ekmek

nimet.

içi boş, pamuk şeker kadar ağırlığı olan, bira şişesi boyutunda ekmekler satılıyor artık.

1950 yılından bugüne kadar, ekmek gramajı sürekli değişkenlik göstermiştir.

1950'de normal 1 ekmek 900 gramdı. bugün normal 1 ekmek, 200 gram civarı. hile durdayla birlikte 180 grama kadar düşüyordur muhakkak.

90'lı yılların çocukları hatırlayacaktır, eskiden 1 tane ekmeği yemek neredeyse imkansızdı. yersen davul olurdun şişerdin. şimdiki ekmeklerin içi boş, dışı kabuk. sıcak bir ekmeği eve gelene kadar yersin rahatça.

herkesin vazgeçmek istediği, ama kimsenin vazgeçemediği...

temelde un fırın ikilisinin ortak yapımı olan, türk halkının afyonu, vucuda beyaz olanı zararlı, kahverengi olanı geçerli, hiç olmayanı sağlıklı, tanesi 2.5 2022'de düz 5tl olması beklenen bir besin.
türk halkının ekmekle olan ilişkisi anadoludan gelir. yokluk ve sefalet içinde yüzyıllardır yaşayan halk, bu besin sayesinde varlığını sürdürmüştür. anadoluda buğday zor yetişen bir bitki olsaydı obezite oranımız az, sağlıklı birey oranımız yüksek ancak bunun karşılığında nufusumuz da yarı yarıya olurdu..
savaşlarda türk askerinin en büyük moral kaynaklarından, köylünün eğer elinde buğday varsa yarın yaşayacağının sigortası, kara günlerin güven kaynağıydı. endüstriyelleşmeden nasibini aldı, ballı badem de sürdüler üzerine, çiya tohumu da serptiler, tahıllı diye paketleyip önümüze koydular, tıpkı biz insanlar gibi köklerimize ait olmayan şekillerde süslediler, bazımıza yakıştı ama temelde hayatta kalma ihtiyacımızı ne ekmek ne de biz kaybettik.
sizlere ve kendime dedelerinizin, atalarınızın güvencesini, basit ama yaşamınızı devam ettirirken ilk akla gelen besini her gün alma şansı olmayan insanların olduğunu hatırlatmak isterim. bize ve insanlarımıza bunu reva gören herkesin bu dünyada adaletin kılıcıyla tanışması dileğiyle.

son zamlardan sonra bana da kilo aldırmaya başladı ve azalttım.

erzurum'da "eymek" denen saban kahvaltısında sıcacık çıtır tazesi iyi giden favori yiyeceklerimden birisi. olmazsa olmaz abisi.

2.25 kuruştur. 2005 yılında bu paraya 9 tane ekmek alınırdı ankara'da.

ali ayçil zamanında kendisi ile ilgili şu güzel satırları yazmıştır.
(bkz: yenilgiden dönerken)

tanesi 2.75 tl olmuştur.

nasıl 2.75?
biz geçen seneden beri 3 lira ödüyoruz. adamlar 4 tl yapacağız deyip duruyorlar. siz hangi ülkede yaşıyorsunuz acaba?

temel gıda, olmazsa olmaz.
sabah kahvaltıda önüme iki dilim ekmek koydular, çayla ıslatarak yedim. benim garibanlığım demek ki nasıl ruhuma işlediyse yadırgamadım bile.*

- 30.000 yıl öncesine dayanan bir geçmişi var ekmeğin. insanın yaptığı en eski gıda.

- ilk mayalı ekmek antik mısır marifeti, kanıtlar bunu gösteriyor. tesadüfen bekleyen ekmek hamurunu fırsat bilmiş mısırlılar. sour-dough (doğal yollarla oluşan laktobasiller ve maya bakterileri kullanılarak hamurun fermante olması) denilen tekniğinin başlangıcı budur diyebiliriz.

- buğdayın yabani ataları kızıl buğday ve gemiktir ve ilk kullananlar güneybatı asyalılardır.

