saatleri ayarlama enstitüsü

radyo tiyatrosuda bulunan eserdir.

türk toplumunun bitmek bilmeyen "şekilci"liğinin trajikomik bir şekilde aktarımı ve eleştirisini içerir..araba sevdası'ndan başlayan bu eleştiri bir çok eserde kafamıza vurmasına rağmen şekilciliğimiz devam etmek bir yana, tüketim toplumu ile aradığı gediği bulmuş ve gün geçtikçe güçlenmiştir.

kredi ekonomisi ya da instagram vb. olgular bunun en güzel ve en somut örnekleridir.. ha keza apple fanlığı ya da diğer marka fanlığı gibi..

bu kadar işlevsiz olan saatleri ayarlama enstitüsünü, yazar ahmet hamdi tanpınar öyle bir kaleme almış ki okurken dünyanın en gerekli şeyiymiş gibi hissettiriyor.

ahmet hamdi tanpınar millet olarak asil bir geçmişe sahip olmamıza rağmen arada kalmışlığın verdiği aşağılık kompleksinin sorunun bizzat kendisi olduğunu söyler saatleri ayarlama enstitüsü'nde. yaşanılan zamanın farkında olmadan eskiyle yeniyi tartışmanın gereksiz bir çaba olduğunu söyler. herkes kendi ideolojisinin önüne set olmuş meselelerin ilgasıyla türk milletinin refaha erişeceğini sayıklayıp dururken alayının önünde kalkan olup "susun!" demiş ve sorunun ne olduğunu bilmeden çözüm aramanın beyhude bir arayış olduğunu söylemiştir. yarım asır geçse de değişen hiçbir şey yok...

yıllarca isminden dolayı uzak durdupum ahmet hamdi tanpınar'ın eşsiz eseridir kendileri. psikolojik olarak pek de iyi olmadığım bir dönemde okumaya başladığım bu kitap için inceleme yazmak hiç kolay değil çünkü nereyi anlatsam diğer yanı eksik kalacak gibi. dönemin coğrafyasında anlatılan sosyolojik tahliller kuşak çatışmaları, dini motifler, kadın erkek ve aile ilişkileri yanında devletin içi boşaltılmış memur ve bürokrat kavramlarını da çok ince şekilde gözler önüne seriyor. tamam işte bir memurun hayatını anlatan basit bir roman demeye başlayacağımız sırada öyle psikolojik tahliller giriyor ki psikiyatri ders kitabı okumaya başladığınızı sanıyorsunuz.

türk edebiyatının muazzam kitabı.hasan ali toptaş ve daha bir çok edebiyatçıya göre türk edebiyat tarihinin en iyi romanı.zaman yönetimini öyle bir dille anlatmışki insan yılda iki defa okusa azdır.hele o "iyi ayarlanmış bir saat bir saniyeyi bile ziyan etmez sözü"... fazla söze gerek yok.

ahmet hamdi tanpınar'ın iki romanı vardır. bence bu iki romanı arasında en güzle olanı. türk toplumu tarafından nasıl algılandığının sembolik bir eleştirisi olmasından dolayı önemli bir romandır.

ahmet hamdi tanpınar tarafından değil de atıyorum garcia marquez tarafından yazılmış olsaydı bugün gelmiş geçmiş en büyük eserlerden biri olarak kabul edilecekti. o kadar eğlenceli, o kadar alegorik bir eserdir ki. müthiş yetkin bir dili vardır ve kurgusal iskeleti çok güçlüdür. türk halkının cumhuriyet devrimlerine ayak uyduramaması ve tecrübesiz cumhuriyet rejiminin ürettiği pratikte içi boş kavramları komik bir dille ele alır.

okulda bize edebi eserlerin sadece yazarları ve tarihleri öğretildi. o yüzden pek bilmiyoruz bu eseri. şu kitabı okuyarak başlasaydık yola kitap okumaktan bu kadar nefret eden bir toplum olmazdık belki de. müthiş mizahi bir kitap bu. eğlenmeden okuyabilen biri olacağını sanmıyorum. çok basitçe özet geçeceğim. cumhuriyet sonrası bürokratın biri istanbul'un merkezlerinde dikili saat kulelerinin zamanının birbiriyle uyumsuz olduğunu fark eder. basit bir hesap yapar. her saat arası 4 dakika fark olsa, memlekette 300 saat olsa... memleket saat başı 4 dakikadan günde 20 saat kaybediyor demektir. yeni kurulmuş bir ülkede günde 20 saat kaybetmek kabul edilemez! hemen bir enstitü kurarlar ve semt semt gezerek saatleri birbiriyle uyumlu ayarlamaya başlarlar. ya bu çok komik değil mi? çok saçma lan! bunu bugün absürt mizah dizisi diye netflix'e koysan milyonlar izler. ama ahmet hamdi tanpınar yazınca insanlar yüzüne bakmıyor pek.

canım kırtıpilimin yazdığı her şey gibi harika olan kitabı. fikir, kurgu, mizah, ironi, eleştiri hangi açıdan bakarsan bak şahane bir eserdir. ahmet hamdi'nin en iyi kitabı bu dersem biraz abartmış olurum ama en iyilerindendir.

doğu batı karşılaştırmasını iyi yapan bir eser. psikolojik tasvirleri ile baya ilgimi çekmişti zamanında. zaman, yenilik ve gelişim kurgusunu saatler ve saat enstitüsü üzerinden işlemesi cidden iyi bir yaratıcılık örneğiydi.

ahmet hamdi tanpınar eseri olan güzel roman.kitabın içeriğinde anlatılan hikaye, temel sorunsal olarak türk halkının kültür bocalaması meselesi üzerinden ilerliyor ve bu durumu kitap boyunca ayakta tutuyor.

roman, doğu batı arasında bocalayan toplumun davranışlarını, tutumlarını eleştirel bir şekilde ele alır. hatta bazen bu eleştiri alaya kadar gider.

(bkz: berna moran) kitabın dört bölümden oluştuğunu: birinci bölümün tanzimat dönemi öncesini, ikinci bölümün tanzimat dönemini, üçüncü ve dördüncü bölümün ise cumhuriyet döneminin başlarını ve devamını anlattığını belirtir.

serkan keskin tarafımdan sahneye alınan tiyatro oyununu geçenlerde izleme fırsatı buldum. serkan keskin tek başına enfes döktürüyor. kitabına ilk başlarda alışmak zor, çok ağır bir dili var. oyunda ise bu dil sadeleştirildiği için sizi içinize çok hızlı alıyor. oyunun fiyatı biraz tuzlu olduğu diğer tiyatro oyunlarına göre varsayılsada her kuruşunu hak eden harika bir oyun olmuş.