli tepe tüm bu düşünceleri çürüttü. insanların yılın belirli bir zamanı burada toplandığı ve ibadet ettiği düşünülüyor. yazı bile mö 3200 yılında bulunmuşken bu insanlar nasıl mesajlaşıyordu? neye göre, hangi zaman dilimine göre toplanıyordu? bunu henüz bilmiyoruz. yapılan kazılarda bulunan kafataslarının üzerinde bir takım oyma, kesme ve delik açma gibi bir takım işlemler yapıldığı da ortaya çıktı. eğer bu işlemler kişi ölmeden önce yapılmışsa ilk beyin ameliyatı, kişi öldükten sonra yapılmışsa ilk otopsi ile karşılaştık demektir. işin tuhaf yanı o dönemde insanların basit aletleri bile kullanmada acemi oldukları ve tekniklerinin çok zayıf olduklarını bilinmesiydi. bu da akıllara şu soruyu getiriyor. cilalı taş devrindeki insanlar sandığımız kadar ilkel değil miydi? insan düşündükçe işin içinden çıkamıyor. göbekli tepe, insanların geçmişte bir çok defa gelişip medeniyet kurduktan sonra pik noktaya ulaşıp sıfırdan her şeye başladığını iddia eden kesimin elini de güçlendiriyor. bölgede çalışmalar hala sürüyor. umarım bir çok soruyu cevaplayabiliriz.

ek bilgi: iki büyük t figürünün kadın ile erkeği temsil ettiği görüşü hakim.

ek bilgi2: bu t figürlerinin üzerinde çeşitli hayvan resimleri var. bu hayvanlar aslan, boğa, maymun ve yaban domuzu.

ek bilgi3: milattan önce 8 binli yıllarda bu yapının üstü kasıtlı şekilde toprakla örtülmüş. yani insanlar bazı sebeplerden orayı terketmişler. neden olduğu bilinmiyor.

türkiye’deki neredeyse bütün tarihsel kalıntılarda olduğu gibi, bir alman tarafından keşfedilen tarihi mekan.

atiye ile bende güncelliğini koruyan ve merakımı arttıran mekan ,efenim

medeniyetin orada başlayıp bir daha uğramaması

bi yer kesfetmeyin artik kpssye konu birikiyor. #kpsskafasi

taş hali, tapınak, ticaret merkezi, kültür ve sanat sergisi, başkent ya da kent aygıtı, astronomi merkezi, eğitim merkezi gibi çeşitli işlevlere sahip olmasına sebebiyet vermiş pek çok medeniyetin sahiplendiğini düşündüğüm şey.

gidip görmek istediğim yerlerden biri. çok değişik bir enerjisi olduğunu söylüyorlar.

tarihin sıfır noktası olarak adlandırılan göbekli tepe, 1995'te harald hauptmann önderliğinde başlatılan çalışmalar ile, insanlığın ilk yerleşik hayata geçtiği dönemde yani mö. 10 binli yıllarda inşa edildiği bulgularla kanıtlandı. çünkü buğdayın ilk izleri burada bulundu ve tarihin ilk ibadethanesi /tapınak olarak kabul ediliyor. tabi insanlığın ilk yerleşik hayata geçtiği yer burası olduğu için adem ve hava'nın buraya gönderildiğini düşünen bir kesimde mevcut.



bazı tarihçiler göre göbeklitepe'nin, ibadet yerinden daha çok bir sığınaktı. uzaklara göç eden insanların , bu bölgede dinlendiğini veya mola verdiğini düşünülüyordu . bu görüş de göbeklitepe’nin gizemini koruyan bir “barınak” olma özelliğini de taşıyor ama taşların üzerindeki çeşitli figürler bu fikirleri çürütüyor.



not : göbekli tepenin ismi 12 tepe olarak değişiyormuş.

bir tarih öğretmeni olarak henüz gidemediğimi üzülerek belirtiyorum. üstelik arkeolojik kazılarda bulunup inceleme yapma belgem dahi varken.

gidilip görülebilir. tarihi hissettiren bir yer. özellikle de urfa müzesi gezdiklerim içinde en guzeliydi. ama ben bu tarz "yıkıntı" mekanlarda kimbilir neleri götürdüler de bu taşlari bıraktılar diye durup düşünüp sinirlenirim.

en üst katmanda toprak üstünde bulunan taşları tarla açmak amacıyla köylüler kaldırmış. burada ilk incelemeler yapıldığında sadece toprak üstünde olan taşları görüp altında yatan katmanları kazmaya girişmemişler. o zaman kazılsa belki daha da önemli bilgiler edinilecekti ama bizi kıskanan almanyalı bilim insanları kazmasa ne zaman kazılırdı allah biliyor.

adini '12 tepe' olarak degistireceklerini aciklamislardi.

ben bu 15 temmuz yildonumunde '15 temmuz sehitleri tepesi' olarak degistireceklerini beklemistim ama olmadi.

atiye ile varlığını öğrendiğimiz rafadan tayfa ile bildiklerimizi pekiştirdiğimiz kutsal alan.

yıllarca tüm gizemiyle toprağın altında gömülü halde bekleyip 21. yy'da şanlıurfa'nın çiğ sıcağının altından sessizce ortaya çıkan tapınak, tarihin sıfır noktası.
2 ay önce,gidip görme fırsatını buldum bereketli hilal'in bir parçası olan göbeklitepe'yi. içerisindeki taşların çoğu şanlıurfa arkeoloji müzesine taşınmış ve orada sergilenmekte. açıkçası gayet güzel bir sunumla dizayn edilip sergileniyor. müzede yaratılan ambiyans oldukça etkileyici olmuş. göbeklitepe'de ise kazılar ve çalışmalar hala devam ediyor.

bilinen ve öğrendiğimiz tarihte, insanların tarım yapıp yerleşik hayata geçtikleri,sonrasında ise kalan boş vakitlerinde uğraş arayışı içerisinde olup tapınma ihtiyacı hissettikleriydi. ancak göbeklitepe gösteriyor ki insanlar tarımdan, yerleşik hayattan önce avcılıkla beslenip göçebe yaşarken de ibadet etme ihtiyacı hissedip mabet inşa etmişler. bu sonuca da arazide yapılan kazı çalışmalarında hayvan kemiği bulunması ki bu kemiklerin hayvanların etli bölgelerinden olması nedeniyle varmışlar.
beni oldukça etkileyen bir diğer şey ise, insanların göbeklitepe'den haberleri dahi yokken, çocuğu olmayanların adak adayıp dilek diledikleri bir ağaç varmış o bölgede. sonrasında göbeklitepe'nin keşfiyle çıkartılan taşlarda doğum yapan kadın tasvirinin bulunması ve tasvirde bebeğin önce kafasının çıkıyor olmasıydı.
ayrıca sütunlara işlenen kabartmalar onları yapanların ne kadar becerikli olduklarını, devasa boyutlardaki sütunlar ise onları nasıl taşıdıklarını akıllara getiriyor.
zaman içinde coğrafi koşullarla mı yoksa yapanlar tarafından bilerek mi gömülüp saklandığını,t şeklindeki sütunlarla neyi tasvir etmek istediklerini,burada, neye; ne için ibadet edip tapındıkları hala gizemini koruyor.

tarihin sıfır noktasına şahitlik eden tapınağın bizim ülkemizin topraklarında bulunması da ayrıca etkileyici ve önemli.
şanlıurfa halkı oldukça bilgili ve sahiplenmiş göbeklitepe'yi.
merkezdeki novada park alışveriş merkezinin sol tarafında bulunan abide durağında 100 nolu hat'la gidilebiliyor ve ortalama 20-25 dakika sürüyor. fırsatını bulursanız mutlaka gidin ve tarihe tanıklık edin.

