jose saramago

nobel ödülü almış, portekizli harika yazar, yüce insan.

başyapıtı genel görüşe göre “körlük” isimli kitabıdır. kilise ve tanrı ( t’yi büyük mü yazmalı) ile arası biraz bozuk olabilir. bir rivayete göre “isa’ya göre incil” kitabından sonra kilise biraz sinirlenmiş ve aforoz kozunu masaya sürmüştür. o da kanarya adalarına yerleşip, kendini iyice yazma işine vermiştir.

nokta ve virgül dışındaki noktalama işaretlerinden pek hazzetmez.

pek severim,çok severim bu yazarı.her anlattığında bir mesaj,bir insanlık dersi vardır.sarı kitaplarının hastasıyız.

körlük kitabıyla tanıdığım bir yazardır. kendisi hakkında pek bilgi sahibi değilim ancak körlük romanında insanlar üzerinde yarattığı farkındalık çok iyi.

1998 yılında nobel edebiyat ödülünü almış olan portekizli yazar. o kadar muhteşem eserleri var ki, her birinin tadı birbirinden güzel. "körlük" adlı kitabını çoğu insan okumuştur mesela. sonrasında ise devamı niteliğinde olan "görmek" adlı kitabını okumanızı tavsiye ederim. ayrıca "körlük", beyaz perdeye de aktarılmıştır. kitabı okuduktan sonra filmi de izlemeniz, ımm, enfes olur. bunun yanında "ölüm bir varmış bir yokmuş" adlı kitabı da harikadır. azrail'in uğramadığı bir ülkedir kitapta bahsi geçen. ayrıca kitabın özelliklerinden biri, aynı cümle ile başlayıp bitmesidir. bunun yanında, "kabil" adlı eseri de insanı düşüncelere sevk eden nadide kitaplardandır. kısacası tüm eserlerini size sevdiren bir yazardır josé saramago..

toplumsal bir msjı olsun, bana birşeyler katsın ama bunu sürekli öğüt veren tarzdan daha ziyade bir kurgunun içinde yapsın. kurgu da aksın gitsin diyenlerdenseniz hemen bir jose saramago kitabı okumanızı tavsiye ederim. çünkü bunu layıkıyla başarabilen ender yazarlardan biridir bence.

yazım tarzına alışması zor ama bir kere alıştıktan sonra bağımlılık yaratan yazardır.

kendisinin en sevdiğim kitabı, pek bilinmeyen ama benim ilk göz ağrım olan "kopyalanmış adam"dır

kendisiyle yapılmış bir söyleşide;

"nobel ödülü hakkındaki değerlendirmeniz nedir?" sorusuna

"hayatımda aldığım en büyük ödül karım pilar’dır. işin aslına bakılırsa, en büyük devrim aşktır." yanıtını vermiş yazar.

kitaplarında siyasi, dini, toplumsal otoriteyi hiçbir şekilde tanımaz. okuması noktalama işaretlerini kullanış şekli itibariyle biraz zordur ama içine girdiniz mi büyüleyici bir yolculuğa başlamış olursunuz eserlerinde.

körlük romanı ile insanın vahşileşmeye ne derece meyilli, bencil bir yaratık olduğunu müthiş bir metaforla anlatan yazar.
henüz diğer kitaplarını okumadım. sırada kabil var
--- alıntı ---

"evet, su katılmamış bir ateistim ve bunun bin tane sebebi var. sadece bir tanesini hatırlatayım size. kainat yaratılana kadar, ebediyette, tanrı hiçbir şey yapmadı. sonra, nedendir bilinmez, onu yaratmaya karar verdi. altı günde yaptı bunu, yedinci gün istirahate çekildi. o günden beri istirahatte. ebediyen de istirahate devam edecek. ona nasıl inanılabilir ki?"

--- alıntı ---

cümle kurma konusunda tarihin en iyilerinden. bu da olağanüstü bir zeka düzeyi olduguna işaret ediyor. dikkatli ve altyapısı sağlam okura hitap ediyor bu yüzden. benim en sevdiğim kitabı isa'ya göre incil. katolik bir ülkede aziz nesin'vari tavırları nedeniyle çok üzerine gidilmisse de zerre taviz vermemistir. dalgasini geçmiştir kitaplarında. kutsaliniza saygı falan duymaz, bildigin maytap geçer. hem de ne geçmek. tam bir bruno. neyse ki yakalamadilar. uzun yaşadı. komik adamdi.