- mö. 4000 yıllarında babilliler özel fırınlarda ekmek pişirmeyi öğrenmişti.

- tahıl öğütmeyi ilk önce romalılar akıl etti. buğdayı, arpayı iki taş arasına aldılar ve un yaptılar.

- yunanlılar ve romalılar zaten bildikleri bira mayasının ekmek mayasına katılması ile daha yumuşak ve lezzetli ekmek elde ettiler.

- m.ö. 312 yılında roma’da 254 fırın vardı ve ekmek üretimi ürün gramajı ve fiyat kanunlarıyla düzenlenmişti.


- ilk mekanik mikseri romalılar geliştirdi.

- 2000 yıl önce bugün 24 ağustos 79'da tarihinde vezüv yanardağı infilak ettiğinde, bir ekmek vezüv yanardağı'nın külleriyle da karbonlaşmıştı, üzerinde "quintius granius verus'un kölesi celer" damgası vardı. yani ekmek devlet eliyle denetleniyor ve onaylanıyordu.


- ortaçağ'da avrupa'da normanlar çavdar kullanmaya, hamurlarını da yorgan altında fermente etmeye başladı.

- hıristiyanlığın ilk yıllarında bazı azizler sadece tuzlu suya batırılmış arpa ekmeğiyle beslenirdi. bu avrupa’yı daha sonraki yıllarda kıtlıklardan kurtaracak olan çorbanın atasıdır.




- ingilizcedeki "soup" ve hollanda dilindeki "sopen" kelimelerinin kökü ekmeğe emdirmeği kasteder.

- beyaz ekmek 18. yüzyılda isviçreli bir değirmencinin, öğütme mekanizmasını basitleştiren bir yöntem bularak çok miktarda beyaz un elde etmesine kadar zenginlerin midesini doldurdu.

kaynak
kaynak
kaynak
kaynak

kültürümüzde hem metaforik açıdan kıymet gören hem de kutsal atfedilen, yedikçe acıktıran ancak yenmezse doyulmayacağı düşünülen basit karbonhidrat gıda.

ekmek, kültürümüzde çok görkemli bir yerdedir. çöpe atan ayıplanır, bazıları üç kez öpüp öyle atar mesela. hakeza yine soyut manada emeğin karşılığı olarak nitelendirilir. ekmek kazanmak deyimi gibi. (halbuki ya bu gıda karamel macchiato olsaydı... çalış oğul, çalış ki evine karamel macchiato girsin...)

hep ucuz olması ve her toplumsal sınıftan insanın sofrasında bulunmasıyla ilgili üç beş kelam edilir ekmek hakkında. mesela yapılmadıysa ekmek partisi diye bir siyasi oluşum fazla fazla oy alır. kapsayıcılığı var.

farklı kültürlerde de ekmek figürü elbette vardır ama bizim yüklediğimiz değeri yükleyen başka millet eminim yoktur. ben eski alışkanlıktan dolayı bir dilim yiyorum yemekte. keşke hiç yemesem çünkü hiçbir faydası yok...

şimdiki ekmeklerin kokusu endüstri 4.0

özellikle dinle uyutulan ve eğitimin yerle bir edildiği toplumlarda gereksiz yere abartılan, yerlere göklere sığdırılamayan ve kutsal olduğu öne sürülen bir besin.

ramazan pidesi favori ekmeğimdir. bunun yanında tandır ve tok ekmekleri de çok güzel.

kavgamızın sebebi.

en iyisi çavdardan yapılır. tadı başkadır, doyurucudur, lezzetlidir.

sıcak olan her türlüsğ gömülür tarafımca. yanında tereyağ veya nutella.

gelişmemiş ilkel toplumlarda aslanın karaciğerinde olan şey.

doymak için çoğu yemeğin yanında olmazsa olmaz olan nimettir. aslında diyetisyenler beyaz ekmeğin daha çok acıktırdığını söylüyor ama bu işe bir açıklık getirmek gerek..