kazı çalışmalari sürerken 40cm civarinda kucuk bir heykelin kaybolması üzerine sorumlularin 150 bin para cezasiyla cezalandırıldığı , insanligin ilk tapinak yeri olarak tahmin edilen yer. 150 bin nedir yahu! kiyameti koparirdim ben.

gebe kalamayan kadınların oraya vardıklarında gebe kaldığı düşünülen bir çok efsaneye konu olmuş bir yer. atiye dizisinde önemli rol alan yer.

göbeklitepe şanlıurfa ilimizin 18 km. kadar kuzeydoğusunda, mevkii olarak örencik diye adlandırılan köyün yakınlarındaki tarihi tapınak olduğu düşünülen yapıdır. tarihi milattan önce 11.400'lere kadar dayanmaktadır. yaklaşık 3400 sene hizmet verdikten sonra yine milattan önce 8000'lerde terkedilmiş, üzeri toprakla kapatılmış ve bir daha kullanılmamıştır. popüler tarih kaynaklarında "tarihin sıfır noktası veya tarihin başlangıcı" olarak adlandırılan yapı 2011'de "dünya geçici mirası" listesine eklenmiş daha sonra 2018 yılındaki 42. oturumunda unesco tarafından 1572 referans numarasıyla "dünya kültürel mirası" listesine kalıcı olarak eklenmiştir.

göbeklitepe diye nitelendirdiğimiz yapının bir çok yapılış amacı olduğu öne sürülmektedir. kült yapı olduğu düşünülen tarihi mirasın ne için yapıldığı konusunda bir fikir de "sirius yıldızı"na tapınma amacı taşıdığı yönündedir.

milattan önce 11.400'lerde yapıldığı kanıtlanarak bilinen tüm tarihi titreten göbeklitepe bilinen en eski yapıdır. yapılışı piramitlerden çok çok daha öncelere aittir.

kesin olmamakla beraber buranın bir tapınak olduğu, çok uzaklardan gelen insanların buraya uğrayıp ibadet ettiği ve gittiği düşünülmekte. tapındıkları şeyin ise tüm antik uygarlık ve medeniyetlerde adı geçen "sirius yıldızı" olduğu düşünülmekte.

bilindiği gibi sirius yıldızı geceleri en parlak görünen yıldız olduğu için antik uygarlıklar tarafından bir tanrı olarak kabul edilmiş olabilir. ne de olsa gündüzleri gündüz yapan şey güneştir. işte gün geceye dönüp de güneş gittikten sonra bir diğer yapı olarak sirius gelmekte. aynı zamanda venüs ve ay da kutsal olarak kabul ediliyor antik uygarlıkların bazılarında. ikisi de en parlak olanlar arasında.

sirius, masonluğun sembolüdür. antik mısır'ın din sisteminin temel yapı taşı, bazı piramitlerin dizilişi, osmanlıcada şira, türkçe'de köpek yıldızı olarak sıkça adından bahsedilir. ancak göbeklitepe milattan önce 8000 yıllarında nedeni bilinmeyen bir şekilde üzeri kapatılarak terk edilmiştir. aynı zamanda göbeklitepe yakınlarında bulunan bu şekilde bir çok yapı bulunmakta.

tam da bu yüzden göbeklitepe bir tapınak olabilir düşüncesi baskın olmakta. halen araştırılmaya ve sırları aralanmaya devam eden bu yer şu an için insanlık açısından en önemli yer olarak kabul ediliyor. böyle bir yapının bizim ülkemizin topraklarında olması da ayrıca büyük bir şans...

atiye dizisine katlanabildiğim süre içerisinde göbeklitepe ve istanbul arası 15 20 dakikaymış onu öğrendim

daha eskisi bulundu karahantepe ama göbeklitepe nin adı çıktı bi kere tabi kurban ritüeli kayalar mabet oluşunun önemi yadsınamaz

kazdağları'nda bir şaman köyü: tahtakuşlar köyü
bırak göbeklitepeyi ben buraya gitçem!