"ölüm bir varmış bir yokmuş" adlı eserinde yer yer kendi yazdığı cümlelere eleştiri yönelten ve yine de hikayeden bir an bile kopmanıza izin vermeyen insan, daha doğru tanımla "insanüstü".

eserleri ile toplumsal depresyonu son dönemde en iyi yansıtan yazardır. türkiye'de körlük romanı ile bilinse de aslında çok daha fazla eseri vardır. eserleriyle ilgili bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.

distopya sevenler için iyi bir tercih olacaktır.

nobel edebiyat ödülü sahibi portekizli yazardır. eserlerinde kendine ait bir yazı tarzı vardır. noktalama işaretleri onun için sadece virgül ve noktadır. yaşayıcılara tavsiye: (bkz: körlük) (bkz: görmek) (bkz: kabil) eserlerini okuyun.

koronavirüs çıktığında aklıma ilk gelen bu yazarın körlük kitabıydı. kitap hafızamda bi aktı şöyle olabilecekleri düşünüp irkildim.

körlük , görmek ,ölüm bir varmış bir yokmuş ve kabil kitaplarını okudum. josé saramago'nun dili çok akıcı ,romanları merak uyandırıcı. konularına bakıldığında gerçekten özgün olduklarını görebiliyoruz. bir gün durduk yere herkes kör olmaya başlarsa nolur, ya da kimse ölmezse gibi sorulardan yola çıkıyor ama alt metinde insanlığa dair mesajlar veriyor. mesela herkes kör olduğunda ne para ne mevkinin önemi kalmaz, insanlar vahşileşir.

dini eleştirilerinden dolayı portekizden kanarya adalarına sürülen yazardır.kabil isimili eserindeki eleştirileri o kadar çarpıcı ve ufuk açıcıdırki kendinizi sürekli sorgulamanıza sebep olur.

saramago romanları, grinko şarkıları, insta stroyler, kahve resimleri. gücünü hakkedilmiş bir kibirden değil sığ bir kalitesizlikten alan narsizm.
işte size 21. yüzyıl.

edebiyattan, felsefeden yüzeysel faydacıların kitaplarını elinden düşürmediği kişi.

kafirlikte level atlamış bir yazar, sadece kabil' ini okudum.

paragraf kullanmayı pek sevmeyen naçizane birey.

1922-2010 yılları arasında yaşamış portekizli ‘özgün’ yazabilen yazar. özgün dedim, buna sonradan değineceğim.

öncelikle kendisinin fakir bir ailede doğduğunu belirteyim. hatta ekonomik problemlerden okulu da yarım bırakmış; sonrasında bir çok farklı işlerde çalışmış. yazarlığa geçişinin başlangıcı, bir yayınevinde çalışması ile başladı. sonrasında kitaplarında da havası hissedilen ‘siyasi’ yazılar yazdı. sonrasında ise kendini kitap yazarlığına verdi.

aslında ilk kitabı 1947’de yayımlanan günah ülkesi adlı kitabı. 1966’da şiir kitabı olan olası şiirler ‘i ; 1977’de ise ressamın günlüğü adlı kitapları yayımlandı. bu sıralar maddi olarak zorluk yaşan yazar, fransızca çeviriler yapıyordu. 1969’da ‘portekiz komünist partisi’ üyeliği, kitaplarına siyaseti serpiştirmesinin kapılarını araladı. ‘toprağın uyanışı’ ve baltasar ve blimunda’ aflı kitapları ona ödüller ve ün kazandırdı. ama onu üne kavuşturup, 1998’de nobel ödülü kazandıran kitabı körlük kitabı oldu. ödülü kazadıktan sonra ona duyguları sorulunca şöyle cevap vermiştir:



yazarın ilk yasağı ise ‘körlük’ kitabından önce 1991’de yayımlanan isa’ya göre incil adlı kitabıyla oldu. yarışmaya da aday gösterilen bu kitap, dini engellere tosladı. yazarı oldukça üzen bu durumu şöyle ifade etmiştir:



ayrıca ‘isa’ya göre incil’ kitabı yazarın aforoz edilmesine neden olan kitaptır. çünkü kitapta isa kutsallıktan çıkarılmış;her davranışıyla normal insan olarak tasvir edilmiştir. ha aforoz edilmesi ateist olan saramago için bir şey ifade etmiş midir, bilemem*. ama kilise uzun zaman hıncını alamamış olacak ki, yazar öldükten sonra kilise şu açıklamayı yapmıştır:



yazarın yazım şekli kendine özgüdür. konuşma çizgileri çekmeyi sevmez; konuşmalar da tasvirler de hepsi düz yazı şeklindedir. cümleleri uzun, konudan kopmaya müsait. ama bir o kadar muzip, ciddi konuları bile ince mizahla birleştirebilen bir yazar. yukarıda özgün demiştim kendisi için. kitapları kendini tekrar etmez, konular farklı ,mekanlar farklıdır. yazım diliyle , anlatım tarzıyla tamamen özgün bir yazardır. politik düzen ve din karşıtlığını kitaplarında mutlaka görürsünüz;çünkü fakir bir ailede yaşayıp, o zorluğu yaşayan bir yazardır. kiliseden aforoz edilmiş, kitapları sansüre uğramış; faşizm karşıtı, filistin- israil savaşı’nda israil’in haksızlığını dile getirecek kadar cesur bir yazar. evet onu tam olarak böyle nitelendirebilirim: ‘cesur’.

yazımı onun ‘görmek’ kitabından bir alıntıyla bitirmek istiyorum: